Παναθηναϊκός 1908 paofc

Ο Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (Π.Α.Ο.) είναι ελληνικός αθλητικός σύλλογος με έδρα την Αθήνα. Ιδρύθηκε 3/2/1908, ενώ έμβλημά του αποτελεί το τριφύλλι, σύμβολο ισορροπίας, ενότητας και καλοτυχίας. Πρόκειται για ένα από τα δημοφιλέστερα ελληνικά σωματεία, τα αρχαιότερα αθλητικά στη χώρα και ταυτόχρονα τα πρώτα που με αφορμή την έλευση του ποδοσφαίρου σε αυτή ιδρύθηκαν από νεαρούς αθλητές –με εξέχουσα φυσιογνωμία το Γιώργο Καλαφάτη– που θέλησαν να ασχοληθούν και να διαδώσουν το καινούριο σπορ. 

Σύντομα επεκτάθηκε επίσης σε άλλα, ως πολυαθλητικός πλέον όμιλος και υπήρξε πρωτεργάτης της εισαγωγής στην Ελλάδα μιας σειράς αθλημάτων, καθώς αποτέλεσε τον πρώτο ή από τους πρώτους που καλλιέργησαν τα ποδόσφαιρο, πυγμαχία (το 1912), ξιφασκία (1912), βόλεϊ (1919), μπάσκετ (1919), πινγκ πονγκ (1924), χόκεϊ επί χόρτου (1927 ή 1928) και χάντμπολ (1929). Πρωτοστάτησε ακόμα στη διάδοση του γυναικείου μπάσκετ (η ομάδα του ήταν ο σκαπανέας),στίβου, πινγκ πονγκ, ποδοσφαίρου και ράγκμπι.
Έχοντας αναπτύξει κατά τη διάρκεια της ιστορίας του 30 αθλήματα συνολικά, σήμερα διατηρεί 22 τμήματα (μη συνυπολογισμένων των υποδομών) σε επίπεδο ερασιτεχνικό και επαγγελματικό (ανδρικά βόλεϊ, μπάσκετ, ποδόσφαιρο), 19 από τα οποία σε 17 ολυμπιακά αθλήματα. Το βόλεϊ ανδρών και γυναικών εδρεύουν στο κλειστό του Πανελλήνιου ΓΣ (Πεδίον του Άρεως), το πόλο στο Ιλίσιο κολυμβητήριο της ομώνυμης συνοικίας, το μπάσκετ ανδρών στο κλειστό του ΟΑΚΑ (Μαρούσι) και οι καταδύσεις, κολύμβηση, στίβος σε άλλες εγκαταστάσεις του ίδιου. Εκτός ορισμένων που δημιουργήθηκαν πρόσφατα, τα υπόλοιπα τμήματα έχουν ως έδρα την ιστορική του συλλόγου, το γήπεδο Απόστολος Νικολαΐδης στους Αμπελοκήπους του δήμου Αθηναίων.

Με εκατοντάδες τρόπαια στο ενεργητικό του, ο Παναθηναϊκός είναι από τα περισσότερο επιτυχημένα σωματεία σε εγχώριο επίπεδο, τόσο στα ομαδικά αθλήματα του βόλεϊ (το γυναικείο τμήμα κορυφαίο σε τίτλους πρωταθλητή έναντι των αντιπάλων του), μπάσκετ (αντίστοιχα το ανδρικό), ποδοσφαίρου, όσο και τα ατομικά με προεξάρχοντα τα τμήματα της ποδηλασίας (κορυφαίο σε δημόσιας οδού και πίστας ανδρών), πυγμαχία (επίσης), όπως και άρσης βαρών, καταδύσεων, κολύμβησης, ξιφασκίας, πινγκ πονγκ, σκοποβολής, στίβου και το ανενεργό πλέον για σκάκι. Στο διεθνές επίπεδο έχει κατακτήσει ένα Βαλκανικό κύπελλο ποδοσφαίρου ανδρών (1977), 6 πρωταθλήματα Ευρώπης (1996, 2000, 2002, 2007, 2009, 2011) και ένα Διηπειρωτικό κύπελλο (1996) στο ανδρικό μπάσκετ. Ακόμα, πλήθος αθλητριών και αθλητών του κέρδισαν μετάλλια και διακρίσεις με τα εθνικά χρώματα, στεφόμενοι νικητές σε Βαλκανικούς, Μεσογειακούς και Ολυμπιακούς αγώνες, πρωταθλητές Ευρώπης και παγκόσμιοι.

Ειδικότερα, τα ανδρικά τμήματα μπάσκετ και ποδοσφαίρου έχουν διαγράψει εντυπωσιακές πορείες κατά τη διεθνή τους παρουσία. Το δεύτερο πρόκειται για το μοναδικό από την Ελλάδα που αφενός μετείχε σε τελικό του κυπέλλου Πρωταθλητριών και του Διηπειρωτικού κυπέλλου το 1971, αφετέρου έχει αγωνιστεί στα ημιτελικά της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης της UEFA, συγκεκριμένα δε δυο φορές (1985 και 1996). Το μπάσκετ αποτελεί αντίστοιχα το πλέον επιτυχημένο από όλα τα ελληνικά, καθώς και τα περισσότερα της Ευρώπης κατακτώντας 6 ευρωπαϊκά πρωταθλήματα γεγονός που το κατατάσσει στη τρίτη σχετική θέση (έπειτα τη Ρεάλ Μαδρίτης των 9 και τη ΤΣΣΚΑ Μόσχας) των 7, με το 2007 και το 2009 να πετυχαίνει τριπλ κράουν. Συνολικά, ο Παναθηναϊκός έχει προκριθεί 13 φορές σε τελικό αγώνα ή αγώνες διεθνών κυπέλλων ομαδικών αθλημάτων (με χρονολογική σειρά: ανδρικά ποδόσφαιρο 2, βόλεϊ 2, μπάσκετ 7 και γυναικείο βόλεϊ 2), ενώ άλλες δύο διεκδίκησε κάποιο διηπειρωτικό έπαθλο (ποδόσφαιρο το 1991, μπάσκετ το 1996 με επιτυχία).

Σε ατομικό επίπεδο, ξεχωρίζουν οι εξής διεθνείς διακρίσεις αθλητών: το ασημένιο του Κώστα Μυλωνά στο πιστόλι ταχύτητας κατά το Παγκόσμιο πρωτάθλημα σκοποβολής 1947, το ασημένιο στο άλμα επί κοντώ του Χρήστου Παπανικολάου κατά το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στίβου 1966 και βασικά το παγκόσμιο ρεκόρ του το 1970 –μοναδικό για άνδρα αθλητή στην ιστορία του ελληνικού στίβου–, τα χρυσά του Λεωνίδα Σαμπάνη κατά τα Παγκόσμια πρωταθλήματα άρσης βαρών 1995, 1998 και κυρίως τα αργυρά του των Ολυμπιακών αγώνων 1996, 2000 και τέλος το χάλκινο μετάλλιο της Πηγής Δεβετζή στο τριπλούν κατά το Παγκόσμιο πρωτάθλημα κλειστού στίβου 2004, πεντέμισι μήνες πριν αναδειχθεί δεύτερη ολυμπιονίκης με την 7η τότε και 8η έως σήμερα καλύτερη επίδοση σε ανοικτό και κλειστό στίβο (που την κατατάσσει 4η κορυφαία όλων των εποχών στο αγώνισμα).

Ιστορία
1908-1910 (Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών)
Ιδρύθηκε από τον Γιώργο Καλαφάτη το 1908, όταν αυτός και άλλοι 40 αθλητές έφυγαν από τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο, επειδή ο τελευταίος κατήργησε το ποδοσφαιρικό του τμήμα θεωρώντας το ασύμβατο με το στίβο. Στις 3 Φεβρουαρίου 1908 διεξήχθη η πρώτη σύσκεψη των αθλητών και αποφασίστηκε η δημιουργία ενός αμιγώς ποδοσφαιρικού συλλόγου.
Το όνομα που δόθηκε στην ομάδα ήταν Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών (Π.Ο.Α.), αφού οι ιδρυτές της ομάδας ήταν Αθηναίοι –γόνοι μάλιστα διακεκριμένων οικογενειών– και θέλοντας να τονίσουν τον ποδοσφαιρικό σκοπό του νέου συλλόγου. "Εκείνο που γι’αυτούς είχε σημασία ήταν πως θα βάπτιζαν την ομάδα τους, την ομάδα της Αθήνας μας. Όλοι τους –αν και τόσο μικροί– εφλέγοντο από την ίδια μεγάλη πίστι και πεποίθησι. Ότι και τ’όνομα της ομάδος τους θα πρέπει να είναι αθηναϊκό. Να μιλάη στην καρδιά του κάθε Αθηναίου και της κάθε Ατθίδας." (Λ. Πανουργιάς, 1955). Το γήπεδο του ΠΟΑ ήταν το οικόπεδο ιδιοκτησίας Καραπάνου στο Λούνα Παρκ της οδού Πατησίων, χώρος που στεγάζεται πλέον το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Με την προσωπική εργασία των αθλητών και χορηγία του επιχειρηματία Μαρίνου Μαρινάκη η έκταση μετατράπηκε σε γήπεδο και γραφεία του συλλόγου. Τα πρώτα χρώματα της ομάδας υπήρξαν τα κόκκινο-λευκό, η δε συνεισφορά του ιδρυτή τέτοια ώστε ο νεοσύστατος ΠΟΑ έγινε γνωστός σε Αθήνα και Πειραιά ως "το Σωματείον του Καλαφάτη",[σ 1] ενώ πρόεδρος εκλέχθηκε αρχικά ο μεγάλος του αδελφός Αλέξανδρος. Επί κάποιο διάστημα τερματοφύλακας διετέλεσε ο Κωστής Τσικλητήρας, ολυμπιονίκης τα 1908 και 1912 που σε ηλικία 24½ ετών απεβίωσε το 1913 κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, και προπονητής ο Άγγλος Τζον Σίριλ Κάμπελ.
Το πρώτο τρόπαιο που απονεμήθηκε στον ΠΟΑ, υπήρξε στις 9 Σεπτεμβρίου 1908 το "κύπελλον μετά τρίποδος" έπειτα τη νίκη του με 9-0 επί του ΓΣ Βόλου ενισχυμένου από κάποιους παίκτες του Εθνικού ΓΣ για τον αγώνα "ποδοσφαιρίσεως", τον οποίο διοργάνωσε ο δήμος Τρικκαίων (Τρικάλων) στα πλαίσια των Πανθεσσαλικών αθλητικών αγώνων. Τον ίδιο Νοέμβριο κατέκτησε τον πρώτο του τίτλο, το πρωτάθλημα φθινοπώρου 1908 του Συνδέσμου Ελληνικών Γυμναστικών Αθλητικών Σωματείων (ΣΕΓΑΣ, τότε ΣΕΑΓΣ). Θα ακολουθήσει όμως μια μακρά περίοδος αστάθειας, διαφωνιών, αλλά και πειραματισμών για τον τελικό χαρακτήρα του νέου αθλητικού συλλόγου.

Το τριφύλλι γίνεται σήμα του Συλλόγου
Το έτος 1919 ήταν και αυτό μάλλον αναξιόλογο από απόψεως αγωνιστικής κινήσεως. Ελάχιστα ματς έγιναν τότε χωρίς μεγάλη μάλιστα σημασία. Κάτι προσπάθειες για πρωτάθλημα με πρωτοβουλία της ΧΑΝ αυτήν την φορά δεν είχαν καλή τύχη. Ο πόλεμος στην Μ. Ασία συνεχίζετο και ο κόσμος δεν έδειχνε ενδιαφέρον για την μπάλλα. Έτσι η προσοχή του Συλλόγου εστράφη –μετά ιδίως την επιστροφή του Αποστ. Νικολαΐδη από την Πόλι και του Γ. Καλαφάτη από το μέτωπο– κυρίως στο διοργανωτικό μέρος όπου σημειώθηκε ένα αξιοσημείωτο γεγονός. Ένας σταθμός στην ιστορία του σωματείου. Και ήταν αυτό η καθιέρωσις ως νέου σήματος του συλλόγου του «Τριφυλλιού». Για αυτήν υπάρχουν τρεις εκδοχαί.
Η μία ότι «νουνός» του υπήρξε ο νυν Γεν. Γραμματεύς του κ. Μ. Παπάζογλου ο οποίος αγωνίζομενος προηγουμένως εις Κων/πολιν είχε ως σήμα του εκεί συλλόγου το «τριφύλλι». Από εκεί λοιπόν το μετέφερε αργότερα στον «Πανελλήνιο Π. Ο.».
Η δευτέρα φέρει ως «νουνόν» του τον κ. Απ. Νικολαΐδην όστις εγνώρισε πρώτος το τριφύλλι ως σήμα σε μία Γερμανική ομάδα όταν ευρίσκετο εκεί ως φοιτητής.
Και η τρίτη αναγνωρίζει τον διευθυντήν της Εθν. Πινακοθήκης αείμνηστον Χατζόπουλον όστις υιοθέτησε και εφιλοτέχνησε το «τριφύλλι» δια τον σύλλογον.
Γεγονός πάντως είναι ότι όλα τα τότε μέλη του «Πανελληνίου» εδέχθησαν ως σήμα το τριφύλλι. Αλλά επικρατεστέρα άποψις φέρεται η πρώτη δηλ. η του κ. Παπάζογλου.

Ύμνος
Κύριο λήμμα: Ύμνος του Παναθηναϊκού
Ο πρώτος ύμνος του Παναθηναϊκού συνετέθη την περίοδο 1947-48 από τους Κώστα Κοφινιώτη και Γιάννη Βέλλα και με ερμηνευτή τον Πάνο Κόκκινο, με τίτλο Προχωρείτε προς τη Νίκη. Ο Ύμνος του Παναθηναϊκού που καθιερώθηκε έως σήμερα δημιουργήθηκε το 1958. Γράφτηκε από το Γιώργο Οικονομίδη και μελοποιήθηκε από το Γιώργο Μουζάκη, μετά από ένα νικηφόρο αγώνα επί του Απόλλωνα. Μόλις βγήκαν από το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, ο Γιώργος Οικονομίδης αυτοσχεδίασε την αρχή του ύμνου "Σύλλογος μεγάλος...". Σ' ένα πακέτο τσιγάρα Κεράνης, αστραπιαίως, ο Μουζάκης σχεδίασε ένα πρόχειρο πεντάγραμμο, όπου δεν άργησε να αποτυπώσει την παναθηναϊκή μουσική. Ο πρώτος ερμηνευτής του ύμνου ήταν ο Λέανδρος Παπαθανασίου. Αργότερα, το 1962, ο Γιάννης Βογιατζής έβαλε τη φωνή του. Το σφύριγμα που ακούγεται στην αρχή και στο τέλος, ο Μουζάκης το εμπνεύστηκε από το σφύριγμα της ταινίας Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι, ταινία που εξαίρει το ομαδικό πνεύμα των Βρετανών στρατιωτών κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ανάμεσα στα λοιπά γνωστά τραγούδια που έχουν γραφτεί για τον Παναθηναϊκό ξεχωρίζουν το Παναθηναϊκέ μεγάλε και τρανέ για το πρωτάθλημα του 1930, το Εμπρός Παναθηναϊκέ του Βασίλη Τσιτσάνη (1963), το Στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας κάποιο βράδυ του Λεονάρδου Μπουρνέλη, αλλά και τα Έχω στο Λονδίνο μια δουλειά και Σαν αστραπή μες στο σκοτάδι (από το Λίβερπουλ στο Βελιγράδι), τραγούδια για τον τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1971.

Τίτλοι 

Τίτλοι Ομαδικών αθλημάτων

Ποδόσφαιρο ανδρών

Για πλήρη κατάλογο των τίτλων του τμήματος, δείτε: Παναθηναϊκός (ποδόσφαιρο)#Τίτλοι.

Παραθέτονται οι διοργανώσεις τις οποίες 7 βιβλία καταγραφής της ιστορίας του συλλόγου, όπως και η ΠΑΕ Παναθηναϊκός, συμφωνούν πλήρως ότι αποτελούν τις σημαντικότερες που το ποδοσφαιρικό τμήμα κατέκτησε τρόπαιο.

20 Πρωταθλήματα Ελλάδας : 1930, 1949, 1953, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1969, 1970, 1972, 1977, 1984, 1986, 1990, 1991, 1995, 1996, 2004, 2010

19 Κύπελλα Ελλάδας : 1940, 1948, 1955, 1967, 1969, 1977, 1982, 1984, 1986, 1988, 1989, 1991, 1993, 1994, 1995, 2004, 2010, 2014, 2022

3 Κύπελλα φιλίας και αλληλεγγύης (Σούπερ Καπ Ελλάδας) : 1988, 1993, 1994

1 Βαλκανικό Κύπελλο: 1977]

1 Κύπελλο Μεγάλης Ελλάδος: 1970 

Μπάσκετ ανδρών

6 Πρωταθλήματα Ευρώπης : 1996, 2000, 2002, 2007, 2009, 2011

39 Πρωταθλήματα Ελλάδας : 1946, 1947, 1950, 1951, 1954, 1961, 1962, 1967, 1969, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1977, 1980, 1981, 1982, 1984, 1998, 1999, 2000, 2001, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2013, 2014, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021

20 Κύπελλα Ελλάδας : 1979, 1982, 1983, 1986, 1993, 1996, 2003, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2019, 2021

1 Σούπερ Καπ Ελλάδος: 2021

1 Διηπειρωτικό κύπελλο : 1996

Μπάσκετ γυναικών

5 Πρωταθλήματα Ελλάδας  : 1998, 2000, 2005, 2013, 2021

2 Κύπελλα Ελλάδας: 2000, 2023

Βόλεϊ ανδρών

20 Πρωταθλήματα Ελλάδας : 1963, 1965, 1966, 1967, 1970, 1971, 1972, 1973, 1975, 1977, 1982, 1984, 1985, 1986, 1995, 1996, 2004, 2006, 2020, 2022

6 Κύπελλα Ελλάδας : 1982, 1984, 1985, 2007, 2008, 2010

3 Λιγκ Καπ Ελλάδας: 2020, 2022, 2023

2 Σούπερ καπ Ελλάδας : 2006, 2022

Βόλεϊ γυναικών

25 Πρωταθλήματα Ελλάδας : 1971, 1972, 1973, 1977, 1978, 1979, 1982, 1983, 1985, 1988, 1990, 1991, 1992, 1993, 1998, 2000, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2022, 2023

6 Κύπελλα Ελλάδας : 2005, 2006, 2008, 2009, 2010, 2022

Τίτλοι Ατομικών αθλημάτων

Άρση βαρών

5 Πρωταθλήματα ανδρών: 1964, 1965, 1966, 1967, 1968 [159].

2 Πρωταθλήματα γυναικών: 2021, 2023

Γυμναστική

1 Πρωτάθλημα Ελλάδας ανδρών: 1972.

Το τμήμα είναι πλέον ανενεργό.

Καταδύσεις

7 Πρωταθλήματα Ελλάδας: 1969, 1972, 1975, 2015, 2016, 2017, 2023

Κολύμβηση

12 Πρωταθλήματα Ελλάδας OPEN: 1951, 1952, 1953, 1954, 1955, 1956, 1958, 1963, 1964, 1965, 1966, 1968.

3 Πανελλήνια Πρωταθλήματα masters: 2018, 2019 , 2021

1 Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Βετεράνων Ανοιχτής Θαλάσσης: 2020

Μοντέρνο πένταθλο

2 Πρωταθλήματα Ελλάδας: 1980, 1987.

Ξιφασκία

13 Πρωταθλήματα Ελλάδος γενικής βαθμολογίας :1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975

Πάλη

2 Πρωταθλήματα Ελλάδας ελληνορωμαϊκής ανδρών: 2014, 2015

Πινγκ πονγκ

1 ETTU Ευρωπαϊκό Τρόπαιο γυναικών: 2022

11 Πρωταθλήματα Ελλάδας ανδρών: 1951, 1952, 1955, 1956, 1959, 1960, 1961, 1962, 1966, 1968, 1975

3 Κύπελλα Ελλάδας ανδρών: 1965, 1966, 1969

3 Πρωταθλήματα Ελλάδας γυναικών: 1972, 1973, 1974

2 Κύπελλα Ελλάδας γυναικών: 1972, 2022

Ποδηλασία

8 Πρωταθλήματα Ελλάδας γενικής βαθμολογίας(δρόμος-πίστα): 1951 (ΠΟΕ), 1956, 1958, 1963, 1967, 1969, 1970, 1973

1 Πρωτάθλημα πίστας βαθμολογίας ανδρών (Ε.Ο.Π): 2017

Πυγμαχία

30 Πρωταθλήματα Ελλάδας ανδρών: 1949, 1951, 1952, 1957, 1958, 1959, 1960, 1964, 1966, 1967, 1968, 1969, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1982, 1986, 1992, 1993, 1996, 1997, 1998, 2011, 2015, 2016, 2023.

2 Κύπελλα Ελλάδας ανδρών: 1988, 1999

Σκάκι

2 Πρωταθλήματα Ελλάδας: 1970, 1971.

Σκοποβολή

10 Πρωταθλήματα σταθερού στόχου: 1960, 1964, 1982, 1983, 1984, 1989, 1990, 1991, 2022(ομαδικών), 2023

1 Πρωτάθλημα πήλινου στόχου: 2021

Στίβος

23 Πρωταθλήματα Ελλάδας ανοιχτού στίβου ανδρών: 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1977, 1989, 1990.

4 Πρωταθλήματα Ελλάδας κλειστού στίβου ανδρών: 1986, 1989, 1990, 2023.

3 Πρωταθλήματα Ελλάδας ανοιχτού στίβου γυναικών: 1946, 1947, 1949.

1 Πρωτάθλημα Ελλάδας κλειστού στίβου γυναικών: 2023.

27 Πρωταθλήματα ανώμαλου δρόμου ανδρών: 1930, 1931, 1932, 1933, 1934, 1938, 1954, 1955, 1956, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974,1975, 1977, 1978, 1979, 1980, 1983, 1996, 1997, 2012, 2016, 2021.

8 Πρωταθλήματα ανώμαλου δρόμου γυναικών: 1949, 1950, 1983, 1984, 1985, 1986, 2017, 2022.

Τοξοβολία

4 Πανελλήνια πρωταθλήματα γενικής βαθμολογίας: 1983, 1984, 1985, 2018