Ιούλιος, Γιούλης, Αλωνάρης, Αλωνιστής, Χορτοκόπος, Χαρτοθέρης, Γυαλιστής, Γυαλινός, Δευτερούλης, Αημαρίνα, Αηλιάς
* 7ος μήνας Ο ήλιος στον Λέοντα.'Εχει ημέρες: 31.Η ημέρα έχει ώρες 14.25΄ και η νύχτα 9.35΄
Στην αρχαία Ελλάδα αποκαλείτο Εκατομβαιών.
Από τις 21 Ιουλίου και έπειτα οι μέρες λέγονται Κυνάδες μέρες, γιατί ανατέλει μαζί με τον ήλιο ο Σείριος το πιο λαμπερό αστέρι που είναι ο αστερισμός του μεγάλου Κυνός και κάνει πολλή ζέστη.....
Ένα όνομα που έχει πάρει ο Ιούλιος και έχει περάσει μέσα σε παροιμίες και γνωμικά, είναι το: Αλωνάρης, διότι τότε αλωνίζουν.Μία τέτοια παροιμία είναι και η επόμενη:
"Έτσι το χει το λινάρι, για ν ανθεί τον Αλωνάρη", και λέγεται σε περιπτώσεις ανθρώπων ιδιόρρυθμων, με ιδιοτροπίες, διότι το λινάρι ανθίζει τον Ιούλιο, μέσα στις ζέστες και το λιοπύρι.
Στη Ζάκυνθο λέγεται η παροιμία: "Το νερό του Αλωναριού παραλίγο σα φωτιά", για να τονιστεί η ζημιά που προκαλεί η βροχή του Ιουλίου στη σταφίδα. Επίσης και η παροιμία: "Στο κακορίζικο χωριό του Αλωνάρη βρέχει", που δείχνει πως η βροχή μες στον Ιούλιο βλάπτει όλα τα προϊόντα.
Δευτερογιούλης και Γυαλιστής είναι δύο άλλα ονόματα, τα οποία προήλθαν από το όνομα του ρωμαϊκού μήνα Ιουλίου. Του Ιουλίου Καίσαρα. Εφόσον είχε ο Ιούνιος τον χαρακτηρισμό Πρωτογιούλης, ο επόμενος μήνας ονομάστηκε Δευτερογιούλης.
Τέλος, χαρακτηρίζεται Γυαλιστής, γιατί την περίοδο αυτή ωριμάζουν τα φρούτα και "γυαλίζουν" τα σταφύλια.
- Αλωνάρη με τ' αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια.
- Από τ' Άη-Λιος ο καιρός γυρίζει αλλιώς.
- Γαμπρός αλωναριάτικος, κακό χειμώνα βγάνει.
- Έτσι το 'χει το λινάρι να ανθεί τον Αλωνάρη.
- Η καλή αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και βαστάει τ' αμύγδαλα όλο τον Αλωνάρη.
- Κάλλιο λόγια στο χωράφι , παρά ντράβαλα (φασαρίες) στ' αλώνι.
- Κάτσε κότα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.
- Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη.
- Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.
- Μικρό- μικρό τ' αλώνι μου, και να 'ναι μοναχικό μου.
- Ο άη- Λιας κόβει σταφύλια και η αγία Μαρίνα σύκα.
- Ο Θεριστής θερίζει, ο Αλωνάρης αλωνίζει κι ο Αύγουστος ξεχωρίζει.
- Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη.
- Που μουχτάει τον Χειμώνα‚ χαίρεται τον Αλωνάρη.
- Που μοχθεί το χειμώνα χαίρεται τον Αλωνάρη.
- Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα.
- Στο κακορίζικο χωριό τον Αλωνάρη βρέχει.
- Τ' Αλωναριού τα κάματα (δυνατή ζέστη), τ' Αυγούστου τα λιοβόρια (ζεστός δυνατός ανατολικός άνεμος).
- Την ημέρα τ' άη -Λιός παίρνει ο καιρός αλλιώς.
- Της αγιά Μαρίνας ρώγα και του άη -Λιός σταφύλι. (δηλαδή το σταφύλι ωριμάζει αργότερα από τη σταφίδα)
- Της Αγιάς Μαρίνας ρούγα και του Άη Λια σταφύλι και του Αγιού Παντελεήμονα γιομάτο το κοφίνι.
- Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.
- Τον Αλωνάρη δούλευε καλό χειμώνα να έχεις.
- Τον Αλωνάρη έβρεχε στον ποτισμένο τόπο.
- Χιόνισε μέσα στο Γενάρη, να οι χαρές του Αλωνάρη.
Έχουμε όμως τραγούδια παλιά με γραφικές σκηνές αλωνίσματος, που μπορούσαν να τραγουδούν στις μετέπειτα ώρες της ξεκούρασης
Εγώ περνάω κι αντιπερνάω στης Μαυρουδής τ’αλώνι,
όπου αλωνίζουν δώδεκα κι όπου συμπάζουν δέκα,
κι η Μάρω με τη μάνα της τριγύρω λαγανίζει.
Κι η μάνα της της έλεγε κι η μάνα της της λέει:
-Φεύγα Μαριώ απ’τον κουρνιαχτό, φεύγα κι από τον ήλιο.
-Μάνα τον ήλιο αγαπώ, τον κουρνιαχτό τον θέλω
τον γιο του πρωτολιχνιστή, άντρα θε να τον πάρω.
-Ο γιος του πρωτολιχνιστή πολλά προικιά γυρεύει.
-Σαν τα γυρεύει δώστε τα, καλός είν’ κι ας τα πάρει.
-Γυρεύει βόδια του ζυγού, φοράδα της καβάλλας,
γυρεύει κι ανεμόπαχτο να τρώει η φοράδα μέσα,
γυρεύει αμπέλια ατρύγητα, χωράφια με τα στάχυα
κι αλώνια καλοπέτρινα και μαρμαροστρωμένα.
-Σαν τα γυρεύει δώστε τα, καλός είν’ κι ας τα πάρει.
Το πρώτο ψωμί που θα ζυμωθεί με το καινούργιο στάρι έχει διάφορες κατά τόπους ονομασίες: τζιτζιροκούλικο, μπουγάτσα.
Απ’αυτό το πρώτο ζυμάρι ζύμωναν και μία κουλούρα που την κρεμούσαν στη βρύση για να τρέξουν τα καλά, όπως το νερό. Όποιος πήγαινε πρώτος να πάρει νερό από τη βρύση, έπαιρνε και την κουλούρα.
Η απειλή όμως από τους κινδύνους (φωτιά, βροχή, χαλάζι) ήταν μεγάλη για τα χωράφια και γι’αυτό οι γεωργοί επιζητώντας τη θεϊκή προστασία τιμούσαν με αργία τους αγίους που εορτάζουν τότε. Την Παναγία των Βλαχερνών (2), που προσονομάζεται απ’την τιμωρία όσων δεν τηρούσαν την αργία της Καψοδεματούσα, Καψοχεροβολού, Καψαλωνού, Βουλιάχτρα. Την αγία Κυριακή (7), την αγία Μαρίνα (17).
«Κουτσοί, στραβοί όλοι στον άγιο Παντελεήμονα.»
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η γιορτή του προφήτη Ηλία (20), ο οποίος θεωρείται έφορος της βροχής και ρυθμιστής των μετεωρολογικών φαινομένων.
Τα εκκλησάκια του βρίσκονται συνήθως πάνω σε υψώματα και βουνοκορφές. Σύμφωνα με την παράδοση που έχει τις ρίζες της στον εξιλασμό του Οδυσσέα (λ 120-136), ο Αη-Λιας ήταν ναύτης που η θάλασσα προσπάθησε πολλές φορές να τον πνίξει. Μετά τα τόσα ταξίδια, πήρε το κουπί στον ώμο και τράβηξε για τη στεριά. Όπου περνούσε, ρωτούσε τους ανθρώπους που συναντούσε τι είναι αυτό που κρατάει στα χέρια του. Κι όσοι του απαντούσαν «κουπί», ξεκίναγε για αλλού. Προχώρησε, προχώρησε κι ύστερα βρέθηκε στα βουνά. Έπεσε πάνω σε έναν τσοπάνη και τον ρώτησε τι ήταν αυτό που βαστούσε. Ο τσοπάνης το κοίταξε καλά καλά και ύστερα του είπε «ξύλο είναι».
Ο Αη-Λιας γέλασε ικανοποιημένος και έμεινε από τότε κοντά στους ανθρώπους των βουνών.
Μεγαλόψυχος και γενναίος, η πρώτη εντύπωση που δίνει ένας λέοντας είναι η δύναμη. Ο δυναμισμός, η καλοσύνη και η αξιοπρέπεια σμίγουν μέσα του, παράλληλα όμως, με το δογματικό, τον σνομπισμό και τη μισαλλοδοξία, εκδηλωτικός και ανοιχτόκαρδος.
* Η Γυναίκα:
Ανήκει σε μια δυναμική πάστα ανθρώπων που ακτινοβολεί ζωντάνια, φυσική ανάπτυξη, ερωτισμό, θεληματικότητα. Περήφανη με όμορφο πλαστικό σώμα γεμάτο ζωή, πλούσια μαλλιά με βάδισμα γεμάτο αυτοπεποίθηση.
1. Κοσμάς, Δαμιανός, Αργύρης, Ηρώ, 7. Κυριακή, 8. Προκόπης, Θεόφιλος, Θεοδοσία,11. Όλγα, Ευφημία, 14. Νικόδημος, 17. Μαρίνα, Μαρίνος, Βερονίκη, 18. Αιμιλιανός, 20. Ηλίας, 22.Μαρκέλλα, 25.Ευπραξία, Ολυμπιάδα, 26. Παρασκευή, Παρασκευάς, Ερμόλαος, 27. Παντελής, 28. Ειρήνης Χρυσοβαλάντου.
Πριν ακόμα προλάβουν και πυρώσουν από τη ζέστη τα ξερονόμια, έχουν απλωθεί στο πέτρινο αλώνι.
Οι ζεμένες αγελάδες με το φίμωτρο έχουν μπει στον αρχέγονο κυκλικό χορό, που θα χωρίσει τον καρπό από το άχυρο.
΄Ωρες ολόκληρες βολοδέρνουν τα ζωντανά πατώντας με τις βαριές οπλές τους το στάρι, αργά, ράθυμα, υπομένοντας και καμιά καμουτσιά από τον αγρότη που έχει ήδη ζαλιστεί από τους γύρους κάτω από τον ανελέητο ΄Ηλιο.
Οι χωριανοί, αφού περάσει η σειρά τους να βοηθήσουν, θα σταλίσουν για
λίγο στη σκιά κάποιου φράκτη για κάνα τσιπουράκι, λίγη λούζα ή σαλτσισάκι.
Το πρόχειρο κολατσιό θα πλουτιστεί με καμιά ντόπια ντομάτα και κάνα κομμάτι αγελαδινό τυράκι.
Μόνο για λίγο, καθώς η δουλειά πρέπει να βγει γρήγορα και να πάει το στάρι στο μύλο, να γίνει αλεύρι και ύστερα φρέσκο ζυμωτό ψωμί.
Ιούλιε Αλωνάρη μου!, όσο κι αν δεν θυμάσαι, έτσι "τυράννιζες" παλιά τους ανθρώπους.
Και στην Ποταμιά, οι παλαιότεροι είπαν να αναπαραστήσουν για τους νεότερους τα χρόνια της δικιάς του νιότης.
Σε ένα μάθημα ιστορίας, προτού οι μηχανές αφήσουν για πάντα πίσω το παραδοσιακό αλώνισμα και λίχνισμα στις πεζούλες της Τήνου...
Οικολογικές εργασίες
* Ανθοκομία
Στον ανθόκηπο συνεχίζουμε κανονικά τα ποτίσματα και καταπολεμάμε τις αρρώστιες. Σκαλίζουμε και θειαφίζουμε τις τριανταφυλλιές οι οποίες είναι γεμάτες από μπουμπούκια. Δένουμε και στερεώνουμε τα βλαστάρια στα γιασεμιά και τις βοκαμβίλιες.
Φυτεύουμε γαρύφαλλα και τα ποτίζουμε με άφθονο νερό. Σπέρνουμε κυκλάμινα.
Ξεριζώνουμε τα ριζώματα από το σπόρο της ανεμώνας για να ξεραθούν τα φύλλα της.
Βγάζουμε τους βολβούς από τις γλάστρες (ζουμπούλια - τουλίπες) και αφού τους βάλουμε για 2-3 μέρες στον ήλιο, τους φυλάμε μέσα στην άμμο και σε δροσερό μέρος μέχρι την επόμενη φύτεψή τους.
* Λαχανοκομία
Σπέρνουμε όψιμα αγγούρια. Κόβουμε τις τελευταίες αγκινάρες και παύουμε να ποτίζουμε τα φυτά.
Σπέρνουμε σέλινα. Θειαφίζουμε μπάμιες και κολοκυθιές για το ωίδιο, τα σέλινα και τις μελιτζάνες για τον τετράνυχο και τις ντομάτες για τον περονόσπορο. Μαζεύουμε μποστανικά. Ωριμάζουν τα σύκα και με εντομοκτόνα ψεκάζονται οι συκιές για τα διάφορα έντομα που τις προσβάλλουν.
* Δενδροκομία
Ψεκάζουμε τακτικά τις ελιές, ενάντια στο δάκο. Προσοχή στο πότισμα των εσπεριδοειδών: ούτε λίγο ούτε όμως και πολύ. Μπολιάζουμε τις βερικοκιές με "κοιμισμένο" μάτι. Μαζεύουμε βύσσινα, ροδάκινα και βερίκοκα. Στα σπορεία εξακολουθούμε τα μπολιάσματα. Ποτίζουμε τις αχλαδιές και κάθε δύο ποτίσματα κάνουμε ένα σκάλισμα, Σκαλίζουμε τα νεαρά δένδρα. Επίσης συνεχίζουμε το αραίωμα των καρπών.
* Φρούτα, λαχανικά και ψάρια του μήνα.
καρπούζι, κεράσια, πεπόνι, ροδάκινο, βερίκοκα, βύσσινα, δαμάσκηνα, σταφύλια, σύκα, φραγκόσυκα, αγγούρι, κολοκύθια, μελιτζάνες, πιπεριές, φασολάκια, αγκινάρες, αρακάς, αντίδια, βλίτα, κάππαρη, καρότα, κρεμμύδι, λάχανο, μαρούλια, μπάμιες, ντομάτες, πατάτες, παντζάρια, ραδίκια, σέλινο, σπανάκι.
Σαρδέλα, κολιός, σκουμπρί, πελαγίσιος μπακαλιάρος, γαύρος, αστακός, γαρίδες, γόπα, μαγιάτικο, μελανούρι, μύδια, ξιφίας, σαρδέλα, σαφρίδι, σουπιά, τόνος, ροφός, σάλπα, συναγρίδα.
* Γεωργία
Εξακολουθεί ο θερισμός και ο αλωνισμός στις ορεινές περιοχές. Καθαρίζονται οι αποθήκες που θα δεχτούν την παραγωγή. Στις αρχές του μήνα τελειώνει η σπορά και των πιο όψιμων καλαμποκιών σε βαλτώδη πεδινά χωράφια. Το καλαμπόκι πρέπει να συγκομίζεται όσο το δυνατόν πιο ξηρό και ώριμο και αφού ξεκοκκιστεί και λιαστεί πάλι, να αποθηκευτεί σε αποθήκη στεγνή. Εκεί πρέπει να ανακατεύεται και να αερίζεται τακτικά, γιατί αλλιώς θα πιάσει μούχλα.
Θερίζονται το κανάβι και το λινάρι και μαζεύονται τα καπνά. Επίσης αρχίζει το μάζεμα του μπαμπακιού στα ζεστά μέρη, με προσοχή, όμως, για να μη χαλάσει η ποιότητά του.
* Κτηνοτροφία
Το χορτάρι αρχίζει να στρίβει για καλά και τα ζώα πρέπει να μεταφερθούν στα ψηλώματα. Στα ζώα που εργάζονται για τόνωση δίνουμε και καρπό, βίκο, κριθάρι, με λίγο ξερό τριφύλλι. Προφυλάσσουμε τα ζώα από το λιοπύρι. Τα προσέχουμε από τις μεταδοτικές αρρώστιες. Βόσκουνε τη νύχτα.
* Για τους κυνηγούς
Αρχίσατε να ετοιμάζεστε. Κοιτάξτε τι ελλείψεις έχετε στο ρουχισμό και γενιά στην κυνηγετική σας εξάρτηση. Με τη ζέστη τα σκυλιά υποφέρουν. Δώστε τους ένα δροσερό μέρος και προσπαθείστε να βρείτε λίγη ώρα για να τους κάνετε καμιά βόλτα.
Το καλάθι του μήνα
* Κηπευτικά
Καρπούζι, κεράσια, πεπόνι, ροδάκινο, βερίκοκα, βύσσινα, δαμάσκηνα, σταφύλια, σύκα, φραγκόσυκα, αγγούρι, κολοκύθια, μελιτζάνες, πιπεριές, φασολάκια, αγκινάρες, αρακάς, αντίδια, βλίτα, κάππαρη, καρότα, κρεμμύδι, λάχανο, μαρούλια, μπάμιες, ντομάτες, πατάτες, παντζάρια, ραδίκια, σέλινο, σπανάκι.
* Ψάρια
Σαρδέλα, κολιός, σκουμπρί, πελαγίσιος μπακαλιάρος, γαύρος, αστακός, γαρίδες, γόπα, μαγιάτικο, μελανούρι, μύδια, ξιφίας, σαφρίδι, σουπιά, τόνος, ροφός, σάλπα, συναγρίδα.
* Ανθοκομία
Στον ανθόκηπο συνεχίζουμε κανονικά τα ποτίσματα και καταπολεμάμε τις αρρώστιες. Σκαλίζουμε και θειαφίζουμε τις τριανταφυλλιές οι οποίες είναι γεμάτες από μπουμπούκια. Δένουμε και στερεώνουμε τα βλαστάρια στα γιασεμιά και τις βοκαμβίλιες.
Φυτεύουμε γαρύφαλλα και τα ποτίζουμε με άφθονο νερό. Σπέρνουμε κυκλάμινα.
Ξεριζώνουμε τα ριζώματα από το σπόρο της ανεμώνας για να ξεραθούν τα φύλλα της.
Βγάζουμε τους βολβούς από τις γλάστρες (ζουμπούλια - τουλίπες) και αφού τους βάλουμε για 2-3 μέρες στον ήλιο, τους φυλάμε μέσα στην άμμο και σε δροσερό μέρος μέχρι την επόμενη φύτεψή τους.
* Λαχανοκομία
Σπέρνουμε όψιμα αγγούρια. Κόβουμε τις τελευταίες αγκινάρες και παύουμε να ποτίζουμε τα φυτά.
Σπέρνουμε σέλινα. Θειαφίζουμε μπάμιες και κολοκυθιές για το ωίδιο, τα σέλινα και τις μελιτζάνες για τον τετράνυχο και τις ντομάτες για τον περονόσπορο. Μαζεύουμε μποστανικά. Ωριμάζουν τα σύκα και με εντομοκτόνα ψεκάζονται οι συκιές για τα διάφορα έντομα που τις προσβάλλουν.
* Δενδροκομία
Ψεκάζουμε τακτικά τις ελιές, ενάντια στο δάκο. Προσοχή στο πότισμα των εσπεριδοειδών: ούτε λίγο ούτε όμως και πολύ. Μπολιάζουμε τις βερικοκιές με "κοιμισμένο" μάτι. Μαζεύουμε βύσσινα, ροδάκινα και βερίκοκα. Στα σπορεία εξακολουθούμε τα μπολιάσματα. Ποτίζουμε τις αχλαδιές και κάθε δύο ποτίσματα κάνουμε ένα σκάλισμα, Σκαλίζουμε τα νεαρά δένδρα. Επίσης συνεχίζουμε το αραίωμα των καρπών.
καρπούζι, κεράσια, πεπόνι, ροδάκινο, βερίκοκα, βύσσινα, δαμάσκηνα, σταφύλια, σύκα, φραγκόσυκα, αγγούρι, κολοκύθια, μελιτζάνες, πιπεριές, φασολάκια, αγκινάρες, αρακάς, αντίδια, βλίτα, κάππαρη, καρότα, κρεμμύδι, λάχανο, μαρούλια, μπάμιες, ντομάτες, πατάτες, παντζάρια, ραδίκια, σέλινο, σπανάκι.
Σαρδέλα, κολιός, σκουμπρί, πελαγίσιος μπακαλιάρος, γαύρος, αστακός, γαρίδες, γόπα, μαγιάτικο, μελανούρι, μύδια, ξιφίας, σαρδέλα, σαφρίδι, σουπιά, τόνος, ροφός, σάλπα, συναγρίδα.
* Γεωργία
Εξακολουθεί ο θερισμός και ο αλωνισμός στις ορεινές περιοχές. Καθαρίζονται οι αποθήκες που θα δεχτούν την παραγωγή. Στις αρχές του μήνα τελειώνει η σπορά και των πιο όψιμων καλαμποκιών σε βαλτώδη πεδινά χωράφια. Το καλαμπόκι πρέπει να συγκομίζεται όσο το δυνατόν πιο ξηρό και ώριμο και αφού ξεκοκκιστεί και λιαστεί πάλι, να αποθηκευτεί σε αποθήκη στεγνή. Εκεί πρέπει να ανακατεύεται και να αερίζεται τακτικά, γιατί αλλιώς θα πιάσει μούχλα.
Θερίζονται το κανάβι και το λινάρι και μαζεύονται τα καπνά. Επίσης αρχίζει το μάζεμα του μπαμπακιού στα ζεστά μέρη, με προσοχή, όμως, για να μη χαλάσει η ποιότητά του.
* Κτηνοτροφία
Το χορτάρι αρχίζει να στρίβει για καλά και τα ζώα πρέπει να μεταφερθούν στα ψηλώματα. Στα ζώα που εργάζονται για τόνωση δίνουμε και καρπό, βίκο, κριθάρι, με λίγο ξερό τριφύλλι. Προφυλάσσουμε τα ζώα από το λιοπύρι. Τα προσέχουμε από τις μεταδοτικές αρρώστιες. Βόσκουνε τη νύχτα.
* Για τους κυνηγούς
Αρχίσατε να ετοιμάζεστε. Κοιτάξτε τι ελλείψεις έχετε στο ρουχισμό και γενιά στην κυνηγετική σας εξάρτηση. Με τη ζέστη τα σκυλιά υποφέρουν. Δώστε τους ένα δροσερό μέρος και προσπαθείστε να βρείτε λίγη ώρα για να τους κάνετε καμιά βόλτα.
* Κηπευτικά
Καρπούζι, κεράσια, πεπόνι, ροδάκινο, βερίκοκα, βύσσινα, δαμάσκηνα, σταφύλια, σύκα, φραγκόσυκα, αγγούρι, κολοκύθια, μελιτζάνες, πιπεριές, φασολάκια, αγκινάρες, αρακάς, αντίδια, βλίτα, κάππαρη, καρότα, κρεμμύδι, λάχανο, μαρούλια, μπάμιες, ντομάτες, πατάτες, παντζάρια, ραδίκια, σέλινο, σπανάκι.
* Ψάρια
Σαρδέλα, κολιός, σκουμπρί, πελαγίσιος μπακαλιάρος, γαύρος, αστακός, γαρίδες, γόπα, μαγιάτικο, μελανούρι, μύδια, ξιφίας, σαφρίδι, σουπιά, τόνος, ροφός, σάλπα, συναγρίδα.
0 Σχόλια