Ο Λέων (Λεβ Νταβίντοβιτς) Τρότσκι (ρωσικά: Лев Давидович Троцкий, γεννηθείς Μπρονστέιν (ρωσικά: Бронштейн), 7 Νοεμβρίου 1879, Γιάνοβκα, Ρωσική Αυτοκρατορία - 21 Αυγούστου 1940, Κογιοακάν, Μεξικό) ήταν Ρώσος επαναστάτης, κομμουνιστής, συγγραφέας, Μενσεβίκος και αργότερα Μπολσεβίκος σοβιετικός πολιτικός, θεωρητικός του Μαρξισμού, ιδρυτής της 4ης Διεθνούς (Παρίσι 1938) και θεμελιωτής του μαρξιστικού ρεύματος που έμεινε γνωστό με το όνομα του, του τροτσκισμού.
Το 1917 διετέλεσε πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης (την περίοδο 20 Σεπτέμβρη 1917 — 26 Δεκέμβρη 1917). Ένας από τους διοργανωτές της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917 και ένας από τους ιδρυτές του Κόκκινου Στρατού. Αποτέλεσε ένας από τους ιδρυτές και ιδεολόγους της 3ης Κομμουνιστικής Διεθνούς και μέλος της Εκτελεστικής της Επιτροπής. Διετέλεσε Λαϊκός Επίτροπος των Εξωτερικών Υποθέσεων στην πρώτη σοβιετική κυβέρνηση 9 Νοέμβρη 1917 — 13 Μάρτη 1918 και στη συνέχεια το 1918-1925 Λαϊκός Επίτροπος των Στρατιωτικών και Ναυτικών Υποθέσεων και Πρόεδρος του Επαναστατικού Στρατιωτικού Συμβουλίου της RSFSR και στη συνέχεια της ΕΣΣΔ. Από το 1923 - αντιτάχθηκε στη γραφειοκρατικοποίηση του Σοβιετικού Κράτους και ηγήθηκε της Αριστερής Αντιπολίτευσης του κόμματος. Μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ την περίοδο 1919-1926. Το 1927 απομακρύνθηκε από όλες τις θέσεις και στάλθηκε στην εξορία. Το 1929 απελάθηκε από την ΕΣΣΔ ενώ το 1932, στερήθηκε τη σοβιετική υπηκοότητα.
Μετά την απέλαση από την ΕΣΣΔ - υπήρξε ο δημιουργός και επικεφαλής θεωρητικός της Τέταρτης Διεθνούς (1938). Συγγραφέας έργων για την ιστορία του επαναστατικού κινήματος στη Ρωσία («Η Επανάστασή μας», «Προδομένη Επανάσταση»), δημιουργός κεφαλαιώδους σημασίας ιστορικών έργων για την επανάσταση του 1917 («Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης»), άρθρα κριτικής για τη λογοτεχνία και την τέχνη («Λογοτεχνία και Επανάσταση») και την αυτοβιογραφία "Η ζωή μου" (1930). Στις 20 Αυγούστου 1940, τραυματίστηκε θανάσιμα από τον πράκτορα του NKVD Ραμόν Μερκαντέρ στο Κογιοακάν του Μεξικού όπου και κατέληξε την επόμενη μέρα.
Εξορία και δολοφονία
Ο Τρότσκι και οι κύριοι συνεργάτες του εξορίστηκαν, τον Ιανουάριο του 1928, σε απομακρυσμένες περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ίδιος μεταφέρθηκε στην Άλμα-Ατα (τώρα Αλμάτι στο Καζακστάν) και τον Ιανουάριο του 1929 εκδιώχθηκε οριστικά από τη χώρα. Αρχικά έγινε δεκτός από την τουρκική κυβέρνηση, η οποία τον εγκατέστησε στο νησί της Πριγκήπου. Εκεί ο Τρότσκι ασχολήθηκε εντατικά με τη συγγραφή, ολοκληρώνοντας τα βιβλία με την αυτοβιογραφία του και την εξιστόρηση της Ρωσικής Επανάστασης. Το 1933, εξασφάλισε άδεια διαμονής στη Γαλλία. Με την επικράτηση του Χίτλερ στη Γερμανία, ο Τρότσκι εγκατέλειψε την ιδέα της αναμόρφωσης της Κομμουνιστικής Διεθνούς (Κομιντέρν) και έκανε έκκληση για τη συγκρότηση της Τέταρτης Διεθνούς, η οποία θα αποτελούνταν από επαναστατικά κόμματα που θα ίδρυαν οι οπαδοί του. Τελικά η Τέταρτη Διεθνής απέτυχε να γίνει κάτι περισσότερο από μια σκιώδης οργάνωση, αν και το 1938, στη Γαλλία, συγκλήθηκε ένα μικρό ιδρυτικό συνέδριο.
Το 1935, ο Τρότσκι υποχρεώθηκε να εγκατασταθεί στη Νορβηγία. Το 1936, κάτω από τη σοβιετική πίεση, αναγκάστηκε να φύγει και πάλι, αυτή τη φορά στο Κογιοακάν του Μεξικού. Στις μεγάλες δίκες της Μόσχας το 1936-1938, όπου δικάστηκαν για προδοσία σημαντικά στελέχη της Ρωσικής Επανάστασης, ο Τρότσκι καταδικάστηκε (ερήμην) ως ο κύριος συνωμότης, κατηγορία που αποδείχτηκε αργότερα ψευδής.
Ο Τρότσκι έγινε στόχος δύο αποπειρών δολοφονίας, πιθανά από πράκτορες του Ιωσήφ Στάλιν. Η πρώτη έγινε με πυροβολισμούς του σπιτιού του και ήταν ανεπιτυχής. Η δεύτερη απόπειρα, στις 20 Αυγούστου 1940, έγινε με ορειβατική αξίνα (πιολέ) και ήταν επιτυχής. Δράστης ήταν ο Ραμόν Μερκάντερ, Ισπανός κομμουνιστής ο οποίος είχε καταφέρει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του οικιακού προσωπικού του Τρότσκι. Η Σοβιετική Ένωση αρνήθηκε οποιαδήποτε ευθύνη για τη δολοφονία και ο δράστης καταδικάστηκε σε 20ετή κάθειρξη.
Ο Τρότσκι στην τέχνη
Ο μεγάλος Μεξικανός ζωγράφος Ντιέγκο Ριβέρα, σύζυγος της Φρίντα Κάλο, ήταν μεγάλος θαυμαστής του Τρότσκι. Ζωγράφισε δύο φορές το πορτραίτο του, στο Επιτροπή Κομμουνιστικής Ενότητας (1933) και Άνθρωπος σε σταυροδρόμια (1933), τοιχογραφία στο κτήριο Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης, η οποία όμως καταστράφηκε καθ' υπόδειξη του ίδιου του Νέλσον Ροκφέλερ. Το 1972, ο Ρίτσαρντ Μπάρτον υποδύθηκε τον Τρότσκι στην ταινία Η δολοφονία του Τρότσκι, σε σκηνοθεσία Τζόζεφ Λόουζι. Η δολοφονία του ήταν επίσης το θέμα ενός σύντομου θεατρικού έργου με τίτλο "Παραλλαγές πάνω στο θάνατο του Τρότσκι", του συγγραφέα Ντέιβιντ Ιβς. Το 2002, στην ταινία Φρίντα, τον Τρότσκι υποδύθηκε ο ηθοποιός Τζέφρεϊ Ρας. Ο Τρότσκι ενέπνευσε το χαρακτήρα του Σνόουμπολ στη νουβέλα Η φάρμα των ζώων του Τζωρτζ Όργουελ, ενώ με τη δολοφονία του Τρότσκι καταπιάνεται το βιβλίο "Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά" του Λεονάρδο Παδούρα (Εκδόσεις Καστανιώτη). Στην ελληνική λογοτεχνική βιβλιογραφία, ο Τρότσκι εμφανίζεται στο "Εργοστάσιο των μολυβιών" της Σώτης Τριανταφύλλου (Πατάκη, 2000).
0 Σχόλια