Ο Χένρικ Ίψεν (Henrik Ibsen, 20 Μαρτίου 1828 - 23 Μαΐου 1906) ήταν Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης.
Ως ένας από τους ιδρυτές του μοντερνισμού στο θέατρο, ο Ιψεν αναφέρεται συχνά ως ο πατέρας του ρεαλισμού και ένας από τους πιο επιδραστικούς θεατρικούς συγγραφείς της εποχής του. Σημαντικά του έργα του είναι μεταξύ άλλων τα Πέερ Γκυντ, Το κουκλόσπιτο, Έντα Γκάμπλερ, Βρυκόλακες, Η αγριόπαπια και Αρχιμάστορας Σόλνες. Είναι ο πιο πολυπαιγμένος θεατρικός συγγραφέας στον κόσμο μετά το Σαίξπηρ , και Το κουκλόσπιτο ήταν το πιο πολυπαιγμένο έργο στον κόσμο το 2006.
Το πρώτο ποιητικό και θεατρικό έργο του Ιψεν, Πέερ Γκυντ, έχει έντονα σουρρεαλιστικά στοιχεία.
Μετά από αυτό ο Ιψεν εγκατέλειψε το στίχο και έγραφε σε ρεαλιστική πρόζα. Αρκετά από τα μεταγενέστερα θεατρικά του έργα θεωρήθηκαν σκανδαλώδη από πολλούς της εποχής του, όταν αναμενόταν το ευρωπαϊκό θέατρο να δίνει πρότυπα αυστηρά ηθικής οικογενειακής ζωής και ευπρέπειας. Στα επόμενα έργα του ο Ιψεν εξέτασε τις πραγματικότητες, που κρύβονταν κάτω από την επιφάνεια, αποκαλύπτοντας πολλά που ήταν ενοχλητικά σε αρκετούς από τους συγχρόνους του. Είχε μια κριτική ματιά και διερευνούσε ελεύθερα τις συνθήκες της ζωής και τα ζητήματα ηθικής. Σύμφωνα με εκτιμήσεις πολλών κριτικών Η αγριόπαπια και το ''Ρόσμερσχολμ συναγωνίζονται για την πρώτη θέση μεταξύ των έργων του. Ο ίδιος ο Ιψεν θεωρούσε ως αριστούργημά του το Ο Αυτοκράτορας και ο Γαλιλαίος.
.jpg)
Ο Ιψεν κατατάσσεται συχνά μεταξύ των πιο διακεκριμένων θεατρικών συγγραφέων της ευρωπαϊκής παράδοσης. [9]Θεωρείται ευρέως ως ο μεγαλύτερος θεατρικός συγγραφέας του 19ου αιώνα. [10]Επηρέασε άλλους θεατρικούς συγγραφείς και μυθιστοριογράφους, όπως οι Τζορτζ Μπέρναρντ Σω, Όσκαρ Γουάιλντ, Άρθουρ Μίλερ, Τζέιμς Τζόυς, Ευγένιος Ο' Νηλ και Μίροσλαβ Κρλέζα. Προτάθηκε για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1902, το 1903 και το 1904.
Ο Ιψεν έγραψε τα έργα του στα Δανική γλώσσα (την κοινή γραπτή γλώσσα Δανίας και Νορβηγίας κατά τη διάρκεια της ζωής του) και αυτά εκδόθηκαν από τον εκδοτικό οίκο Gyldendal της Δανίας. Αν και τα περισσότερα έργα του τοποθετούνται στη Νορβηγία - συχνά στο Σίεν, την πόλη-λιμάνι όπου μεγάλωσε - ο Ιψεν έζησε 27 χρόνια στην Ιταλία και τη Γερμανία και σπάνια επισκέφτηκε τη Νορβηγία κατά τα πιο παραγωγικά του χρόνια. Γεννημένος στην οικογένεια Πάους-Ιψεν, εμπόρων της ανώτερης μεσαίας τάξης, διαμόρφωσε τα έργα του σύμφωνα με το οικογενειακό του περιβάλλον και συχνά χαρακτήρες με πρότυπο μέλη της οικογένειάς του. Ηταν πατέρας του πρωθυπουργού (1903-1905) Σίγκουρντ Ιψεν. Τα έργα του Ιψεν είχαν έντονη επιρροή στο σύγχρονο πολιτισμό.
Ο Ιψεν πέθανε στις 23 Μαίου 1906 στο σπίτι του στην Arbins gade 1 της Χριστιανίας (Όσλο), από το 2006 Μουσείο Ιψεν, μετά από μια σειρά εγκεφαλικών επεισοδίων το Μάρτιο του 1900. Οταν, στις 22 Μαίου, η νοσοκόμα του διαβεβαίωσε έναν επισκέπτη ότι ήταν λίγο καλύτερα, εκείνος ψέλισε "Αντιθέτως" ("Tvertimod"). Πέθανε την επόμενη μέρα στις 2.30 μ.μ.
Ο Ιψεν ετάφη στο Var Frelsers gravlund (Νεκροταφείο του Σωτήρος) στο κέντρο του Οσλο.
Εκατονταετηρίδα
Η 100ή επέτειος του θανάτου του Ιψεν το 2006 εορτάστηκε με "έτος Ιψεν" στη Νορβηγία και σε άλλες χώρες. Την ίδια χρονιά η κατασκευαστική εταιρεία Seelvag άνοιξε προς τιμήν του στο Οσλο το Πάρκο Γλυπτικής Πέερ Γκυντ, που επιτρέπει την παρακολούθηση του ομώνυμου θεατρικού έργου σκηνή-σκηνή.
Στις 23 Μαίου 2006 άνοιξε πάλι στο Οσλο για το κοινό το Μουσείο Ιψεν, η κατοικία, όπου ο Ιψεν έζησε τα τελευταία 11 χρόνια της ζωής του, πλήρως ανακαινισμένη με τα αρχικά εσωτερικό, χρώματα και διακόσμηση.
Τιμές
Ο Ίψεν τιμήθηκε ως Ιππότης το 1873, Διοικητής το 1892, και με το Μεγάλο Σταυρό του Τάγματος του Αγίου Ολαφ το 1893. Έλαβε το Μεγάλο Σταυρό του Δανικού Τάγματος του Ντάνεμποργκ και το Μεγάλο Σταυρό του Σουηδικού Τάγματος του Πολικού Αστέρα και έγινε Ιππότης Πρώτης τάξη του (Σουηδικού) Τάγματος του Βάζα.
Γνωστοί σκηνοθέτες που ανέβασαν έργα του Ιψεν ήταν στην Αυστρία και τη Γερμανία οι Τέοντορ Λόμπε (1833–1905), Πάουλ Μπάρναϊ (1884–1960), Μαξ Μπούρκχαρντ (1854–1912), Οτο Μπραμ (1956–1912), Καρλ Χέινε (1861–1927), Πάουλ Αλμπερτ Γκλέσερ-Βίλκεν (1874–1942), Βίκτορ Μπάρνοβσκι (1875–1952), Εουγκεν Ρόμπερτ (1877–1944), Λέοπολντ Γιέσνερ (1878–1945), Λούντβιχ Μπάρναϊ (1884–1960), Αλφρεντ Ρότερ (1886–1933), Φριτς Ρότερ (1888–1939), Πάουλ Ρόζε (1900–1973) και Πέτερ Ζάντεκ (1926–2009).
Το 1995 ένας αστεροειδής ονομάστηκε 5696 Ibsen προς τιμή του.
0 Σχόλια