Παράγοντες που επηρεάζουν τη μνήμη

Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που τους τελευταίους μήνες, την εποχή της πανδημίας δηλαδή, νιώθουν ότι κάτι δεν πάει καλά με τον εγκέφαλό τους. Συχνά αναγκάζονται να περάσουν ώρες αναζητώντας τις λέξεις που θέλουν να χρησιμοποιήσουν, σταματούν στα μισά της πρότασης χωρίς να μπορούν να θυμηθούν τι ήθελαν να πουν ή απλώς χάνουν τον ειρμό τους. 

Πολλοί γονείς, αλλά όχι μόνο αυτοί, έχουν περιέλθει σε κατάσταση διανοητικής «θόλωσης» εξαιτίας της έλλειψης ύπνου, του «multitasking» (της ανάγκης ταυτόχρονης πραγματοποίησης τριάντα διαφορετικών πραγμάτων) και της φθοροποιού επίδρασης διαφόρων στρεσογόνων παραγόντων, οι οποίοι εξαιτίας της κατάστασης, πολλαπλασιάστηκαν. 

Οπως αποδεικνύεται, πολλές πτυχές του πανδημικού μας βίου μπορούν να διαταράξουν τη διανοητική μας ικανότητα να προγραμματίζουμε, να οργανώνουμε και να απομνημονεύουμε οδηγίες. «Η ταυτόχρονη διαχείριση υπερβολικά πολλών λεπτομερειών μπορεί να δημιουργήσει μία “ομίχλη” στον εγκέφαλο, κάτι που αυτόματα γεννά την εντύπωση στον πάσχοντα ότι εμφανίζει έκπτωση της μνήμης», επισημαίνει η Μαρί Εκερστρομ, νευροψυχολόγος της Κλινικής Μνήμης Σαλγκρένσκα στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας. «Για πολλούς ανθρώπους, η πανδημία μετέβαλε ριζικά τη ζωή τους, από τον πλήρη διαχωρισμό των σαφώς καθορισμένων τομέων της (εργασία, παιδιά, δραστηριότητες), σε μία νέα πραγματικότητα όπου τα πάντα έχουν αναμειχθεί». Εκτός από την ταυτόχρονη πραγματοποίηση πολλών εργασιών, και το στρες μπορεί να πυροδοτήσει διαταραχές της μνήμης.

Οπως φαίνεται, δυστυχώς, από τη σημερινή κατάσταση, το πανδημικό στρες μάλλον θα παραμείνει στη ζωή μας για μεγάλο ακόμα χρονικό διάστημα. Ποια είναι, λοιπόν, τα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να μη νιώθουμε τον εγκέφαλό μας τόσο «σκορπισμένο»;

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχιατρικής και Επιστημών Συμπεριφοράς του πανεπιστημίου Νορθγουέστερν, κλινική ψυχολόγος Ινγκερ Μπαρνέτ Ζίγκλερ, επισημαίνει ότι πρώτο μέλημά μας πρέπει να είναι η επαναξιολόγηση των ευθυνών και καθηκόντων που έχουμε αναλάβει προκειμένου να βρούμε μήπως μπορούμε να παραμερίσουμε κάποια από αυτά. Επίσης, τονίζει, ότι πρέπει να αποφύγουμε το «multitasking» όσο είναι εφικτό. «Διαχωρίστε τον χρόνο σας και τις ασχολίες σας. Μην αναμειγνύετε την εργασία σας με τις δραστηριότητες των παιδιών σας. Η ενασχόλησή σας με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, κάθε φορά, θα σας επιτρέψει να αποθηκεύσετε καλύτερα στον εγκέφαλό σας τις σχετικές πληροφορίες».

Μία άλλη λύση που θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά να «ξεθολώσει» ο εγκέφαλος είναι μία επίσκεψη στην ύπαιθρο, μία βόλτα. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι περνώντας χρόνο στη φύση ή ακόμα και κοιτάζοντας φωτογραφίες της, βελτιώνονται οι γνωσιακές μας λειτουργίες. Αν και προφανώς είναι δύσκολο να βρει κανείς ελεύθερο χρόνο, μία βόλτα διάρκειας πενήντα λεπτών στο πάρκο, μπορεί να ενισχύσει τη μνήμη μας και να μας απαλλάξει από το άγχος, ασχέτως των καιρικών συνθηκών, αν και βέβαια η εμπειρία θα είναι απείρως πιο ευχάριστη μία ηλιόλουστη και αρκετά ζεστή ημέρα.