Διαβήτης: Οι χημικές ουσίες που αυξάνουν τον κίνδυνο

Οικιακά προϊόντα ευρείας χρήσης μπορεί να μας «λύνουν» τα χέρια στην καθημερινότητά μας, στο καθάρισμα για παράδειγμα ή ακόμη και στον καλλωπισμό, ωστόσο κρύβουν κινδύνους για την υγεία των μεσήλικων γυναικών, αυξάνοντας τις πιθανότητες μιας επικίνδυνης νόσου.

Αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη, καλλυντικά, συσκευασίες τροφίμων, χαλιά ακόμα και το νερό περιέχουν υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS), οι οποίες μπορούν να συσχετιστούν με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη στις γυναίκες της μέσης ηλικίας. Αυτά είναι τα συμπεράσματα νεότερης μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Diabetologia από το Τμήμα Επιδημιολογίας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν των ΗΠΑ.

Στη συγκεκριμένη ομάδα χημικών συγκαταλέγονται περισσότερες από 4.700 συνθετικές χημικές ουσίες. Η μοριακή τους δομή παρουσιάζει μεγάλη ανθεκτικότητα, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται στο περιβάλλον και στα σώματα των ανθρώπων αλλά και των ζώων ακόμα και για χρόνια, με αποτέλεσμα να αποκαλούνται συχνά και «αιώνια χημικά προϊόντα» («forever chemicals»).

Πώς συνδέονται με τον σακχαρώδη διαβήτη; Πολλά από τα PFAS έχουν μοριακές δομές που μοιάζουν με εκείνες των φυσικών λιπαρών οξέων, με αντίστοιχες επιδράσεις. Τα λιπαρά οξέα δρουν σε μια κατηγορία πρωτεϊνικών μορίων που βρίσκονται στα κύτταρα που ονομάζονται υποδοχείς που ενεργοποιούνται από τον πολλαπλασιαστή υπεροξισώματος (PPARs), οι οποίοι δρουν ως αισθητήρες λίπους και ινσουλίνης και είναι οι κύριοι ρυθμιστές του σχηματισμού και της ανάπτυξης νέων λιποκυττάρων (λιποκύτταρα)  και ελέγχουν τα επίπεδα του λίπους και της γλυκόζης.

Οι ενώσεις των PFAS είναι δομικά και χημικά παρόμοιες με αυτούς των PFAS και θα μπορούσαν ενδεχομένως να αλληλεπιδράσουν με τους ίδιους υποδοχείς (PPARs), διαταράσσοντας τη ρυθμιστική τους συμπεριφορά και υποδηλώνοντας έναν πιθανό μηχανισμό για αυτές τις ουσίες, παραλλάσσοντας τον μεταβολισμό.