Φοίνικας, η αναγέννηση από τις στάχτες

Κάποιες φορές, δυνατές συγκινήσεις όπως μία απώλεια, ένα τέλος οδυνηρό ή δύσκολο, φέρνουν στον νου την ανάγκη της αναγέννησης και της στροφής προς μία νέα πορεία.

Από τα αρχαία χρόνια, ένα σύμβολο φαίνεται να περιγράφει αυτή την αίσθηση της βαθιάς ριζικής αλλαγής: το μυθικό πουλί Φοίνικας.

Το όνομά του “Φοίνικας” λέγεται πως προέρχεται από τη λέξη «φοινός», δηλαδή, ο πορφυρός, ο βαθυκόκκινος.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως ο Φοίνικας έχει μία μοναδική ικανότητα, να αναγεννιέται από τις στάχτες του, οι οποίες προέρχονται από την ίδια του τη φωτιά. Πίστευε ότι η καταγωγή του ήταν από την Αιθιοπία. Τον περιγράφει ως ένα υπερμέγεθες πουλί με εντυπωσιακά φτερά.

Σύμφωνα με την παράδοση, όταν ο Φοίνικας φτάσει σε ηλικία που θέλει να ανανεωθεί παραδίδεται στις φλόγες μέσα από τις οποίες αναγεννάται. Κάθεται σε κλαδιά κυπαρισσιού, και περιμένει τον συμβολικό θάνατο. Προκαλεί τη φωτιά που τον καίει για τρεις ημέρες. Η παράδοση αναφέρει, πως χρησιμοποιεί ιερά βότανα και μεταξύ αυτών το μύρο (σημαντικό σε ιερές τελετές και στην χριστιανική εκκλησία). Σύμφωνα με κάποιους μύθους, την καύση και αναγέννηση, τα επαναλαμβάνει για εννέα φορές.

Έχει υπέροχη φωνή και το εξαιρετικό του τραγούδι, ακούγεται σαν τραγούδι θανάτου και αναγέννησης, όταν τον τυλίγουν οι φλόγες.

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, έλεγαν πως ο Ήλιος σταματούσε την πορεία του, ή το άρμα του, για να ακούσει αυτό το τραγούδι. Γι’ αυτό ο Φοίνικας είναι σύμβολο του θεού Ηλίου και του θεού Απόλλωνα.

Τιμήθηκε στην αρχαία Ελλάδα και συνδέθηκε με την λατρεία του Ήλιου και του Απόλλωνα.

Στην αρχαία Ρώμη, ήταν σε νομίσματα και συμβόλιζε την παντοκρατορία της. Η παράδοση της αναγέννησης δεν υπήρχε στους Ρωμαίους .

Ωστόσο, τον συναντάμε και σε παραδόσεις άλλων λαών, όπως στους Αιγυπτίους, και κυρίως συνοδεύει τον Ώρο. Συμβόλιζε τον μήνα από 24 Ιουνίου ως 24 Ιουλίου.

Στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, συνδέεται σημειολογικά με την Ανάσταση του Ιησού Χριστού, καθώς και ο Φοίνικας αναγεννιέται σε τρεις ημέρες. Σε παλαιοχριστιανικούς ναούς, υπάρχουν απεικονίσεις του.

Στην κινέζικη παράδοση, συνδέεται με τον Ιερό Δράκο και το στοιχείο της φωτιάς.

Στους Ινδουιστές είναι ιερό ζώο, σύμβολο του Ραμ, του θεού του Ήλιου.

Τον βρίσκουμε σε φυλές της Αφρικής και σε λαούς της Αμερικής.

Οι Ινδιάνοι της Αμερικής, έλεγαν πως ήταν ένα πουλί που δεν γεννούσε αυγά, άρα δεν είχε αναπαραγωγική διαδικασία, ωστόσο ήταν στην αρχή της Δημιουργίας. Το είδε ο Ήλιος, το θαύμασε και του χάρισε τα όμορφα χρώματα της αθανασίας. Σε κάποιες φυλές, αναφέρεται ως το «πουλί του κεραυνού». Καθώς οι άνθρωποι προσπαθούσαν να το «συλλάβουν», παρέμεινε 500 χρόνια κρυμμένο, χωρίς να τραγουδά. Τα φτερά του όμως έχαναν την ομορφιά τους και εκείνο κουράστηκε. Αποφάσισε να κάνει μία φωλιά από κλαδιά, τοποθέτησε μύρο και τραγούδησε προς τον Ήλιο. Ήταν τόσο δυνατό το τραγούδι του, που η φωλιά πήρε φωτιά. Έμειναν οι στάχτες του, από τις οποίες, με τη βοήθεια του μύρου, βγήκε ένα νέο πουλί. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται κάθε 500 χρόνια.

Στην πιο σύγχρονη εποχή, ήταν σύμβολο της Φιλικής Εταιρείας για την Ανάσταση του Ελληνικού Έθνους, ενώ ο Καποδίστριας τον χρησιμοποίησε ως εθνόσημο και στα νομίσματα. Οι Πρόσκοποι επίσης έχουν το σύμβολο του Φοίνικα από το 1910 ως σήμερα.

Βαθύτερη αλληγορία

Ο Φοίνικας αναδεικνύει τη δύναμη του ανθρώπου να αναγεννιέται μέσα από τις δυσκολίες, περνώντας σε πλήρη αναζωογόνηση. Παράλληλα, είναι η αναγέννηση, μέσω μυητικών διαδικασιών και μεταμόρφωσης. Στη μεταμόρφωση αυτή, προηγείται η «καύση», η πλήρης αποκοπή από το παρελθόν και η νέα αρχή.

Σηματοδοτεί μεγάλες προκλήσεις της ζωής και την ανάγκη να σβήσει το πένθος, για να κάνουμε μία νέα αρχή.

Σε κομβικές στιγμές, ο μετασχηματισμός και η πλήρης στροφή, είναι η ενδεδειγμένη λύση για την ιερότητα της ζωής και της ψυχής.

Από το σκότος στο φως, το σύμβολο αυτό οδηγεί στην Αθανασία.

Όποιος τον επιλέγει ως σύμβολο, ο Φοίνικας του προσδίδει φλόγα στην ψυχή. Ενισχύει τις φιλοδοξίες και την κινητήριο δύναμη της ύπαρξης. Ενισχύει το πνεύμα και αναζωογονεί μετά από μία περίοδο κόπωσης.

Είναι σημάδι αλλαγής, καθοριστικής και ολοκληρωμένης. Απομακρύνονται η σκιά, το σκοτάδι, η αρνητική διάθεση και οι αρνητικές σκέψεις. Αναδύεται η σοφία, η δημιουργική δύναμη.

Δίνει το έναυσμα να ανοίξουμε τα φτερά και να εμπιστευθούμε μία νέα προοπτική. Ίσως χρειαστεί μία θυσία για ένα σημαντικότερο όραμα. Φέρνει αντοχή, αισιοδοξία και ελπίδα για ένα καλύτερο «αύριο». Αντιπροσωπεύει τη δύναμη της αναγέννησης, του πάθους, της έντασης, του κινήτρου και του θάρρους.

Ο Φοίνικας συχνά απεικονίζεται ως εκπρόσωπος μιας παράδοξης φύσης. Μπορεί να αντιπροσωπεύει την αρσενική και θηλυκή ενέργεια μέσα μας.

Νέες αρχές αναδεικνύονται, μέσω της μετάβασης σε ένα άλλο επίπεδο πνευματικό, μίας μύησης. Σ’ αυτό βοηθά η καλλιτεχνική έμπνευση, η μουσική, ο χορός, ή μία άλλη εκφραστική μορφή τέχνης.

Αφυπνίζεται η ανάγκη για ένα ταξίδι μετασχηματισμού. Και συνειδητοποιείται η έννοια της μετενσάρκωσης.