ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β1 (ΘΕΙΑΜΙΝΗ) / VITAMIN B1 (THIAMINE)

Η βιταμίνη Β1 (Θειαμίνη) είναι υδατοδιαλυτή βιταμίνη που δεν μπορεί να παραχθεί από το ανθρώπινο σώμα, έτσι λαμβάνεται από τη διατροφή.

Αυτή βρίσκεται σε μορφή προβιταμίνης στα τρόφιμα. [Η ενεργή μορφή της παράγεται στο σώμα και λέγεται Διφωσφορική Θειαμίνη (TDP) ή Πυροφωσφορική Θειαμίνη (ΤΡΡ)]

# Η βιταμίνη Β1 έχει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των υδατανθράκων και επιπλέον των αμινοξέων και των λιπών.

Σαν συνένζυμο* διαφόρων ενζύμων χρησιμεύει για την:

a) Ανάπτυξη – διπλασιασμό των κυττάρων (προσφέρει την ribose-5-phosphate για τη σύνθεση νουκλεοτιδίων),

b) Την παραγωγή ενέργειας στα κύτταρα (μέσω της παραγωγής ΑΤΡ)

c) Την καλή λειτουργία των νευρικών κυττάρων (μέσω της παραγωγής ακετυλχολίνης και GABA και τη σύνθεση μυελίνης) και

d) Επιπλέον έχει Αντιοξειδωτική δράση μέσω της παραγωγής Γλουταθειόνης (GSH). Αυτή είναι τριπεπτίδιο (με Κυστείνη, Γλυκίνη και Γλουταμικό οξύ) που μειώνει το οξειδωτικό stress και τη βλάβη που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες Οξυγόνου ή ROS στα κύτταρα.

*Συνένζυμο = μη πρωτεϊνικό οργανικό μόριο που συμμετέχει μαζί με το (απο)ένζυμο στη διευκόλυνση των βιοχημικών μετατροπών

# Για έλεγχο της ποσότητας της στο σώμα χρησιμοποιείται η δραστικότητα της τρανσκετολάσης των ερυθρών. Φυσιολογικά αυτή είναι <15% σε επάρκεια της βιταμίνης Β1. (Τα επίπεδα της βιταμίνης Β1 στο αίμα δεν είναι αξιόπιστα).

# Η βιταμίνη Β1 υπάρχει κυρίως στο χοιρινό κρέας, στα όσπρια (ιδίως στα μαύρα φασόλια), στην πέστροφα, στον τόνο, στα μύδια, στα κολοκυθάκια, στο καστανό ρύζι, στα προϊόντα ολικής αλέσεως και λιγότερο στους ηλιόσπορους, σε ξηρούς καρπούς, στο μοσχάρι, στο γιαούρτι, στα πουλερικά, στον αρακά κλπ. Επιπλέον αυτή βρίσκεται σε εμπλουτισμένα τρόφιμα.

Μέρος της βιταμίνης Β1 καταστρέφεται ή διαλύεται στο νερό κατά το μαγείρεμα, οπότε μεγάλο μέρος της χάνεται.

# Μείωση της βιταμίνης Β1 μπορεί να συμβεί από: Μειωμένη λήψη της από τα τρόφιμα (ιδίως σε ηλικιωμένους), από αλκοολισμό, από Υπομαγνησιαιμία, από έλλειψη φολικού οξέος, από Σ. Διαβήτη τύπου 2 ή 1, από βαριατρική εγχείρηση, από υπερβολική κατανάλωση υδατανθράκων, από λήψη διουρητικών της αγκύλης (π.χ. Lasix), από λήψη Fluorouracil λόγω καρκίνου κλπ.

# Η έλλειψη της βιταμίνης Β1 προκαλεί τη νόσο beriberi (μπέρι–μπέρι) που παρουσιάζει περιφερική πολυνευρίτιδα, οπτική νευρίτιδα, ανορεξία, ναυτία, σύγχυση, απώλεια μνήμης, κατάθλιψη, μυϊκή αδυναμία, δυσκοιλιότητα, απώλεια βάρους, καρδιακή ανεπάρκεια.