Ο Τζέιμς Ερλ «Τζίμι» Κάρτερ (αγγλικά: James Earl "Jimmy" Carter Jr, 1.10.1924 - 29.12.2024) Αμερικανός πολιτικός, ο οποίος διατέλεσε 39ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1977–1981) και ήταν ο παραλήπτης του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 2002, ο μόνος Πρόεδρος των ΗΠΑ που έλαβε αυτό το βραβείο αφότου άφησε το αξίωμα του.
Προτού γίνει Πρόεδρος, ο Κάρτερ υπηρέτησε ως αξιωματούχος του Ναυτικού των ΗΠΑ, ήταν αγρότης, υπηρέτησε δύο θητείες ως Πολιτιειακός Γερουσιαστής στην Τζόρτζια (1963-1967) και μία ως Κυβερνήτης της Τζόρτζια (1971–1975).
Ως Πρόεδρος, ο Κάρτερ δημιούργησε δύο νέα κυβερνητικού επιπέδου υπουργεία (στα αγγλικά των ΗΠΑ ονομάζoνται departments, δηλαδή τμήματα): το Υπουργείο Ενέργειας και το Υπουργείο Εκπαίδευσης. Εγκαθίδρυσε μια εθνική ενεργειακή πολιτική που περιελάμβανε τη διατήρηση, τον έλεγχο των τιμών, και τις νέες τεχνολογίες. Στα εξωτερικά ζητήματα, ο Κάρτερ επεδίωξε τις Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, τις Συνθήκες του Καναλιού του Παναμά, τον δεύτερο γύρο των Συνομιλιών Περιορισμού Στρατηγικών Όπλων (SALT II), και επέστρεψε τη Ζώνη του Καναλιού του Παναμά στον Παναμά.
Σε όλη την καριέρα του, ο Κάρτερ επίμονα έδινε έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ανέλαβε το αξίωμα του σε περίοδο διεθνούς στασιμοπληθωρισμού, ο οποίος παρέμεινε σε όλη τη θητεία του. Το τέλος της προεδρικής του θητείας σημαδεύτηκε από την Ιρανική κρίση ομηρίας του 1979-1981, την ενεργειακή κρίση του 1979, το πυρηνικό ατύχημα του Νησιού των Τριών Μιλίων, τη Σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν (στο τέλος του 1979), το μποϋκοτάζ των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας του 1980 από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών και την έκρηξη του όρους Αγία Ελένη του 1980.
Μέχρι το 1980, η δημοτικότητα του Κάρτερ είχε διαβρωθεί. Επιβίωσε από μια προκριματική αναμέτρηση ενάντια στον Τεντ Κέννεντι για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος στις εκλογές του 1980, αλλά έχασε στις εκλογές από τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο Ρόναλντ Ρέιγκαν. Στις 20 Ιανουαρίου 1981, λεπτά μετά τη λήξη της θητείας του Κάρτερ, οι 52 Αμερικανοί αιχμάλωτοι στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη ελευθερώθηκαν, τερματίζοντας την 444ήμερη κρίση ομηρίας στο Ιράν.
Αφότου άφησε το αξίωμα του, ο Κάρτερ και η σύζυγος του Ρόζαλιν ίδρυσαν το κέντρο Κάρτερ το 1982, μία μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική οργάνωση που λειτουργεί για την προαγωγή των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Έχει ταξιδέψει εκτεταμένα για να διεξάγει ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, να είναι παρατηρητής εκλογών, και να προάγει την πρόληψη ασθενειών και την εκρίζωση τους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο Κάρτερ είναι πρόσωπο κλειδί στην επιχείρηση Καταφύγιο για την Ανθρωπότητα (Habitat for Humanity), και επίσης παραμένει ιδιαίτερα ενεργός στην Παλαιστινιακή Διένεξη. Τον Μάρτιο 2012, δύο μήνες πριν ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα ανακοινώσει ότι είναι υπέρ του γάμου των ομοφυλοφίλων, ο Κάρτερ δήλωσε πως είναι υπέρ του να επιτρέπεται να παντρεύονται τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια.
O Τζίμι Κάρτερ ορκίστηκε Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών στις 20 Ιανουαρίου 1977. Μία από τις πρώτες πράξεις του ως πρόεδρος ήταν να εκδώσει προεδρικό διάταγμα με το οποίο χορηγούνταν αμνηστία σε όλους τους αρνητές στράτευσης του Πολέμου του Βιετνάμ, πολλοί από τους οποίους είχαν καταδικαστεί σε βαριές ποινές κάθειρξης.
Ο Κάρτερ, εκλέχθηκε και επικράτησε επί του εν ενεργεία Προέδρου Τζέραλντ Φορντ το 1976. Η θητεία του ήταν περίοδος συνεχιζόμενου πληθωρισμού και ύφεσης, καθώς και ενεργειακής κρίσης. Στις 7 Ιανουαρίου 1980, ο Κάρτερ υπέγραψε το Law H.R. 5860 aka Public Law 96-185 γνωστό ως The Chrysler Corporation Loan Guarantee Act of 1979 διασώζοντας την Chrysler Corporation και ακύρωσε αυξήσεις των στρατιωτικών πληρωμών κατά τη διάρκεια μιας περιόδου υψηλού πληθωρισμού και κυβερνητικών ελλειμμάτων.
Ενώ προσπάθησε να διευθετήσει τις διάφορες συγκρούσεις στο κόσμο, πιο ορατά στη Μέση Ανατολή καταλήγοντας στην υπογραφή των Συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ, δίνοντας πίσω το Κανάλ του Παναμά και υπογράφοντας τη συνθήκη μείωσης των πυρηνικών όπλων SALT II με τον Σοβιετικό ηγέτη Λεονίντ Μπρέζνιεφ, το τελευταίο έτος της προεδρίας του αμαυρώθηκε από την Ιρανική κρίση των ομήρων, η οποία συνεισέφερε στην ήττα του στην εκστρατεία επανεκλογής του το 1980 ενάντια στον Ρόναλντ Ρήγκαν.
Στην εσωτερική πολιτική, η προεδρία του Κάρτερ σημαδεύτηκε από οικονομική ύφεση στο εσωτερικό των ΗΠΑ, με αυξανόμενες τιμές στασιμοπληθωρισμού, έναν συνδυασμό υψηλού νομισματικού πληθωρισμού, υψηλής ανεργίας και χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης. Το έτος 1977 σημαδεύτηκε από την ενεργειακή κρίση, με τον Κάρτερ να υπογράφει τον Αύγουστο του 1977 διάταγμα ίδρυσης του Υπουργείου Ενέργειας.
Ο Κάρτερ προσπάθησε να μεταρρυθμίσει την ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ, δίνοντας έμφαση στην αποθήκευση ενεργειακών αποθεμάτων, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και τον έλεγχο των τιμών. Παρόλα αυτά συνάντησε την αντίδραση του Κογκρέσου, με το οποίο συγκρούστηκε σε πολλές περιπτώσεις.
Το 1979 ξέσπασε σοβαρή ενεργειακή κρίση στις ΗΠΑ, με μεγάλη αύξηση των τιμών του πετρελαίου , κάτι που είχε ως συνέπεια τη δημιουργία μεγάλης αναταραχής στην αμερικανική αγορά καθώς μεγάλος αριθμός πολιτών έσπευδε να αγοράσει πετρέλαιο για τα οχήματά τους, δημιουργώντας ελλείψεις καυσίμων.
Το 2002, ο Κάρτερ τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για το σύνολο του έργου του με το Κέντρο Κάρτερ, ενώ έχει τιμηθεί με πληθώρα άλλων βραβείων. Σήμερα, σε ηλικία 98 ετών ο Κάρτερ είναι ο μακροβιότερος σε ηλικία Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών στην ιστορία, ο μεγαλύτερος εν ζωή πρώην Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και αυτός με τη μακρύτερη συνταξιοδότηση από το προεδρικό αξίωμα.
0 Σχόλια