Andrei Sakharov 1921-1989 Андре́й Са́харов Ρώσος πυρηνικός

Ο Αντρέι Ζαχάρωφ ή ορθότερα Σάχαροβ (ρωσικά: Андре́й Дми́триевич Са́харов, ΔΦΑ: [ɐnˈdrʲej ˈsaxərəf] 21 Μαΐου 1921 – 14 Δεκεμβρίου 1989) ήταν Ρώσος πυρηνικός φυσικός, ένας από τους επιστήμονες που δημιούργησαν την πρώτη σοβιετική βόμβα υδρογόνου, συγγραφέας του Συντάγματος της Ένωσης Σοβιετικών Δημοκρατιών της Ευρώπης και της Ασίας, βουλευτής της ΕΣΣΔ, Νομπελίστας Ειρήνης για το έτος 1975, αντιφρονών και ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων είχε στερηθεί όλων των σοβιετικών διακρίσεων και βραβείων και εξορίστηκε από τη Μόσχα.

Μετά τον πόλεμο ασχολήθηκε με τη μελέτη των κοσμικών ακτίνων και το 1948, απασχολήθηκε στο πρόγραμμα κατασκευής της Σοβιετικής ατομικής βόμβας. Από το 1950 ως το 1953 συμμετείχε στις προσπάθειες κατασκευής της σοβιετικής βόμβας υδρογόνου. Το 1953 έγινε το νεαρότερο μέλος στην ιστορία της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών, ενώ έλαβε το Κρατικό Βραβείο Στάλιν.

Απογοητεύθηκε όμως από τη δουλειά του και επί των ημερών της εξουσίας του Νικήτα Χρουστσώφ, απεύθυνε εκκλήσεις για την παγκόσμια απαγόρευση των ατμοσφαιρικών πυρηνικών δοκιμών, συμμετείχε σε ομιλίες για πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το 1968 έγραψε το έργο «Σκέψεις πάνω στην πρόοδο, την ειρηνική συνύπαρξη και την πνευματική ελευθερία», στο οποίο εκδήλωνε τη διαφωνία του σε οποιαδήποτε πολιτική τακτική και προοπτική να διαιρεθεί η γη σε κομμουνιστικά και καπιταλιστικά στρατόπεδα. Υπερασπίστηκε την κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας κατά την εισβολή των Σοβιετικών το 1968 όπως και τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν. Το 1970 συνυπέγραψε ανοικτή επιστολή όπου αναφερόταν στην αναγκαιότητα παροχής δημοκρατικής ελευθερίας στη χώρα του. Υπήρξε ιδρυτής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Μόσχας, ενώ το 1975 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το οποίο παρέλαβε η σύζυγός του Έλενα Μπονέρ καθώς στον ίδιο δεν επετράπη η έξοδος από τη χώρα.

Εξορία

Όταν κατέκρινε δημόσια την εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν το 1980 εξορίστηκε στην πόλη Γκόρκι του Νίζνι Νόβγκοροντ, όπου μαζί με τη σύζυγό του διαμαρτυρήθηκαν με μια σειρά απεργιών πείνας. Τον Δεκέμβριο του 1986 απελευθερώθηκε και τάχθηκε υπέρ της περεστρόικα. Εκλέχθηκε στο Κογκρέσο Λαϊκών Αντιπροσώπων και από τη θέση εκείνη συνέχισε τον αγώνα του για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ΕΣΣΔ αναπτύσσοντας έντονη δραστηριότητα μέχρι το τέλος της ζωής του. Είχε καταστεί εθνικό σύμβολο θάρρους και αλήθειας. Από το 1988 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απονέμει κάθε χρόνο το Βραβείο Σάχαροβ σε πρόσωπα ή οργανισμούς για τη διά βίου αφοσίωσή τους στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών.

Προσωπική ζωή

Το 1943 νυμφεύθηκε την Κλαούντια Βιχέροβα, με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά - δύο κόρες και ένα γιο την Τατιάνα, την Λιουμπόβ και τον Ντμίτρι. Το 1970 συνάντησε την Έλενα Μπονέρ, την οποία νυμφεύθηκε δύο χρόνια αργότερα.