Επικοινωνία με τους ηλικιωμένους γονείς μας: 5 φράσεις που πρέπει να αποφεύγουμε!
Καθώς μεγαλώνουμε, μεγαλώνουν κι οι γονείς μας. Και, είτε τα προβλήματα που μπορεί να είχαμε στην επικοινωνία μαζί τους μεγεθύνονται ή νέα γεννιούνται λόγω των καινούριων προκλήσεων που αυξάνονται με τα χρόνια που περνούν.
Η τρίτη ηλικία όμως δεν είναι από μόνη της ένα πρόβλημα- αντιθέτως, έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να είναι μια δημιουργική περίοδος στη ζωή του ανθρώπου, αρκεί να βοηθήσουμε τους αγαπημένους μας γονείς να δουν τη θετική πλευρά αυτής της φάσης της ζωής τους. Κυρίως, αρκεί να είμαστε εκεί με διάθεση κατανόησης, όσο κι αν αυτό είναι δύσκολο γιατί την ίδια στιγμή, οι δικές μας ζωές είναι εξίσου απαιτητικές: κάνουμε υπερπροσπάθεια να σταθούμε δίπλα στα παιδιά μας με όλες τις μαγικές ικανότητες που απαιτεί αυτός ο ρόλος και, παράλληλα, νιώθουμε ότι πρέπει να γίνουμε γονείς και για τους γονείς μας, επιδεικνύοντας τις ίδιες ακριβώς ικανότητες.
Το όφελος όμως θα είναι τεράστιο όχι μόνο για εκείνους αλλά και για εμάς. Γιατί όσο μεγαλώνουμε, κι ας έχουμε τις δικές μας οικογένειες, άλλο τόσο χρειαζόμαστε τους ανθρώπους που μας έφεραν στη ζωή και μας χάρισαν την παιδική μας ηλικία και όλες τις κατοπινές αναμνήσεις μας μαζί τους. Και αισθανόμαστε ότι έχουμε πολλά ακόμα να μοιραστούμε μαζί τους. Ας δούμε όμως πρώτα τι πρέπει να αποφεύγουμε, για να έχουμε ουσιαστική επικοινωνία, μέχρι την τελευταία στιγμή.
«Πώς γίνεται να το ξέχασες;»
Γίνεται! Καθώς μεγαλώνουμε η λειτουργία της μνήμης και μάλιστα της βραχυπρόθεσμης (αποθήκευση πληροφοριών για σύντομο χρονικό διάστημα) ατονεί ενώ η μακροπρόθεσμη μνήμη (ικανότητα του ατόμου να αποθηκεύει μεγάλο όγκο πληροφοριών για μεγάλες χρονικές περιόδους) που έχει «δουλευτεί» καθόλη τη διάρκεια της ζωής ενός ώριμου ανθρώπου, επαναφέρει πληροφορίες με ακρίβεια, από τα πολύ περασμένα χρόνια. Τι κάνουμε όμως με τα τρέχοντα, τα καθημερινά; Όταν για παράδειγμα έχουμε αναφέρει πολλές φορές στους γονείς μας τι πρέπει ή τι δεν πρέπει να κάνουν σε σχέση με ένα θέμα και τους ακούμε να μας απαντούν με το αφοπλιστικό: «το ξέχασα!»
Καταρχάς, δεν πανικοβαλλόμαστε. Όταν η απώλεια μνήμης δεν επηρεάζει τον γονέα μας στο να είναι λειτουργικός στη ζωή του (άνοια, Alzheimer), προσπαθούμε να γινόμαστε όσο πιο κατανοητοί γίνεται, να επαναλαμβάνουμε τις οδηγίες μας, να χρησιμοποιούμε υπενθυμίσεις (ξυπνητήρια, χρονόμετρα), να τηλεφωνούμε συχνότερα ή να κολλάμε post it υπενθύμισης στα μέρη που ξέρουμε ότι σίγουρα θα κοιτάξει. Με το να γινόμαστε απαξιωτικοί και να μεγεθύνουμε το πρόβλημα, δεν θα κερδίσουμε τη συμμετοχή του γονιού μας και την προσπάθεια να βελτιώσει τη μνήμη του – πιο πιθανό είναι να προκαλέσουμε την παραίτηση του. Για να ξυπνήσουμε τις «κεραίες» του, αρκεί να τον κάνουμε συνένοχο σε όλη αυτή την προσπάθεια και να παραδεχτούμε ότι… κι εμείς ξεχνάμε τόσα πράγματα κάθε μέρα! Και σε ποιον δεν συμβαίνει;
«Δεν μιλούσαμε για αυτό!»
Συχνά, όταν έχουμε μια κουβέντα με τον ηλικιωμένο γονιό μας, από αλλού ξεκινάμε κι αλλού καταλήγουμε… Ενώ εμείς μπορεί να έχουμε κεντράρει το θέμα και να απαιτούμε από τον συνομιλητή μας τον ίδιο βαθμό συγκέντρωσης πάνω σε αυτό που συζητάμε, βλέπουμε την κουβέντα να λοξοδρομεί, να πιάνεται σε λεπτομέρειες, να χάνει την ουσία της…
Αλλά, και ποια είναι η ουσία της; Μήπως αυτές οι παρενθέσεις είναι που κάνουν έναν διάλογο ζωντανό και δημιουργικό; Μήπως η ουσία δεν βρίσκεται μόνο εκεί που είχαμε σκοπό να φτάσουμε εμείς την κουβέντα αλλά εκεί που η κουβέντα πάει με τη συμβολή του συνομιλητή μας; Ας αποφύγουμε να του το επισημαίνουμε κάθε φορά που νιώθουμε ότι παραθέτει «άσχετες» με το θέμα πληροφορίες και, αντίθετα, ας ψάξουμε εμείς να δούμε πού είναι το… σχετικό σε αυτές τις πληροφορίες! Κυρίως, ας μην αποθαρρύνουμε την ανάγκη του γονιού μας να επικοινωνήσει μαζί μας, έστω με τους δικούς του όρους, χάριν μιας πιο γραμμικής συζήτησης. Ας αφήσουμε αυτές τις συζητήσεις για τα επαγγελματικά μας συμβούλια. Στις κουβέντες με τους γονείς μας, ας βάλουμε στην άκρη τους κανόνες.
«Μου το έχεις ξαναπεί!»
Παρομοίως, μια ανάλογη υπενθύμιση προς τον γονιό μας μπορεί να διακόψει μια ζωντανή επικοινωνία μαζί του, μόνο και μόνο επειδή δεν έχουμε την υπομονή να «αντέξουμε» τις επαναλήψεις του. Όμως, κι αυτές οι επαναλήψεις δείχνουν κάτι. Δείχνουν ίσως την εμμονή του ή την προτίμησή του για ένα θέμα. Τι νόημα έχει να τον επαναφέρουμε στην τάξη και ποιο είναι το… επιτρεπτό όριο που μπορούμε να επαναλαμβάνουμε ένα θέμα σε μια κουβέντα; Αν μπούμε στην ουσία αυτών των ερωτημάτων, θα συνειδητοποιήσουμε ότι δεν αξίζει να υπονομεύουμε την επικοινωνία με τους αγαπημένους μας γονείς και να γινόμαστε επικριτικοί απέναντί τους ενώ το μόνο που χρειάζεται είναι να είμαστε εκεί και να τους ακούμε. Και καμιά φορά, να γελάσουμε με την ίδια θέρμη σε εκείνη την αστεία ιστορία που έχουν ξεχάσει ότι μας έχουν ξαναδιηγηθεί…
«Συνέχεια παραπονιέσαι!»
Είναι δύσκολο όταν έχουμε και τη δική μας ζωή με τα παιδιά μας και τις δουλειές που τρέχουν ασταμάτητα να μπορούμε να ακούμε και τα παράπονα των γονιών μας που συχνά αγγίζουν κόκκινο. Και δεν έχουν άδικο. Καθώς με το πέρασμα του χρόνου χρειάζονται όλο και μεγαλύτερη υποστήριξη και χάνουν την αυτονομία τους, νιώθουν την ανάγκη να παραπονεθούν για τη νέα κατάσταση που τους ξενίζει και τους τρομάζει. Είναι πολύ εύκολο να μπούμε σε μια λογική σύγκρισης, να μετράμε πόσο πιο δύσκολη είναι η ζωή του ενός και του άλλου αλλά το σίγουρο είναι ότι δεν θα βοηθήσει καμία πλευρά. Κι ίσως καταφέρουμε οι γονείς μας να κλειστούν στον δικό τους κόσμο και να μην μοιράζονται ούτε τις λύπες τους αλλά ούτε και τις χαρές τους μαζί μας.
Οι γονείς μας είναι εκεί να μας ακούσουν, ίσως όμως αυτή τη φορά πρέπει να κάνουμε εμείς ένα βήμα πίσω και να ακούσουμε πρώτα τα δικά τους προβλήματα. Χρειάζονται πιο πολύ από ποτέ το ειλικρινές μας ενδιαφέρον, να νιώσουν αληθινά την αγάπη μας. Κι ένας άνθρωπος που αισθάνεται ότι τον αγαπάνε κι ότι ενδιαφέρονται για τις έννοιες του, δεν έχει παρά να επιστρέψει διπλά αυτό το ενδιαφέρον.
«Άσε να το κάνω εγώ!»
Χρειάζονται λεπτοί χειρισμοί όταν αποφασίσουμε να πάρουμε αρμοδιότητες από τα χέρια των αγαπημένων μας γονιών. Δεν μπορούμε, όταν δεν συντρέχουν σοβαροί λόγοι ασφάλειας και υγείας, να τους απαγορεύουμε να κάνουν δουλειές ή ασχολίες που μέχρι χθες έκαναν με επιτυχία και ευχαρίστηση με τη λογική ότι εμείς θα το κάνουμε καλύτερα ή πιο γρήγορα ή πιο εύκολα. Κι εδώ, θα πρέπει να διαλέξουμε τις μάχες μας. Να εξηγήσουμε ότι για το δικό τους καλό κάποια πράγματα καλό είναι να γίνονται με την επίβλεψη μας αλλά για όλα τα άλλα, τα ανώδυνα, καλό είναι όχι απλά να μην τα πάρουμε από πάνω τους αλλά να τους ενθαρρύνουμε να τα κάνουν και μάλιστα να μας δείξουν και τον τρόπο.
Ίσως τώρα ήρθε η ώρα να σας δείξει η μαμά σας εκείνη τη συνταγή που πάντοτε θέλατε και δεν βρίσκατε τον τρόπο ή τα κόλπα να βγάζει μαγικά τους λεκέδες απ’ τα ρούχα. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να τη βοηθήσετε με τις ετικέτες των υλικών που δεν βλέπει καλά ή με τα κουμπιά της κουζίνας. Είναι μια καλή ευκαιρία να της υπενθυμίσετε και τι πρέπει να ελέγχει κάθε φορά σχετικά με τις ηλεκτρικές συσκευές. Πάντα με συμβουλευτική διάθεση και όχι με πνεύμα αμφισβήτησης και υποτίμησης.
0 Σχόλια