Η πρώτη μετάγγιση αίματος 1667 από ζώα

Ο Γάλλος Ιατρός Jean-Baptiste Denis μεταγγίζει με 255gr αίμα από πρόβατο ένα νεαρό αγόρι που υπέφερε από παρατεινόμενο εμπύρετο.

Συνδέει την καρωτίδα του προβάτου με κεντρική φλέβα από το βραχίονα του νεαρού, χωρίς ο ασθενής να παρουσιάσει κάποια ανεπιθύμητη αντίδραση.

Μετάγγιση αίματος ονομάζεται η διαδικασία μεταφοράς αίματος ή παραγώγων του αίματος από ένα άτομο που λέγεται δότης ή αιμoδότης στο κυκλοφορικό σύστημα ενός άλλου ατόμου που λέγεται λήπτης ή αιματολήπτης. Όταν ο δότης και ο λήπτης είναι το ίδιο πρόσωπο, τότε η μετάγγιση αυτή λέγεται αυτομετάγγιση.

Γενικά

Προϋπόθεση για την επιτυχία της μετάγγισης είναι η συμβατότητα του αίματος του λήπτη και του δότη. Επίσης το αίμα που πρόκειται να μεταγγιστεί πρέπει να μην περιέχει παθογόνες ουσίες.

Εκτός από την πλήρη μετάγγιση αίματος, συχνά γίνεται μετάγγιση μέρους του αίματος, αφού αυτό προηγουμένως χωρίστηκε στα συστατικά του σύμφωνα με ειδική διαδικασία. Με τον τρόπο αυτό, αυξάνεται η αποδοτικότητα της διαδικασίας, αφού ο λήπτης δέχεται τα απαραίτητα συστατικά που έχει ανάγκη, ενώ το υπόλοιπο επιστρέφεται στο κυκλοφοριακό σύστημα του δότη, ή χρησιμοποιείται για μετάγγιση σε άλλο λήπτη.

Μετάγγιση γίνεται με τα ακόλουθα συστατικά του αίματος:

Συμπύκνωμα ερυθροκυττάρων: στην περίπτωση αναιμίας

Συμπύκνωμα ουδετερόφιλων πολυμορφοπύρηνων: σε περίπτωση έλλειψης των κυττάρων αυτών και σε περιπτώσεις μολύνσεων βαριάς μορφής.

Συμπύκνωμα θρομβοκυττάρων: σε περίπτωση έλλειψης των κυττάρων αυτών, π.χ. αιμοφιλία.

Πλάσμα αίματος: σε περίπτωση έλλειψης πλαστατοπρωτεϊνών (π.χ. λόγω απώλειας αίματος)

Blutstammzell-Präparate i. d. R. im Rahmen einer Stammzelltransplantation

Αυτή η θεραπευτική αγωγή μπορεί να διατηρήσει στη ζωή έναν πάσχοντα, όπως σε περιπτώσεις μαζικής απώλειας αίματος λόγω τραυματισμού ή κατά τη διεγχειριτική αναπλήρωση αίματος, εμπεριέχει όμως και ορισμένους κινδύνους λόγω της ενδεχόμενης μετάδοσης ορισμένων ιών όπως το AIDS, η ηπατίτιδα κ.α., παρόλο που συνήθως γίνονται λεπτομερείς έλεγχοι. Οι μεταγγίσεις αίματος χρησιμοποιούνται επίσης σε περιπτώσεις σοβαρής αναιμίας ή Θρομβοκυτταροπενίας που προκαλούνται από αιματολογικές ασθένειες. Χρησιμοποιείται επίσης σε άτομα που πάσχουν από αιμοφιλία ή δρεπανοκυτταρική αναιμία όπου μπορεί να απαιτούνται συχνές μεταγγίσεις αίματος.

Ιστορική εξέλιξη

Η μετάγγιση αίματος παλιά ήταν πολύ επικίνδυνη, αφού ούτε τα μέσα υπήρχαν για να διατηρηθεί το αίμα, αλλά ούτε και η επιστήμη είχε κάνει την απαραίτητη πρόοδο και τις σημερινές επιτεύξεις. Το αίμα μεταφερόταν από το ένα σώμα στο άλλο, χωρίς προηγούμενη εξέταση. Συχνά ο λήπτης πέθαινε από σοκ, χωρίς όμως οι γιατροί να γνωρίζουν το λόγο. Το μόνο τεστ που υπήρχε ήταν η μέθοδος του Όλεκερ κατά τη οποία η μετάγγιση γινόταν με πολύ αργό τρόπο, έτσι ώστε σε περίπτωση ένδειξης κάποιας αναφυλαξίας, η μετάγγιση διακόπτονταν αμέσως. Πρωτοπόρος υπήρξε ο Γερμανός ιατρός Μάγγνους Πέγκελ (1547-1619) που έζησε στο Ρόστοκ (Rostock).

Τα ιατρικά πειράματα που γινόντουσαν στην αρχή ήταν φρικτά. Αργότερα, στον 20ό αιώνα με την εφεύρεση του μικροσκοπίου και τη συστηματική επιστημονική ανάλυση των συστατικών του αίματος και την ανακάλυψη των ομάδων αίματος από τον Αυστριακό ιατρό Καρλ Λαντστάινερ το 1901 άρχισε να γίνεται κάποια πρόοδος.

Ο πρώτος σταθμός μετάγγισης αίματος

Ο πρώτος σταθμός μετάγγισης αίματος ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1921 στο Λονδίνο. Η αιματοδοσία γινόταν εθελοντικά και χωρίς αντάλλαγμα.