Βιογραφία
Γεννήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας έχοντας οικογενειακές καταβολές από την Κάρπαθο. Ο πατέρας του Βασίλης Ηλ. Λεντάκης, σπουδαίος λαϊκός αρχιτέκτονας, μετέβη στην Αφρική από το χωριό Όλυμπος της Καρπάθου και η μητέρα του η Ευαγγελία Μιχ. Νουάρου από το χωριό Μενετές του ίδιου νησιού. Ο Ανδρέας Λεντάκης υπήρξε το μικρότερο τέκνο της οικογένειάς του έχοντας δύο ακόμη μεγαλύτερα απ' αυτόν αδέλφια. Τον ετεροθαλή Ηλία που ήταν γιος του Βασίλη Λεντάκη και της Αιθιοπίδας Ουελέτε Μαριάμ, μέλους της εθνότητας Ορόμο και τον αυτάδελφό του Μιχάλη.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του
Ο Ανδρέας Λεντάκης είχε την ατυχία να ορφανέψει τριών χρονών από μητέρα και έκτοτε τον μεγάλωσε η θεία του και αδελφή της μητέρας του Ευδοξία Μιχ. Νουάρου με τον σύζυγό της Ανδρέα Κουσουμπέση, καταγόμενο από την Πορταριά του Πηλίου. Η συνεισφορά του άτεκνου αυτού ζεύγους στην ανατροφή του Αντρέα ήταν καθοριστική, αφού στα εννέα του χρόνια έμεινε ορφανός και από πατέρα. Μεγαλώνοντας φοίτησε στα Ελληνικά Κοινοτικά Σχολεία της Αντίς Αμπέμπα, από το Γυμνάσιο των οποίων αποφοίτησε, αριστεύοντας μάλιστα, το έτος 1953.
Τα φοιτητικά του χρόνια
Μετά την αποφοίτησή του από το Ελληνικό εξατάξιο Γυμνάσιο της Αντίς Αμπέμπα ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για σπουδές στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως υπότροφος της Ελληνικής Κοινότητας Αιθιοπίας. Στη διάρκεια των σπουδών του διακρίθηκε ως ηγετική μορφή στους αγώνες του φοιτητικού κινήματος με έντονη κοινωνική παρουσία και γνωστικούς προβληματισμούς, εξαιτίας των οποίων του αφαίρεσαν ήδη στη λήξη του πρώτου χρόνου σπουδών του την υποτροφία. Η γλωσσομάθειά του ήταν χαρακτηριστική. Μιλούσε άπταιστα, εκτός της ελληνικής, την αγγλική, την γαλλική, την ισπανική, την ιταλική και την αιθιοπική γλώσσα (γλώσσα αμχάρα) και ήταν βαθύς γνώστης της αρχαιοελληνικής και της λατινικής γραμματείας.
Τα χρόνια των αγώνων
Ο Ανδρέας Λεντάκης με την εγκατάστασή του στην Αθήνα δραστηριοποιήθηκε στον πολιτικό χώρο της Αριστεράς. Υπήρξε ηγετικό στέλεχος των φοιτητικών κινημάτων των δεκαετιών του ’50 και του ’60, του «1-1-4» και του «15%», σύνθημα δικής του έμπνευσης, όπως και η θρυλούμενη φράση "προίκα στην παιδεία και όχι στη Σοφία", που σηματοδότησαν μιαν ολόκληρη εποχή. Τα συνθήματα αυτά τα πανελλαδικοποιεί μαζί με τους συντρόφους του και τα κάνει κίνημα μαζεύοντας 1.000.000 υπογραφές. H πολιτική του δραστηριότητα ξεκίνησε με την ένταξή του στους αγώνες για το Κυπριακό, και την παράλληλη ένταξη και δράση του στην παράνομη οργάνωση της ΕΠΟΝ (1955-1958). Το 1958, που αυτοδιαλύθηκε η ΕΠΟΝ εντάχθηκε στη Νεολαία της ΕΔΑ, της οποίας διετέλεσε ηγετικό στέλεχος (ήδη το 1960 ήταν μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της Νεολαίας της ΕΔΑ). Ταυτόχρονα κατείχε και την ιδιότητα του Ιδρυτικού Μέλους και Γραμματέα του Συλλόγου των Φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής (1955 - 1957), του Συλλόγου Εργαζομένων Φοιτητών (1958 - 1962) ενώ ήταν από τους βασικούς διοργανωτές του Α' Πανσπουδαστικού Συνεδρίου το έτος 1957, στις εργασίες του οποίου χρημάτισε επίσης Γραμματέας.
Ο Ανδρέας Λεντάκης ήταν ο τελευταίος αρχισυντάκτης της "Πανσπουδαστικής", του δεκαπενθήμερου Πανσπουδαστικού δημοσιογραφικού οργάνου, από το 1965 μέχρι τη διάλυσή της από τη Δικτατορία το 1967, ενώ συνεργαζόταν ήδη από το 1956.
Υπήρξε επίσης Ιδρυτικό Μέλος και υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων της Διοικούσας Επιτροπής Συλλόγων Πανεπιστημίου Αθηνών (ΔΕΣΠΑ) (1956-1957). Εκπροσώπησε το Φοιτητικό Κίνημα σε διεθνή συνέδρια (Mόσχα, Πράγα, Kούβα, Λονδίνο, Γκάνα), ενώ στο παγκόσμιο forum νεολαίας της Mόσχας, τον Σεπτέμβριο του 1964 εκλέχτηκε Πρόεδρος του Προεδρείου για την προετοιμασία του Τελικού Ανακοινωθέντος και των αποφάσεων. Στη συνέχεια με τον Τάκη Μπενά, Γραμματέα της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη (ΔΝΛ), επισκέφτηκε την Τασκένδη και ξαναγύρισαν στη Μόσχα, όπου επεξεργάστηκε το σχέδιο Διακήρυξης της ΔΝΛ
Ο Ανδρέας Λεντάκης ήταν ανάμεσα στα Ιδρυτικά Μέλη της Κίνησης Λαμπράκη αρχικά και στη συνέχεια της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη (ΔΝΛ), της οποίας διετέλεσε ηγετικό στέλεχος μέχρι το 1967. Δούλεψε δραστήρια στον τομέα της διαφώτισης και του πολιτισμού. Εκστρατεύοντας με τα λεωφορεία των Λαμπράκηδων μετέφερε με τους συναγωνιστές του τα δημοκρατικά και πολιτιστικά αιτήματα της εποχής σε όλη την Ελλάδα.
Το 1963 εκδίδεται από την Δημοκρατική Κίνηση Νέων «Γρηγόρης Λαμπράκης» το βιβλίο του Νεοφασιστικές Οργανώσεις στην Νεολαία. Το καλοκαίρι του ιδίου έτους Επιτροπή της Κεντρικής Γραμματείας Λαμπράκηδων με επικεφαλής τον Μίκη Θεοδωράκη επισκέφθηκε τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον συνεχάρη για την εκλογή του και του κατέθεσε υπόμνημα για εκδημοκρατισμό, ζητώντας την άμεση διάλυση των παρακρατικών οργανώσεων, επιδίδοντας ταυτόχρονα το βιβλίο του Ανδρέα Λεντάκη Νεοφασιστικές Οργανώσεις στην Νεολαία, που παρείχε την αναγκαία τεκμηρίωση και τις αποδείξεις.
Από τους πρωτοπόρους της ίδρυσης του Κινήματος Ειρήνης, που εκφράστηκε με τη δημιουργία του Συνδέσμου Νέων για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό «Μπέρτραντ Ράσσελ» το 1962, συνδιοργάνωσε τις απαγορευμένες Μαραθώνιες Πορείες Ειρήνης με το Μιχάλη Περιστεράκη, Πρόεδρο του Συνδέσμου και το Νίκο Κιάο, Γραμματέα.
Στην ιστορική διαδήλωση κατά την οποία σκοτώθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλας, στα «Ιουλιανά» (1965), ο Ανδρέας Λεντάκης, που ήταν ήδη στοχοποιημένος από την Ασφάλεια, με την πληροφορία ότι είχε δοθεί συγκεκριμένη εντολή να τον «εξουδετερώσουν» την ημέρα εκείνη να έχει διαρρεύσει, -αν και προειδοποιήθηκε-, δεν εγκατέλειψε τις πρώτες γραμμές, τραυματίστηκε σοβαρά και μεταφέρθηκε με ρήξη σπλήνας σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο.
Τον Φεβρουάριο του 1966 του αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια και έγινε ο πρώτος φοιτητής πολιτικός κρατούμενος, που εκτοπίστηκε από την κυβέρνηση Στέφανου Στεφανόπουλου με το πρόσχημα ότι είναι «άπατρις» στην Άνδρο και τη Μήλο. Ταυτόχρονα του αφαίρεσαν το laissez passer, επειδή ετοιμαζόταν να φύγει για νέο κύκλο σπουδών στο Παρίσι. Απολύθηκε στις αρχές του 1967.
Αντιδικτατορική δράση
Γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η αντιστασιακή δράση του Ανδρέα Λεντάκη κατά την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών εξαιτίας της έντονης και θαρραλέας πολιτικής δραστηριότητας που ανέπτυξε από την πρώτη στιγμή στο Πανελλήνιο Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ) ενάντια στη δικτατορία μέχρι τη σύλληψή του τον Οκτώβριο του 1967, η οποία του στοίχισε τέσσερα χρόνια φυλακής και εξορίας. Βασανίστηκε άγρια στην Γενική Ασφάλεια, όπου ήταν κρατούμενος σε διπλανό κελί με τον Μίκη Θεοδωράκη. Από τη «συγκατοίκηση» αυτή εμπνεύστηκε ο μεγάλος συνθέτης τα γνωστά ως τραγούδια του Αντρέα : 1. Το σφαγείο, 2. Είσαι Έλληνας, 3. Είμαστε Δυο, 4. Καιρός να δεις. Υπήρξε ο μόνος, που όντας κρατούμενος κατήγγειλε τη βαναυσότητα της χούντας στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Η περίπτωσή του έγινε θέμα συζήτησης τότε στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Εκτοπίστηκε στην Άνδρο, τη Μήλο (την ιστοριογραφία της οποίας προήγαγε σημαντικά με τις δημοσιευμένες μελέτες του), τη Λέρο (στρατόπεδα Παρθενίου και Λακκιού), καθώς και στον Ωρωπό.
Πολιτική δράση
Πρόεδρος ΕΔΑ 1987 - 1993
Ο Ανδρέας Λεντάκης στην μεταπολίτευση υπήρξε Ιδρυτικό Μέλος της νέας ΕΔΑ, την διακήρυξη της οποίας συνέταξε και διατέλεσε Πρόεδρος του κόμματος από το έτος 1987 έως το 1993.
Τοπική Αυτοδιοίκηση 1978 - 1988
Το έτος 1978 εκλέχτηκε Δήμαρχος Υμηττού.
Στη θέση αυτή επανεκλέχτηκε άλλες δύο φορές (1982 και 1986). Από τους πρωτοπόρους εισήγαγε στην τοπική αυτοδιοίκηση τη διάσταση της κοινωνικής πολιτικής και της πολιτιστικής δημιουργίας με τρόπο που εδραιώθηκε ως ο εμπνευστής και θεμελιωτής σε πανελλήνια βάση καινοτόμων θεσμών και πρωτοβουλιών όπως:
Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) με την ίδρυση του πρώτου ΚΑΠΗ το 1981 στον μικρό και άπορο τότε Δήμο Υμηττού και στη συνέχεια και δεύτερου ΚΑΠΗ, ενώ βοήθησε στην εξάπλωσή τους σε όλη την επικράτεια διαδίδοντας το know how.
Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, που θεμελίωσε το 1976 στον Φιλοπρόοδο Όμιλο Υμηττού (ΦΟΥ) και διεύρυνε με την συμβολή του στην αρμόδια επιτροπή του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο θεσμός αυτός αναπτύχθηκε πολυ τη δεκαετία του '80 σε όλη την Ελλάδα και στον ελληνισμό της διασποράς (Βέλγιο, Γερμανία, Σουηδία, Κύπρο).
Θέατρο Βράχων Υμηττού-Βύρωνα που το κατασκεύασε το 1986 συνεργαζόμενος με τον Δήμο Βύρωνα. Την ίδια χρονιά υλοποίησε εκεί το 1ο Φεστιβάλ Λόγου και Τέχνης Υμηττού στα νταμάρια. Το Θέατρο μετονομάστηκε αργότερα σε Θέατρο Βράχων "Μελίνα Μερκούρη".
Τα πρώτα Φεστιβάλ Λόγου και Τέχνης του Δήμου Υμηττού στην κεντρική πλατεία του Δημαρχείου, με δωρεάν είσοδο για όλους από την αρχή της θητείας του το 1978 έως και το 1988 που παραιτείται.
1ο Διεθνές Συμπόσιο υπαίθριας Γλυπτικής
Πρόγραμμα "Βοήθεια στο σπίτι", από το 1986, με διεπιστημονική ομάδα και οικιακές βοηθούς, το οποίο εξελίχθηκε δεκαετίες μετά στους Δήμους ως πρόγραμμα "Φροντίδα στο σπίτι".
Αγορά δημοτικού πούλμαν για πρώτη φορά σε Δήμο με χορηγίες εταιρειών και συνδρομές δημοτών.
Δωρεάν θαλάσσια μπάνια για τους δημότες
Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη απόρων δημοτών
22 Υποτροφίες εσωτερικού και εξωτερικού ετησίως σε φοιτητές Έλληνες και Ελληνοκύπριους.
Κοινωνικό Εργαστήρι Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΚΕΤΑ) με ένα πλήρες δίκτυο κοινωνικών επιστημόνων στα σχολεία και στην κοινότητα.
Διακρατικό πρόγραμμα-πιλότος για την μη χρήση τοξικών ουσιών στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Δανειστική Βιβλιοθήκη
Λαογραφικό Μουσείο για τις χαμένες πατρίδες
Μουσείο «Κάστρο του Υμηττού»
Δύο δημοτικά πάρκα «Άρη Αλεξάνδρου» και «Πέτρου & Παύλου»
ΙΚΑ Υμηττού
Κλειστό γυμναστήριο στην Γυμναστική Ακαδημία.
Η προσφορά του ως δημάρχου συνεχίστηκε με τους αγώνες του για την τοπική αυτοδιοίκηση και μέσα στο Κοινοβούλιο, στο οποίο εισήλθε το 1989, εκπροσωπώντας την Ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση επί τέσσερα χρόνια στο Συμβούλιο της Ευρώπης, όπου και εκλέχθηκε δύο φορές Αντιπρόεδρος της Πολιτιστικής Επιτροπής των Δήμων της Ευρώπης.
Κοινοβουλευτική δράση 1989 - 1996
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η πολιτική δραστηριότητα του Ανδρέα Λεντάκη εισέρχεται σε νέα φάση. Mέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, αναδείχθηκε βουλευτής[10] του στις εκλογές του Ιουνίου του 1989, του Νοεμβρίου του 1989 και του Απριλίου του 1990. Τον Ιούλιο του 1993 παραιτήθηκε από βουλευτής και από Πρόεδρος της ΕΔΑ και προσχώρησε στο νεοσύστατο τότε κόμμα της Πολιτικής Άνοιξης. Εκλέχτηκε βουλευτής του κόμματος, πρώτος μάλιστα σε σταυρούς, τον Οκτώβριο του 1993 και ήταν κοινοβουλευτικός του εκπρόσωπος. Αναδείχθηκε σε πρώτο ομιλητή της Βουλής την περίοδο από τον Νοέμβριο του 1993 μέχρι και τον Αύγουστο του 1996, οπότε και διαλύθηκε το σώμα της Βουλής με την προκήρυξη νέων εκλογών. O απολογισμός του έργου του (1993-1996) ήταν εντυπωσιακά μεγάλος: 597 ερωτήσεις σε υπουργούς, 73 επίκαιρες ερωτήσεις, 285 αναφορές.
Μέλος της Διακομματικής Επιτροπής του Κοινοβουλίου στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, της Διακομματικής Επιτροπής στο Συμβούλιο της Ευρώπης, της Διακομματικής Επιτροπής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού, της Επιτροπής Βιβλιοθήκης της Βουλής και της Διεθνούς Ενώσεως του Κοινοβουλίου, της Επιτροπής Θρησκευμάτων και Ορθοδοξίας, της οποίας υπήρξε και Γραμματέας κ.ά.
Οι αγορεύσεις του στο Ελληνικό Κοινοβούλιο υπήρξαν εντυπωσιακές για τη δομή του λόγου τους και την τεκμηρίωσή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Καθηγούμενοι των Ιερών Μονών των Μετεώρων του απέστειλαν ευχαριστήριες επιστολές για την καθοριστική παρέμβαση του και χαρακτήρισαν μνημειώδη το λόγο του στο θέμα της διατήρησης της ιερότητας του περιβάλλοντα χώρου των Μετεώρων, ώστε να μην επιτρέπεται εφεξής η εμπορική του εκμετάλλευση.
O Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει επίσης αναγνωρίσει τη σημαντική συνεισφορά του στη διάσωση της ιστορικής κληρονομιάς της χώρας με τις καθοριστικές παρεμβάσεις του μπροστά στις απειλούμενες καταστροφές μνημείων και χώρων με τελευταία την καταλυτική παρέμβασή του για την παρέκκλιση του ΜΕΤΡO στον Κεραμεικό και τη σωτηρία των μνημείων του.
Το 1989 πρότεινε με δημοκρατική συνείδηση και τόλμη την αποφυλάκιση των απριλιανών για λόγους ανθρωπιστικούς και πολιτικούς, παρότι ο ίδιος είχε υποστεί μαρτύρια στη διάρκεια της δικτατορίας. Την ίδια πρόταση επανέλαβε στην Βουλή το 1996. Συνέβαλε σημαντικά στη θεσμοθέτηση του δεύτερου βαθμού της τοπικής αυτοδιοίκησης, της Νομαρχιακής. Τον Οκτώβριο του 1994 κατήλθε ως υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων μέσω του Συνδυασμού του "Δικαίωμα στη Ζωή", με συνυποψήφιους τον Θ. Πάγκαλο, τον Δ. Αβραμόπουλο, τη M. Δαμανάκη και τον Λ. Aυδή. Οι προτάσεις που κατέθεσε ως υποψήφιος Δήμαρχος την εποχή εκείνη για τη δημιουργία Μητροπολιτικών Κέντρων Αθήνας και Θεσσαλονίκης, την Καλλιτεχνούπολη στο Γκάζι κ.ά. υιοθετήθηκαν αργότερα σε προγράμματα υποψηφίων Δημάρχων Αθηναίων.
Άλλα βιογραφικά στοιχεία
Ο Ανδρέας Λεντάκης απέκτησε δυο γιους. Τον Βασίλη από τον πρώτο του γάμο, Αναπληρωτή Καθηγητή Κλασσικής Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον Κωνσταντίνο, διδάκτορα Διεθνών Σχέσεων και Πολιτικών Επιστημών-πρώην Σύμβουλο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, από το γάμο του με την ψυχολόγο-φιλόλογο Έφη (Φωτεινή) Σαβουλίδου-Λεντάκη, Πρόεδρο του Ιδρύματος Πολιτισμού και Εκπαίδευσης "Ανδρέας Λεντάκης". Απεβίωσε στις 20 Μαρτίου 1997 από ανακοπή καρδιάς.
Επιστημονικό έργο
Έντονη δραστηριότητα επέδειξε ο Ανδρέας Λεντάκης και στον επιστημονικό τομέα. Μεγάλη είναι η σειρά των βιβλίων που συνέγραψε, των διαλέξεων που έδωσε σε πανεπιστήμια, των ομιλιών, των εισηγήσεων ή των παρεμβάσεών του σε επιστημονικά συνέδρια, συμπόσια και ημερίδες με αντικείμενο την πολιτική, την ιστορία, την φιλολογία και την κοινωνική ανθρωπολογία. Το συγγραφικό του έργο αριθμεί περισσότερα από 30 βιβλία (ιστορικά, αρχαιολογικά, λογοτεχνικά (ποίηση), εθνολογικά και πολιτικά). Δεκάδες είναι τα άρθρα του που δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά. Διετέλεσε επί χρόνια καθηγητής σε Σχολή Δημοσιογραφίας και υπήρξε συνεργάτης πολλών πανεπιστημίων. Συνέγραψε και δημοσίευσε πάνω από 450 λήμματα στην Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια και στην Εγκυκλοπαίδεια «Υδρία». Υπήρξε εκδότης των περιοδικών «ΈΝΑ» και «ΔΥΟ», που απαγορεύτηκαν από τη δικτατορία και διευθυντής της εφημερίδας «Ελληνική Αριστερά» της ΕΔΑ από το 1976 έως το 1978. Δεκάδες άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες (Τα Νέα, Ελευθεροτυπία, Έθνος, Το Βήμα, Η Αυγή, Εξόρμηση, Ριζοσπάστης, Η Καθημερινή, Αδέσμευτος Τύπος και Πρώτη) και σε περιοδικά (Επιθεώρηση Τέχνης, Οικονομικός Ταχυδρόμος, ΑΝΤΙ, Πανσπουδαστική, Αρχαιολογία, Διαβάζω, Η Λέξη, Ομπρέλα) καθώς και σε Επετηρίδες.
0 Σχόλια