Η πρώτη πανδημία στην Ελλάδα

"Ενώ ήταν υγιείς, τους έπιανε ξαφνικά και χωρίς καμία αφορμή πρώτα ισχυρός πυρετός, κοκκίνισμα και φλόγωση των ματιών.
Ο φάρυγγας και η γλώσσα γίνονταν κόκκινα σαν αίμα κι έβγαζαν ασυνήθιστη δυσοσμία.
Κατόπιν, άρχιζε φτάρνισμα και βραχνάδα και ύστερα από λίγο ο πόνος κατέβαινε στα στήθη και συνοδευόταν από βήχα δυνατό.
Κατέληγε στο στομάχι και προκαλούσε εμετό συνοδευόμενο από καταπόνηση του σώματος και σπασμούς. Το σώμα γέμιζε πληγές. Οι άρρωστοι ένιωθαν λαύρα και δεν ανέχονταν ρούχα.
Πολλοί έπεφταν στα πηγάδια αναζητώντας δροσιά. Πέθαιναν την έβδομη ή την ένατη ημέρα. Αν επιζούσαν αρχικά, πέθαιναν αργότερα από εξάντληση".
Έτσι περιγράφει ο Θουκυδίδης το λοιμό που έπληξε την Αττική στα 430 π.Χ., δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Αν και νεότερες έρευνες ενοχοποιούν τον τυφοειδή πυρετό, τα συμπτώματα θυμίζουν πνευμονική πανώλη: πανούκλα.
Ξεκίνησε από την περιοχή της Νουβίας, νότια της Αιγύπτου, πέρασε στη χώρα του Νείλου κι απλώθηκε στην Αφρική και στην Ασία. ΄Επληξε το απέραντο βασίλειο των Περσών, έφτασε στη Μικρά Ασία κι έκανε απόβαση στη Λήμνο. Το πλήρωμα κάποιου καραβιού την κουβάλησε στον Πειραιά.

Λέει ο Θουκυδίδης: "Χτύπησε ξαφνικά πρώτα τους Πειραιώτες και κάποιοι είπαν ότι οι Πελοποννήσιοι είχαν ρίξει δηλητήριο στις δεξαμενές τους. Δεν υπάρχαν όμως ακόμα βρύσες εκεί. Έπειτα, μεταδόθηκε στην Αθήνα, όπου πέθαναν πολύ περισσότεροι".
Πέθαιναν και τα πληρώματα στις αθηναϊκές τριήρεις που χτυπούσαν τα παράλια της Πελοποννήσου σε αντίποινα για την εισβολή στην Αττική. Πέθανε και ο Περικλής, ηγέτης των Αθηναίων.

Τρόμαξαν οι εισβολείς κι έφυγαν. Ο λοιμός του 430 - 429 σάρωσε την Αττική και αφάνισε τον πληθυσμό της, καθώς και οι αγρότες συνωστίζονταν πίσω από τα τείχη της Αθήνας για να γλιτώσουν από τους Σπαρτιάτες.
Ήταν η πρώτη πανδημία που γνωρίζουμε ότι χτύπησε την Ελλάδα.
kbrussalis@gmail.com