Μα πόσο έξυπνο – Γιατί δεν πρέπει να το λέτε στο παιδί

Νιώθετε ότι μεγαλώνετε έναν μικρό Αϊνστάιν; Ακόμη και αν είναι αλήθεια και οι επιδόσεις του παιδιού σας είναι παραπάνω από εντυπωσιακές, υπάρχουν σημαντικοί λόγοι να μην του επισημαίνετε πόσο έξυπνο είναι. Οι ειδικοί προτείνουν άλλους τρόπους επιβράβευσης

Ποιος γονιός δεν επιθυμεί το παιδί του να χτίσει έναν ισχυρό χαρακτήρα με ατσάλινη αυτοπεποίθηση; Άλλωστε, η πίστη στις ίδιες μας τις ικανότητες δεν είναι αυτή που μας δίνει κίνητρο και ώθηση να επιδιώξουμε τους στόχους μας;

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, δεν είναι λίγοι οι γονείς που θα σταθούν κάθε άλλο παρά φειδωλοί σε επαίνους προς το παιδί τους και, κυρίως, την ευφυΐα του. Είναι όμως αυτός ο ορθός τρόπος να του ενσταλάξουν την αξία της αυτοπεποίθησης;

Οι σχετικές έρευνες που επικαλείται η κλινική ψυχολόγος, Cara Goodwin, διαπιστώνουν ότι, αποκαλώντας το παιδί «έξυπνο» ως επιβράβευση, οι γονείς θα πετύχουν τα αντίστροφα αποτελέσματα. Τέτοιου είδους έπαινοι, ισχυρίζεται μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Personality and Social Psychology, μειώνουν το ενδιαφέρον του παιδιού για την ουσία της μάθησης και το μετατοπίζουν στις επιδόσεις του και πώς θα είναι καλύτερες από των συνομηλίκων του. Επιπροσθέτως, σε περίπτωση αποτυχίας το παιδί θα αποδώσει την ευθύνη στην ανεπαρκή ευφυΐα του και, πιθανότατα, θα εγκαταλείψει και τη σκέψη ακόμα μιας νέας προσπάθειας.

Στον αντίποδα, μια αποτυχία για ένα παιδί που συνήθως επιβραβεύεται για τη σκληρή του δουλειά θα ερμηνευθεί από το ίδιο ως μια ανεπαρκής προσπάθεια που θα μπορούσε να ευοδωθεί αν είχε βάλει όλες του τις δυνάμεις. Αυτό το παιδί θα βρει στην αποτυχία το κίνητρο για συνεχή μάθηση και βελτίωση, σε αντίθεση με εκείνο που επαινείται για την ευφυΐα του για την οποία, θα σκεφτεί, δεν μπορεί να κάνει κάτι να την αλλάξει.

Ακόμη χειρότερα, εξηγεί η ειδικός, ένα παιδί που ακούει συνεχώς πόσο έξυπνο είναι είναι πιθανότερο να καταλήξει σε δόλιους τρόπους όπως σκονάκια προκειμένου να διατηρήσει τον τίτλο του και το ύψος των υψηλών επιδόσεων. Πρόκειται για ένα άγχος διατήρησης του στάτους «εφυΐας» που δεν βιώνουν τα παιδιά που επαινούνται για την κάθε προσπάθειά τους ειδικά ή δεν επιβραβεύονται καθόλου. Ένα ενδιαφέρον ακόμα επιστημονικό συμπέρασμα, είναι πως τα μικρά παιδιά γίνονται πιο επιρρεπή σε πράξεις εξαπάτησης ακούγοντας απλώς κάποιον άλλον να επαινείται ως «έξυπνος».

Τέσσερα σημαντικά tips

H Δρ Goodwin μοιράζεται τέσσερα tips απαραίτητα για κάθε γονέα που θέλει να ενισχύσει σωστά την αυτοπεποίθηση του παιδιού του:

1. Μην επιβραβεύετε τα ατομικά χαρακτηριστικά. Ο έπαινος για χαρακτηριστικά όπως η ευφυΐα, η σωματική δύναμη ή η ομορφιά καθιστούν το παιδί πιο ευάλωτο σε περίπτωση αποτυχίας, οπότε θα εγκαταλείψει την προσπάθεια αφού δεν μπορεί να αλλάξει κάτι που όρισε η φύση
2. Επαινέστε την προσπάθεια του παιδιού, τη στρατηγική που σκέψη και πώς την υλοποίησε
3. Προσοχή με τη χρήση της λέξης «έξυπνος». Έρευνα έχει διαπιστώσει ότι θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στο παιδί, ακόμα και αν απευθύνεται σε άλλον παρουσία του ίδιου.
4. Η εξύμνηση ταλέντων και φράσεις όπως «είσαι χαρισματικός/ή» θα έχει αντίστοιχες αρνητικές επιπτώσεις με την επισήμανση της ευφυΐας.