Απεβίωσε: 12 Σεπτεμβρίου 2010, Παρίσι, Γαλλία
Κλοντ Σαμπρόλ (24 Ιουνίου 1930 - 12 Σεπτεμβρίου 2010) ήταν Γάλλος σκηνοθέτης.
Μαζί με τους Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, Φρανσουά Τρυφό, Ερίκ Ρομέρ και Ζακ Ριβέτ θεωρείται πρωτεργάτης της νουβέλ βαγκ. Ήταν μοναχογιός της Μαντλέν Ντελάρμπρ και του φαρμακοποιού Υβ Σαμπρόλ.
Επαγγελματική πορεία
Ξεκίνησε σπουδές φιλολογίας, νομικής και φαρμακευτικής αλλά δεν τις ολοκλήρωσε. Από το 1953 άρχισε να εργάζεται ως κριτικός κινηματογράφου στα περίφημα Cahiers du cinéma. Το 1957 δημοσίευσε μαζί με τον Ερίκ Ρομέρ ένα βιβλίο για τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, ένα σκηνοθέτη που συχνά θα τιμήσει στο μέλλον με αναφορές στις ταινίες του. Το 1957 η σύζυγός του κληρονομεί τον πλούσιο παππού της και χρηματοδοτεί την πρώτη του ταινία «Ο ωραίος Σέργιος» που θα θεωρηθεί το «εναρκτήριο μανιφέστο» της νουβέλ βαγκ.
Ακολουθούν κάποιες ταινίες, που δεν συναντούν την εύνοια του κοινού και συχνά ούτε και των κριτικών («Οι δανδήδες», «Σατανικός εκβιαστής»). «Οι Ελαφίνες» και κυρίως «Η άπιστη γυναίκα» σηματοδοτούν μια νέα φάση στο έργο του, αυτή που θα τον καταξιώσει ως τον κατεξοχήν ανατόμο των ηθών, των κρυμμένων παθών και της ψυχοσύνθεσης της γαλλικής επαρχιακής αστικής τάξης. Μετέφερε στη μεγάλη οθόνη αρκετά μυθιστορήματα του Ζορζ Σιμενόν, λάτρεψε τα αστυνομικά θρίλερ αν και συχνά το έγκλημα ήταν μια πρόφαση για να αναδείξει τον κομφορμισμό και την ηθική σήψη της αστικής τάξης. Στις περισσότερες ταινίες του συνήθιζε να περιστοιχίζεται από πιστούς συνοδοιπόρους, όπως ο σεναριογράφος Πολ Ζεγκόφ, ο συνθέτης Πιερ Γιανσέν, οι ηθοποιοί Στεφάν Οντράν, Μισέλ Μπουκέ και πολλοί άλλοι. Η συνάντησή του το 1978 με την ηθοποιό Ιζαμπέλ Ιπέρ, την οποία και ανακάλυψε, θα αποδειχθεί πολύ αποδοτική. Η συνεργασία τους θα ξεκινήσει με την ταινία «Βιολέτ Νοζιέρ», μεταφορά της αληθινής ιστορίας μιας πατροκτόνου, το έγκλημα της οποίας είχε προκαλέσει μεγάλο σκάνδαλο τη δεκαετία του '30. Θα συνεργαστούν σε έξι ακόμη ταινίες μεταξύ των οποίων η κινηματογραφική μεταφορά του κλασσικού μυθιστορήματος του Φλωμπέρ «Μαντάμ Μποβαρύ», η εξαιρετικά επιτυχημένη «Τελετή» και το πολιτικό έργο «Η μέθη της εξουσίας».
Εμφανίστηκε ως ηθοποιός σε περισσότερες από 30 ταινίες. Από το 1973 έως το 2009 σκηνοθέτησε 26 έργα για την τηλεόραση. Το 1964 σκηνοθέτησε για το θέατρο τον Μάκβεθ του Σαίξπηρ και το 1984 το Χορό του θανάτου του Στρίντμπεργκ.
Αν και αναγνώριζε την επιρροή του Άλφρεντ Χίτσκοκ στο έργο του, ο Σαμπρόλ έχει δηλώσει ότι «άλλοι με έχουν επηρεάσει περισσότερο. Οι τρεις μεγάλοι μου δάσκαλοι ήταν ο Μουρνάου, ο περίφημος σκηνοθέτης του βωβού κινηματογράφου... Ερνστ Λιούμπιτς και ο Φριτζ Λανγκ.»
Πέρα από τη φήμη του σπουδαίου κινηματογραφιστή, τον ακολουθούσε και η φήμη του λάτρη της γαστρονομίας. Οι σκηνές φαγητού στις ταινίες του ήταν πάντα ιδιαίτερα προσεγμένες. Ο ίδιος είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Όταν καθόμαστε στο τραπέζι μεταμορφωνόμαστε, οι σχέσεις τροποποιούνται, γίνονται πιο στοργικές ή πιο τεταμένες, αυτό είναι που με παθιάζει... Για παράδειγμα, οι σχέσεις ανάμεσα σε δυο πρόσωπα, οι οποίες καμιά φορά θα χρειάζονταν πολλές σκηνές για να γίνουν κατανοητές από τον θεατή, μπορούν να φανερωθούν ενστικτωδώς στο τραπέζι. Βάζετε δυο κομμάτια κρέας σ' ένα πιάτο, ένα καλό κι ένα κακό και παρακολουθείτε σε ποιο πιάτο θα σερβιριστούν. Αυτό είναι πολύ αποκαλυπτικό.»
Το 2005 έλαβε το βραβείο «Ρενέ Κλερ» από την Γαλλική Ακαδημία, για το σύνολο του κινηματογραφικού του έργου. Το 2009 έλαβε το βραβείο «Χρυσή κάμερα» από το φεστιβάλ του Βερολίνου και το 2010 το Μέγα βραβείο της SACD (Société des Auteurs et Compositeurs Dramatiques). Θα τον ονομάσουν «Χίτσκοκ του Γαλλικού σινεμά», «Νονό της νουβέλ βαγκ» και «Μπαλζάκ του κινηματογράφου».
Το 2008 θα γυρίσει την τελευταία του ταινία, μεταφορά του μυθιστορήματος του Γκυ ντε Μωπασσάν «Μπελ-αμί», με πρωταγωνιστή τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ.
Προσωπική ζωή
Το 1952 παντρεύτηκε την Ανιές Γκουτ (Agnès Goute), από την οποία απέκτησε τον Ζαν-Ιβ, αρχιτέκτονα και τον Ματιέ, συνθέτη, ο οποίος έντυσε με μουσική τις περισσότερες ταινίες του πατέρα του από τις αρχές της δεκαετίας του '80 και μετά. Το 1964, αφού χώρισε από την πρώτη του σύζυγο, παντρεύτηκε τη Στεφάν Οντράν, πρωταγωνίστρια ήδη σε αρκετές ταινίες του. Από αυτή την ένωση απέκτησε τον τρίτο γιο του, τον Τομά, ηθοποιό. Το 1978 πήραν διαζύγιο. Το 1983 παντρεύτηκε για τρίτη φορά, με την Ορόρ Παγιό, συνεργάτρια σε όλες τις ταινίες του από το 1968 ως σκριπτ.
Φιλμογραφία
1958 : Ο ωραίος Σέργιος (Αργυρό Ιστίο 1958 στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο και βραβείο Jean Vigo το 1959)
1959 : Τα ξαδέλφια (Χρυσή Άρκτος στο Φεστιβάλ του Βερολίνου)
1959 : Το τρίο της αμαρτίας
1960 : Επιπόλαιες γυναίκες
1961 : Οι δανδήδες
1962 : Η πλεονεξία (επεισόδιο στην ταινία "Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα")
1962 : Σατανικός εκβιαστής
1963 : Οφηλία
1963 : Λαντρί, ο δολοφόνος των γυναικών
1964 : Ο άνθρωπος που πούλησε τον πύργο του Άιφελ (επεισόδιο στην ταινία "Οι πιο ωραίες απάτες του κόσμου")
1964 : Ο πράκτωρ Τίγρης αρχίζει επίθεση
1965 : Μαρί-Σαντάλ εναντίον Δόκτορος Κα
1965 : Πράκτωρ Τίγρης, επιχείρηση δυναμίτης
1966 : Η γραμμή των συνόρων
1967 : Το σκάνδαλο
1967 : Ο δρόμος της Κορίνθου
1968 : Οι ελαφίνες
1969 : Η άπιστη γυναίκα
1969 : Να πεθάνει το κτήνος
1970 : Ο χασάπης
1970 : Ο χωρισμός
1971 : Λίγο πριν νυχτώσει
1971 : Το δεκαήμερο της αμαρτίας
1972 : Στην παγίδα των λύκων
1973 : Ματωμένος γάμος
1974 : Επιχείρηση Ώρα μηδέν
1975 : Ερωτικό πάρτι
1975 : Αθώοι με βρώμικα χέρια
1976 : Προφητεία ενός εγκλήματος
1976 : Τρέλες της μπουρζουαζίας
1977 : Αλίκη ή η τελευταία φυγή
1978 : Ο ένοχος είναι ανάμεσά μας
1978 : Βιολέτ Νοζιέρ
1980 : Οι περήφανοι
1982 : Τα φαντάσματα του καπελά
1984 : Το αίμα των άλλων
1985 : Ξιδάτο κοτόπουλο
1986 : Επιθεωρητής Λαβαρντέν
1987 : Οι μάσκες
1988 : Η κραυγή της κουκουβάγιας
1989 : Μια υπόθεση γυναικών
1990 : Ήσυχες μέρες στο Κλισύ
1990 : Δόκτωρ Μ.
1991 : Μαντάμ Μποβαρύ
1992 : Μπέτυ
1993 : Το μάτι του Βισύ (επιλογή από επίκαιρα της κυβέρνησης του Βισύ)
1994 : Σε ζηλεύω
1995 : Η τελετή
1997 : Τέρμα τ' αστεία
1999 : Το χρώμα του ψέματος
2000 : Μερσί για τη σοκολάτα (βραβείο Louis-Delluc)
2002 : Το άνθος του κακού
2004 : Η παράνυφος
2006 : Η μέθη της εξουσίας
2007 : Ανάμεσα σε δυο άντρες
2008 : Μπελ-αμί,
Γεννήθηκε στο Παρίσι και από την ηλικία των 4 ετών σύχναζε στις κινηματογραφικές αίθουσες. Παρακολουθώντας στην εφηβεία του μια ταινία του Φριτς Λανγκ άρχισε να φωνάζει υστερικά "Αυτό είναι! Αυτό θέλω να κάνω"
Επαγγελματική πορεία
Ξεκίνησε σπουδές φιλολογίας, νομικής και φαρμακευτικής αλλά δεν τις ολοκλήρωσε. Από το 1953 άρχισε να εργάζεται ως κριτικός κινηματογράφου στα περίφημα Cahiers du cinéma. Το 1957 δημοσίευσε μαζί με τον Ερίκ Ρομέρ ένα βιβλίο για τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, ένα σκηνοθέτη που συχνά θα τιμήσει στο μέλλον με αναφορές στις ταινίες του. Το 1957 η σύζυγός του κληρονομεί τον πλούσιο παππού της και χρηματοδοτεί την πρώτη του ταινία «Ο ωραίος Σέργιος» που θα θεωρηθεί το «εναρκτήριο μανιφέστο» της νουβέλ βαγκ.
Ακολουθούν κάποιες ταινίες, που δεν συναντούν την εύνοια του κοινού και συχνά ούτε και των κριτικών («Οι δανδήδες», «Σατανικός εκβιαστής»). «Οι Ελαφίνες» και κυρίως «Η άπιστη γυναίκα» σηματοδοτούν μια νέα φάση στο έργο του, αυτή που θα τον καταξιώσει ως τον κατεξοχήν ανατόμο των ηθών, των κρυμμένων παθών και της ψυχοσύνθεσης της γαλλικής επαρχιακής αστικής τάξης. Μετέφερε στη μεγάλη οθόνη αρκετά μυθιστορήματα του Ζορζ Σιμενόν, λάτρεψε τα αστυνομικά θρίλερ αν και συχνά το έγκλημα ήταν μια πρόφαση για να αναδείξει τον κομφορμισμό και την ηθική σήψη της αστικής τάξης. Στις περισσότερες ταινίες του συνήθιζε να περιστοιχίζεται από πιστούς συνοδοιπόρους, όπως ο σεναριογράφος Πολ Ζεγκόφ, ο συνθέτης Πιερ Γιανσέν, οι ηθοποιοί Στεφάν Οντράν, Μισέλ Μπουκέ και πολλοί άλλοι. Η συνάντησή του το 1978 με την ηθοποιό Ιζαμπέλ Ιπέρ, την οποία και ανακάλυψε, θα αποδειχθεί πολύ αποδοτική. Η συνεργασία τους θα ξεκινήσει με την ταινία «Βιολέτ Νοζιέρ», μεταφορά της αληθινής ιστορίας μιας πατροκτόνου, το έγκλημα της οποίας είχε προκαλέσει μεγάλο σκάνδαλο τη δεκαετία του '30. Θα συνεργαστούν σε έξι ακόμη ταινίες μεταξύ των οποίων η κινηματογραφική μεταφορά του κλασσικού μυθιστορήματος του Φλωμπέρ «Μαντάμ Μποβαρύ», η εξαιρετικά επιτυχημένη «Τελετή» και το πολιτικό έργο «Η μέθη της εξουσίας».
Εμφανίστηκε ως ηθοποιός σε περισσότερες από 30 ταινίες. Από το 1973 έως το 2009 σκηνοθέτησε 26 έργα για την τηλεόραση. Το 1964 σκηνοθέτησε για το θέατρο τον Μάκβεθ του Σαίξπηρ και το 1984 το Χορό του θανάτου του Στρίντμπεργκ.
Αν και αναγνώριζε την επιρροή του Άλφρεντ Χίτσκοκ στο έργο του, ο Σαμπρόλ έχει δηλώσει ότι «άλλοι με έχουν επηρεάσει περισσότερο. Οι τρεις μεγάλοι μου δάσκαλοι ήταν ο Μουρνάου, ο περίφημος σκηνοθέτης του βωβού κινηματογράφου... Ερνστ Λιούμπιτς και ο Φριτζ Λανγκ.»
Πέρα από τη φήμη του σπουδαίου κινηματογραφιστή, τον ακολουθούσε και η φήμη του λάτρη της γαστρονομίας. Οι σκηνές φαγητού στις ταινίες του ήταν πάντα ιδιαίτερα προσεγμένες. Ο ίδιος είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Όταν καθόμαστε στο τραπέζι μεταμορφωνόμαστε, οι σχέσεις τροποποιούνται, γίνονται πιο στοργικές ή πιο τεταμένες, αυτό είναι που με παθιάζει... Για παράδειγμα, οι σχέσεις ανάμεσα σε δυο πρόσωπα, οι οποίες καμιά φορά θα χρειάζονταν πολλές σκηνές για να γίνουν κατανοητές από τον θεατή, μπορούν να φανερωθούν ενστικτωδώς στο τραπέζι. Βάζετε δυο κομμάτια κρέας σ' ένα πιάτο, ένα καλό κι ένα κακό και παρακολουθείτε σε ποιο πιάτο θα σερβιριστούν. Αυτό είναι πολύ αποκαλυπτικό.»
Το 2005 έλαβε το βραβείο «Ρενέ Κλερ» από την Γαλλική Ακαδημία, για το σύνολο του κινηματογραφικού του έργου. Το 2009 έλαβε το βραβείο «Χρυσή κάμερα» από το φεστιβάλ του Βερολίνου και το 2010 το Μέγα βραβείο της SACD (Société des Auteurs et Compositeurs Dramatiques). Θα τον ονομάσουν «Χίτσκοκ του Γαλλικού σινεμά», «Νονό της νουβέλ βαγκ» και «Μπαλζάκ του κινηματογράφου».
Το 2008 θα γυρίσει την τελευταία του ταινία, μεταφορά του μυθιστορήματος του Γκυ ντε Μωπασσάν «Μπελ-αμί», με πρωταγωνιστή τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ.
Το 1952 παντρεύτηκε την Ανιές Γκουτ (Agnès Goute), από την οποία απέκτησε τον Ζαν-Ιβ, αρχιτέκτονα και τον Ματιέ, συνθέτη, ο οποίος έντυσε με μουσική τις περισσότερες ταινίες του πατέρα του από τις αρχές της δεκαετίας του '80 και μετά. Το 1964, αφού χώρισε από την πρώτη του σύζυγο, παντρεύτηκε τη Στεφάν Οντράν, πρωταγωνίστρια ήδη σε αρκετές ταινίες του. Από αυτή την ένωση απέκτησε τον τρίτο γιο του, τον Τομά, ηθοποιό. Το 1978 πήραν διαζύγιο. Το 1983 παντρεύτηκε για τρίτη φορά, με την Ορόρ Παγιό, συνεργάτρια σε όλες τις ταινίες του από το 1968 ως σκριπτ.
Φιλμογραφία
1958 : Ο ωραίος Σέργιος (Αργυρό Ιστίο 1958 στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο και βραβείο Jean Vigo το 1959)
1959 : Τα ξαδέλφια (Χρυσή Άρκτος στο Φεστιβάλ του Βερολίνου)
1959 : Το τρίο της αμαρτίας
1960 : Επιπόλαιες γυναίκες
1961 : Οι δανδήδες
1962 : Η πλεονεξία (επεισόδιο στην ταινία "Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα")
1962 : Σατανικός εκβιαστής
1963 : Οφηλία
1963 : Λαντρί, ο δολοφόνος των γυναικών
1964 : Ο άνθρωπος που πούλησε τον πύργο του Άιφελ (επεισόδιο στην ταινία "Οι πιο ωραίες απάτες του κόσμου")
1964 : Ο πράκτωρ Τίγρης αρχίζει επίθεση
1965 : Μαρί-Σαντάλ εναντίον Δόκτορος Κα
1965 : Πράκτωρ Τίγρης, επιχείρηση δυναμίτης
1966 : Η γραμμή των συνόρων
1967 : Το σκάνδαλο
1967 : Ο δρόμος της Κορίνθου
1968 : Οι ελαφίνες
1969 : Η άπιστη γυναίκα
1969 : Να πεθάνει το κτήνος
1970 : Ο χασάπης
1970 : Ο χωρισμός
1971 : Λίγο πριν νυχτώσει
1971 : Το δεκαήμερο της αμαρτίας
1972 : Στην παγίδα των λύκων
1973 : Ματωμένος γάμος
1974 : Επιχείρηση Ώρα μηδέν
1975 : Ερωτικό πάρτι
1975 : Αθώοι με βρώμικα χέρια
1976 : Προφητεία ενός εγκλήματος
1976 : Τρέλες της μπουρζουαζίας
1977 : Αλίκη ή η τελευταία φυγή
1978 : Ο ένοχος είναι ανάμεσά μας
1978 : Βιολέτ Νοζιέρ
1980 : Οι περήφανοι
1982 : Τα φαντάσματα του καπελά
1984 : Το αίμα των άλλων
1985 : Ξιδάτο κοτόπουλο
1986 : Επιθεωρητής Λαβαρντέν
1987 : Οι μάσκες
1988 : Η κραυγή της κουκουβάγιας
1989 : Μια υπόθεση γυναικών
1990 : Ήσυχες μέρες στο Κλισύ
1990 : Δόκτωρ Μ.
1991 : Μαντάμ Μποβαρύ
1992 : Μπέτυ
1993 : Το μάτι του Βισύ (επιλογή από επίκαιρα της κυβέρνησης του Βισύ)
1994 : Σε ζηλεύω
1995 : Η τελετή
1997 : Τέρμα τ' αστεία
1999 : Το χρώμα του ψέματος
2000 : Μερσί για τη σοκολάτα (βραβείο Louis-Delluc)
2002 : Το άνθος του κακού
2004 : Η παράνυφος
2006 : Η μέθη της εξουσίας
2007 : Ανάμεσα σε δυο άντρες
2008 : Μπελ-αμί,
0 Σχόλια