Η ιστορία των Γκάλβιν άλλαξε όσα γνωρίζουμε για τη σχιζοφρένεια. Το βιβλίο του Robert Kolker «Οι γυναίκες που επιβίωσαν» (μτφρ. Βαγγέλης Προβιάς, εκδ. Ίκαρος), όμως, δεν είναι ένα βαρετό επιστημονικό δοκίμιο, αλλά μια συγκλονιστική μαρτυρία τριών γυναικών, που τη διαβάζεις και μένεις άφωνος. Οι δύο κόρες της οικογένειας, μαζί με τη μητέρα τους Μίμι, μίλησαν για όσα μαρτυρικά βίωσαν για πρώτη φορά στον συγγραφέα και βραβευμένο δημοσιογράφο μεγάλων εντύπων όπως τα GQ, Wired, The New York Time Magazine των New York Times κ.ά. Το βιβλίο του Kolker είναι ένα από τα αγαπημένα του Μπαράκ Ομπάμα και της Όπρα Γουίνφρι για το 2020. Δεν είναι τυχαίο ότι έγινε best seller από την πρώτη μέρα που κυκλοφόρησε και σύμφωνα με φήμες -για τις οποίες ρωτήσαμε τον συγγραφέα- υπάρχει ενδιαφέρον μεγάλου δικτύου για τη μεταφορά του βιβλίου στη μικρή οθόνη, είτε ως σειρά, είτε ως ταινία, είτε ως δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ.
Το American Dream έγινε θρίλερ στο σπίτι των Γκάλβιν
Οι Γκάλβιν έδειχναν απολύτως φυσιολογικοί. Μια ευλογημένη πολύτεκνη οικογένεια στην Αμερική του ‘60, με ένα ωραίο τυπικό σπίτι στο Κολοράντο Σπρινγκς, σαν αυτά που βλέπουμε στις χολιγουντιανές ταινίες. Ο πατέρας, ο Ντον, ήταν διακεκριμένος στρατιωτικός, η μητέρα, η Μίμι, το πρότυπο της καλλιεργημένης Αμερικανίδας συζύγου που ζούσε μια ήσυχη, ευτυχισμένη ζωή στα προάστια, φτιάχνοντας κέικ με γλάσο σε μια κουζίνα με καμπυλόγραμμες παστέλ ηλεκτρικές συσκευές, βγαλμένη από διαφήμιση του ‘50. Όλα έδειχναν τέλεια, μέχρι τη στιγμή που ο εφιάλτης ξύπνησε: ένας ένας οι έξι από τους δέκα γιους της οικογένειας άρχισαν για ανεξήγητο λόγο να γίνονται βίαιοι. Οι γονείς για πολλά χρόνια έκρυβαν, θεωρώντας ταμπού, τα απίστευτα ψυχωσικά επεισόδια των γιων τους. Κάλυπταν από τον έξω κόσμο τη βία που επικρατούσε μέσα στο σπίτι τους, μια βία που είχε αρχίσει να γίνεται όλο και πιο άγρια και τρομακτική, τόσο για τους ίδιους όσο και για τα υπόλοιπα υγιή παιδιά της οικογένειας. Το αποτρόπαιο γεγονός μιας διπλής ανθρωποκτονίας (ο ένας από τους αδερφούς σκότωσε την 20χρονη σύντροφό του και μετά αυτοκτόνησε), αποκάλυψε την τραγική ιστορία των Γκάλβιν, σοκάροντας την αμερικανική κοινή γνώμη. Η ιστορία της οικογένειας έγινε case study για ψυχιάτρους σε όλο τον κόσμο, βοηθώντας την επιστήμη να κάνει πολλά βήματα μπροστά, αλλάζοντας ουσιαστικά όσα γνώριζε η ανθρωπότητα μέχρι τότε για την σχιζοφρένεια. Το βιβλίο του Robert Kolker που βασίζεται στις μαρτυρίες των δυο θυγατέρων της οικογένειας, Μάργκαρετ και Λίντσεϊ (Μέρι), οι οποίες κακοποιήθηκαν σωματικά και ψυχολογικά από τον αδερφό τους, αλλά και οι συνομιλίες του δημοσιογράφου με τη μητέρα τους Μίμι Γκάλβιν πριν πεθάνει, ρίχνουν φως στα μυστήρια όχι μόνο μιας οικογενειακής τραγωδίας, αλλά και της ίδιας της σχιζοφρένειας.
Τι μας διδάσκει η ιστορία των Γκάλβιν για τη σχιζοφρένεια; Γιατί η ιστορία τους ήταν τόσο σημαντική για την επιστήμη;
Οι πιθανότητες να υπάρχει μία τέτοια οικογένεια, πολλώ δε μάλλον να έχει παραμείνει ακέραια μέσα στα χρόνια ώστε να ανακαλυφθεί, είναι αδύνατον να υπολογιστούν. Οι ψυχίατροι, οι νευροβιολόγοι και οι γενετιστές, πίστευαν ότι υπάρχει κάποιος γενετικός παράγοντας για τη σχιζοφρένεια, αλλά δεν είχαν καταφέρει να τον εντοπίσουν. Και μετά ήρθαν οι Γκάλβιν, οι οποίοι ανάμεσα στις άλλες πολλές περιπτώσεις με την ίδια πάθηση, προσέφεραν σε τόσο μεγάλο βαθμό πληροφορίες για τη γενετική επεξεργασία της αρρώστιας, περισσότερο από όσο θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Κανένας ερευνητής ποτέ, δεν είχε συναντήσει έξι αδέρφια, με την ίδια ακριβώς γενετική γραμμή, μέσα στην ίδια οικογένεια, με δύο ίδιους γονείς. Έχω καταλήξει, ότι το βιβλίο αυτό σε αφορά ακόμα κι αν στην οικογένειά σου δεν υπήρξε περιστατικό σοβαρής ψυχικής ασθένειας. Πιστεύω ότι η ιστορία αυτής της οικογένειας έχει πολλά να μας διδάξει για το πώς να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις και τις καταστροφικές τραγωδίες, κάθε είδους. To βιβλίο Hidden Valley Road (σσ. Oι γυναίκες που επιβίωσαν, είναι ο τίτλος της ελληνικής έκδοσης) μιλά για ανθρώπους που τραυματίζονται αλλά βρίσκουν τρόπους να το ξεπεράσουν. Μιλά για το πως βρίσκεις την ανθρωπιά μέσα στην τραγωδία. Μιλά για την άρνησή σου να κλειστείς στον εαυτό σου, για το πως δεν αφήνεις τελικά να σε καταβάλλει ένα πρόβλημα. Παρά τα όσα πέρασε αυτή η οικογένεια, πιστεύω ότι το βιβλίο αυτό που αφηγείται την ιστορία τους, μιλάει για την ελπίδα.
Τι έχει αλλάξει στον κόσμο σε σχέση με τις ψυχικές νόσους από την εποχή που οι Γκάλβιν βίωσαν τα γεγονότα που περιγράφετε στο βιβλίο;
Η κοινωνία του 21ου αιώνα προσεγγίζει το θέμα με μεγαλύτερη ωριμότητα;
Η θεωρία ότι οι κακές μητέρες προκαλούσαν τη σχιζοφρένεια είναι ένα από τα μεγαλύτερα λάθη της ψυχιατρικής του 20ού αιώνα. Έχει πλέον καταρριφθεί εντελώς. Αλλά τότε, όταν ήταν μητέρα η Μίμι Γκάλβιν, ήταν η επικρατέστερη θεωρία. Υπήρξαν γιατροί που της έλεγαν ορθά κοφτά ότι εκείνη οδηγούσε τα παιδιά της στην τρέλα. Αυτό ήταν μέρος της τραγωδίας αυτής της οικογένειας. Πιστεύω ότι στην ή εποχή μας πολλές ψυχιατρικές παθήσεις έχουν αποστιγματιστεί. Μιλάω καταρχάς για τη διπολική διαταραχή, την αγχώδη διαταραχή και την κατάθλιψη. Μιλάμε πλέον γι’ αυτές τις παθήσεις χωρίς την επικριτικότητα, τη ντροπή και τη μυστικοπάθεια που τις συνόδευαν στο παρελθόν. Θεωρώ ότι η σχιζοφρένεια απέχει πολύ ακόμα από το να φτάσει σε αυτό το σημείο. Ελπίζω το συγκεκριμένο βιβλίο να καταφέρει να το αλλάξει αυτό.
Στην ελληνική έκδοση ο τίτλος του βιβλίου «Οι γυναίκες που επιβίωσαν», υπογραμμίζει το στοιχείο της κακοποίησης που έχουν υποστεί η Μίμι και οι κόρες της Μάργκαρετ και Λίντσεϊ, πίσω από κλειστές πόρτες, κρύβοντας όσα συνέβαιναν από τον έξω κόσμο. Ο φόβος να μην εκθέσουμε ότι κάτι δεν πάει καλά στην οικογένειά μας, το τι θα πουν οι άλλοι, θρέφει τελικά τη βία;
Πιστεύω ότι η δυσλειτουργικότητα μιας οικογένειας είναι σαν τα μανιτάρια - μεγαλώνει στο σκοτάδι. Πολλοί αναγνώστες μού έχουν πει ότι εμπνεύστηκαν από τους Γκάλβιν, από τον τρόπο με τον οποίο κατάφεραν να απεγκλωβιστούν από αυτό το σκοτάδι. Αν οι Γκάλβιν είχαν καταφέρει να βγουν από τον εφιάλτη το 1970 αντί για το 2020, είναι βέβαιο ότι θα είχε υπάρξει πολύ λιγότερη κακοποίηση. Αυτό που προσπάθησα να βγει προς τα έξω με το βιβλίο, ήταν να καταλάβουμε πόσο παγιδευμένη και αβοήθητη, ένιωθε αυτή η οικογένεια.
Για παράδειγμα, όταν αρρώστησε ο πρώτος γιος, οι μόνες επιλογές που είχε η οικογένεια ήταν οι εξής:
1. Να τον στείλουν σε κάποιο ιδιωτικό ίδρυμα που ήταν πολύ ακριβό, οπότε αυτό δεν ήταν στ' αλήθεια βιώσιμο.
2. Να τον στείλουν σε ένα δημόσιο νοσοκομείο που ήταν μόνο για ανίατες περιπτώσεις, άρα έπρεπε να τον εγκαταλείψουν εκεί για πάντα.
3. Να τον έστελναν σε ένα νοσοκομείο ψυχαναλυτικής προσέγγισης όπου θα κατηγορούσαν τη μητέρα για την κατάστασή του.
Δεν είχαν την παραμικρή ιδέα ποια επιλογή θα ήταν η σωστή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από σχετικές έρευνες οργανώσεων για τη στήριξη των γυναικών, μέσα στον πανδημία τα περιστατικά ενδοοιγενειακής βίας αυξήθηκαν δραματικά. Παράλληλα συμβαίνουν διαρκώς γυναικοκτονίες σε πολλές περιπτώσεις από άντρες που μετά αυτοκτονούν, όπως συνέβη με έναν από τους αδερφούς Γκάλβιν. Γιατί στοχοποιείται τόσο πολύ το γυναικείο φύλο;
Οι στατιστικές αυτές που μου αναφέρετε μου ραγίζουν την καρδιά. Δεν είχα ιδέα ότι είχαν αυξηθεί οι γυναικοκτονίες. Όμως δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιο μυστήριο σχετικά με το γιατί οι γυναίκες είναι στόχος. Οι κοινωνίες μας δεν τις προστατεύουν. Πολύ συχνά μάλιστα όταν μια γυναίκα βγαίνει μπροστά με γενναιότητα για να μιλήσει για όσα έχει υποστεί, δέχεται αμφισβήτηση ή τη μειώνουν.
Εκτός από την πραγματική ιστορία που αφηγείστε στο βιβλίο, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και η ιστορία του πως γράφτηκε αυτό το βιβλίο. Περιγράψτε μας αυτή την περιπέτεια.
Είχα γράψει μερικές ιστορίες για ψυχικές ασθένειες. Όταν πρωτοσυνάντησα τους Γκάλβιν, είχα λοιπόν ένα ατού στα χέρια μου: ήμουν γνωστός επειδή έγραφα για ευάλωτους ανθρώπους, πολλές φορές για ολόκληρες οικογένειες που βίωναν κρίσεις. Σίγουρα, όμως, το να αφηγηθώ την ιστορία της οικογένειας Γκάλβιν ήταν η απόλυτη πρόκληση της καριέρας μου, έπρεπε να διηγηθώ την ιστορία τους μέσα από την οπτική δεκατεσσάρων ατόμων, δώδεκα παιδιών και δύο γονιών, όπου ο καθένας βίωνε την ίδια οικογενειακή ιστορία εντελώς διαφορετικά. Επειδή λατρεύω τις οικογενειακές saga, όπως τα μυθιστορήματα «Ανατολικά της Εδέμ» του Τζόναθαν Στάινμπεκ και «Διορθώσεις» του Τζόναθαν Φράνζεν, ενθουσιάστηκα πολύ με το να προσπαθήσω να κάνω την ιστορία των Γκάλβιν βιβλίο. Πήρα όσο χρόνο χρειαζόμουν. Έκανα εφτά ταξίδια στο Κολοράντο, καθώς και στο Άινταχο και πάνω κάτω στην Ανατολικη Ακτή. Έραψα τις διαφορετικές εκδοχές των γεγονότων του καθενός, ώστε να καταφέρω να δημιουργήσω ένα αφήγημα με συνάφεια. Xρειάστηκε να φτιάξω ένα ογκώδες χρονοδιάγραμμα - έναν πολύ μακρύ φάκελο γραπτών δεδομένων, ο οποίος έβαζε όλα τα ευρήματα της έρευνάς μου σε σωστή χρονολογική σειρά- πριν καταφέρω να συμφιλιώσω αντιφατικές μαρτυρίες και να χωρίσω τα γεγονότα σε σκηνές, ώστε να δημιουργήσουν ένα αφήγημα. Ένας επιπλέον παράγοντας που έκανε αυτό το πρότζεκτ πιο ελκυστικό, ήταν το ότι μου έδωσε την ευκαιρία να ερευνήσω τις ψυχιατρικές ασθένειες. Μεγάλο μέρος της ιστορικής μου έρευνας περιλάμβανε μακροσκελείς συνεντεύξεις και μελέτη παλιών κειμένων, αλλά ανακάλυψα και ένα καταπληκτικό μικρό μουσείο στο Πουέμπλο, το δημόσιο ψυχιατρείο του Κολοράντο. Η αποκάλυψη ήρθε αρκετά αργά στη διάρκεια της έρευνάς μου, όταν η Λίντσεϊ Γκαλβινά κατάφερε να πείσει το νοσοκομείο στο Πουέμπλο να δώσει τα αρχεία των ψυχιατρικών θεραπειών όλων των μελών της οικογένειας Γκάλβιν. Τα αρχεία αυτά περιελάμβαναν πληροφορίες, τις οποίες οι γονείς Γκάλβιν είχαν κρατήσει μυστικές από τα ίδια τους τα παιδιά, καθώς πίστευαν ότι ποτέ δεν θα αποκαλύπτονταν. Έμεινα κατάπληκτος.
Ποια μαρτυρία από όλες και ποιο περιστατικό σας συγκλόνισαν πιο πολύ από όλα όσα σας αφηγήθηκαν τα μέλη της οικογένειας Γκάλβιν;
Σοκαρίστηκα περισσότερο από τον Μπράιαν που δολοφόνησε την κοπέλα του και μετά αυτοκτόνησε. Και είχα μείνει εμβρόντητος όταν έμαθα πόσα πολλά χρόνια κακοποιούσε ο Τζιμ τις αδερφές του. Πιστεύω ότι το μεγαλύτερο λάθος που έκαναν οι γονείς -εκτός από τη σιωπή τους- ήταν ότι ενώ ήξεραν ότι ο Τζιμ είχε προβλήματα, τον άφηναν να βρίσκεται κοντά στις αδελφές του.
Δύο κορίτσια μέσα σε ένα σπίτι με δέκα αγόρια, εκ των οποίων οι έξι πάσχοντες από σχιζοφρένεια με ξεσπάσματα βίας. Πώς βιώσαν αυτά τα δύο κορίτσια την κακοποίηση μέσα στο ίδιο τους το σπίτι; Συγχώρεσαν ποτέ τους γονείς τους που με τη σιωπή τους τις άφηναν να ζουν υπό το κράτος του φόβου και τις εξέθεταν σε μεγάλους κινδύνους; Αρκεί τελικά η συγχώρεση για να γιατρευτεί κάποιος και να συνεχίσει τη ζωή του;
Πιστεύω ως παιδιά, οι δύο αδερφές, μεγάλωναν και αναρωτιούνταν γιατί η μαμά τους τις παραμελούσε και προτιμούσε τους έξι γιους της από εκείνες. Γιατί τις εξέθετε σε τέτοιο κίνδυνο; Όμως τώρα σκέφτονται τη μητέρα τους και αναρωτιούνται: Ποιες επιλογές είχε; Τώρα που είναι και οι δυο παντρεμένες με δικά τους παιδιά και μπόρεσαν να πάρουν πολλές αποφάσεις για τις ζωές τους, συνειδητοποιούν ότι οι επιλογές της Μίμι και τα εργαλεία που είχε στη διάθεσή της ήταν ελάχιστα, αφού η αντιληπτική ικανότητα της αρρώστιας τότε ήταν περιορισμένη. Μπορεί να έκανε κολοσσιαία λάθη σχετικά με τις αποφάσεις της, αλλά πραγματικά είχε περιορισμένο πεδίο δράσης. Επίσης οι δύο αδερφές διαφέρουν πολύ. Η Λίντσεϊ προσπαθεί να κάνει ό,τι έκανε η μητέρα της σχετικά με το να φροντίσει τους αδερφούς της. Η Μάργαρετ ακολουθεί την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση και θέτει όρια. Και οι δύο έχουν βρει έναν τρόπο να συγχωρέσουν τους γονείς τους, αλλά έχουν πολύ διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης του παιδικού τους τραύματος. Ακούω από αναγνώστες ότι εντυπωσιάζονται από τις διαφορές ανάμεσα στις δύο αδερφές -γιατί οι αναγνώστες μπορούν να αναρωτηθούν με ποια από τις δύο ταυτίζονται περισσότερο.
Η συγκλονιστική αυτή ιστορία εκτός από ένα υπέροχο βιβλίο θα μπορούσε να γίνει σειρά ή ταινία. Υπάρχει κάποιο τέτοιο πλάνο; Αν γινόταν ταινία, ποιο θα ήταν το μήνυμά της;
Ελπίζω να μπορώ να ανακοινώσω κάτι σχετικά με αυτό, σύντομα. Σε κάθε περίπτωση αν τελικά γίνει σειρά ή ταινία θα ήθελα να συμβάλλει στο να εξαλειφθεί το στίγμα της ψυχικής ασθένειας.
www.iefimerida.gr
0 Σχόλια