Ρήγας Φεραίος 1757 - 1798 συγγραφέας

Γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο, τις αρχαίες Φερές, από εύπορη οικογένεια.
Ο πατέρας του ονομαζόταν Γεώργιος Κυριαζής και δολοφονήθηκε από τους Γενίτσαρους ενώ η μητέρα του ονομαζόταν Μαρία και λέγεται πως είχε μία αδελφή την Ασήμω και έναν αδελφό, τον Κωστή.

Τα πρώτα του γράμματα λέγεται ότι τα διδάχθηκε από ιερέα του Βελεστίνου και κατόπιν στη Ζαγορά. Καθώς διψούσε για μάθηση, ο πατέρας του τον έστειλε σε σχολείο στα Αμπελάκια για περαιτέρω μόρφωση. Όταν επέστρεψε έγινε δάσκαλος στην κοινότητα Κισσού Πηλίου.
Στην ηλικία των είκοσι ετών σκότωσε στο Βελεστίνο έναν Τούρκο πρόκριτο, επειδή του είχε συμπεριφερθεί δεσποτικά, και κατέφυγε στο Λιτόχωρο του Ολύμπου, όπου κατατάχθηκε στο σώμα του αρματολού θείου του Σπύρου Ζήρα. Αργότερα βρίσκεται στο Άγιο Όρος, φιλοξενούμενος του ηγουμένου της Μονής Βατοπεδίου Κοσμά, με τον οποίο ανέπτυξε στενή φιλία.

Μετά από πρόσκληση του Πρέσβη της Ρωσίας, ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για σπουδές. Στο σπίτι του Πρέσβη γνωρίζει τον Πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη, μέγα διερμηνέα του Σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όταν ο Υψηλάντς έφυγε για το Ιάσιο, προκειμένου να γίνει ηγεμόνας της Μολδαβίας, ο Ρήγας τον ακολούθησε. Έγινε γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικόλαου Μαυρογένη, αδερφό του παππού της Μαντώς Μαυρογένους και ταξίδεψε για το Βουκουρέστι, έδρα της ηγεμονίας.

Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και την ήττα της Τουρκίας (1790) ο Μαυρογέννης αποκεφαλίστηκε ως υπαίτιος της ήττας και ο Ρήγας κατέφυγε στη Βιέννη. Εκεί γνώρισε σημαντικούς Έλληνες εμπόρους αλλά και τυπογράφους.
 Στο τυπογραφείο των αδελφών Πούλιου τύπωσε τον Θούριο και την Χάρτα, (την επαναστατική του προκήρυξη) σε χιλιάδες αντίτυπα, προκειμένου να μοιραστούν στους Έλληνες των υπόλοιπων φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων.
Ακόμα, τύπωσε το "Σχολείον των ντελικάτων Εραστών", το "Φυσικής απάνθισμα", "Ηθικός Τρίπους", "Το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας", "Τα Δίκαια του ανθρώπου" καθώς και το "Νέος Ανάχαρσις". Επηρεασμένος από τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, πίστεψε βαθιά στην ανάγκη της επαφής των Ελλήνων με τις νέες ιδέες που σάρωναν την Ευρώπη και αυτό τον ώθησε στη συγγραφή ή μετάφραση βιβλίων στα Ελληνικά.

Το όραμα του Ρήγα ήταν η απελευθέρωση και ενοποίηση όλων των Βαλκανικών λαών και όλου του ελληνικού στοιχείου που ήταν τότε διασκορπισμένο στην Ανατολή και τα μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα.

Το 1792, υπογράφεται στο Ιάσιο η Ρωσοτουρκική συνθήκη ειρήνης και αναπτερώνει τις ελπίδες του Ρήγα για απελευθέρωση των Ελλήνων. Έρχεται σε επαφή με ομοεθνείς, τους οποίους διέγειρε ο επαναστατικός ενθουσιασμός του Ρήγα. Τυπώνει το "Επαναστατικό Μανιφέστο" και την "Προκήρυξη", που τυπώθηκαν σε μεγάλο αριθμό αντιτύπων.

Οι δύο προκηρύξεις στάλθηκαν στην Τεργέστη, για να τα παραλάβει ο Ρήγας και να τα προωθήσει στην Ελλάδα. Η επιστολή με τη οποία ενημερώνει τους συνεργάτες του για την αποστολή των επαναστατικών εντύπων, πέφτει στα χέρια του Δημ. Οικονόμου που καταδίδει το Ρήγα στην αυστριακή αστυνομία και εκδίδεται εντολή σύλληψής του στην Τεργέστη.

Ο Ρήγας συνελήφθη στην Τεργέστη την 1η Δεκεμβρίου του 1797 και κατόπιν οδηγήθηκε στη Βιέννη, όπου ανακρίθηκε μαζί με τους υπόλοιπους συντρόφους του. Κατάληξη των ανακρίσεων, σε συνδυασμό με τις συνεννοήσεις με τον Σουλτάνο, ήταν να εντοπιστούν από τους συλληφθέντες οι Αυστριακοί και άλλων εθνοτήτων υπήκοοι για να δικαστούν από τις Αυστριακές αρχές, εκτός από τους Οθωμανούς, που απελάθηκαν και οδηγήθηκαν στην Οθωμανική επικράτεια για να υποστούν τις κυρώσεις του Σουλτάνου.

Μόλις μαθεύτηκε η σύλληψη του Ρήγα, πολλοί έκαναν έκκληση, στο σουλτάνο Σελίμ Γ΄, για την απελευθέρωσή του. Ανάμεσα σε αυτούς ο φίλος του Ρήγα, Οσμάν Πασβανόγλου ηγεμόνας του Βιδηνίου και ο Αλή Πασάς, αλλά μάταια.

Ο Ρήγας (40 χρονών) και οι επτά σύντροφοί του με συνοδεία των αυστριακών αρχών παραδόθηκαν στις 10 Μαΐου 1798 στους Τούρκους του Βελιγραδίου και φυλακίστηκαν στο παραποτάμιο φρούριο του Βελιγραδίου.

Εκεί, ύστερα από συνεχή βασανιστήρια, στις 12 Ιουνίου του 1798, στραγγαλίστηκαν και τα σώματά τους ρίχτηκαν στον Δούναβη.

Το επαναστατικό σχέδιο του Ρήγα
Για την απελευθέρωση της Ελλάδας και των άλλων βαλκανικών λαών από την οθωμανική τυραννία, ο Ρήγας ως πραγματικός ηγέτης φρόντισε για την προετοιμασία της επανάστασης και την εφαρμογή της.

Έδωσε σημασία στην ανύψωση πρώτα του ηθικού των σκλαβωμένων και στη δημιουργία επαναστατικής διάθεσης για να πάρουν τα όπλα εναντίον του τυράννου. Κατά την εφαρμογή του επαναστατικού του σχεδίου χρησιμοποίησε τα δύο σημαντικά μέσα της επικοινωνίας, τον ήχο και την εικόνα. Εξέδωσε την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τους τέσσερις στρατηγούς του και τέσσερις παραστάσεις από τα κατορθώματα του Μ.Αλεξάνδρου, το οποίο πρόσφερε στους σκλαβωμένους ως πρότυπο ανδρείας και αποφασιστικότητας. Γι αυτό εξ άλλου και στον Υμνο Πατριωτικό, στροφή 33, αναφωνεί:
"Αλέξανδρε, τώρα να βγης
Από τον τάφον, και να ιδής,
Των Μακεδόνων πάλιν
Ανδρείαν την μεγάλην,
Πώς τους εχθρούς νικούνε,
Με χαρά στη φωτιά"
Σε μια εποχή όπου όλοι υμνούσαν τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη ως ελευθερωτή των λαών, ο οποίος μάλιστα βρισκόταν δίπλα στη σκλαβωμένη Ελλάδα, ο Ρήγας δεν έγραψε ένα στίχο, δεν τον ύμνησε. Αντίθετα εκείνη την εποχή τύπωνε την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προσφέροντάς τον ως πρότυπο στους Έλληνες. Εξέδωσε επίσης τον τόμο "Νέος Ανάχαρσις", όπου αναφέρεται στην ένδοξη ιστορία της αρχαίας Ελλάδας. Με το τραγούδι, με τον επαναστατικό παιάνα "Θούριος", προσπαθεί να εμψυχώσει τους σκλαβωμένους και να τους ωθήσει στη μεγάλη απόφαση, την επανάσταση. Στους στίχους διεκτραγωδεί τη θλιβερή κατάσταση των σκλαβωμένων:
"Ως πότε παλληκάρια θα ζούμεν στα στενά
μονάχοι, σαν λιοντάρια, στις ράχες, στα βουνά;
να φεύγωμ' απ τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;
να χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς;
Τι σ ωφελεί αν ζήσης και είσαι στη σκλαβιά;
Στοχάσου πως σε ψένουν καθ ώραν στ φωτιά"
(Θούριος, στιχ.1-2,4-6,9-10)
Τονίζει όμως στους σκλαβωμένους πως η ελευθερία είναι αξία ανώτερη και από τη ζωή, γι αυτό εκφράζοντας και την εμπειρία των σαράντα χρόνων ζωής του, βροντοφωνεί
"Κάλλιο ΄ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή
παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή"
(Θούριος,στιχ.7-8)
Παροτρύνει τους λαούς των Βαλκανίων να αρπάξουν τα όπλα και να ριχθούν στον ιερό αγώνα της επανάστασης
"Βούλγαροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,
αράπηδες και άσπροι, με μια κοινή ορμή,
για την Ελευθερίαν να ζώσωμεν σπαθί
πως είμασθ΄αντριωμένοι, παντού να ξακουσθή"
(Θούριος, στιχ.45-48)
Ακόμη, ως πραγματικός ηγέτης έδινε σημασία στον ψυχολογικό παράγοντα των σκλαβωμένων . Προσπαθούσε να ανυψώσει το ηθικό τους. Γι αυτό καταρρίπτει ως μύθο τη διάχυτη πεποίθηση ότι τάχα τα οθωμανικά στρατεύματα ήταν ανίκητα. Δείχνει απεναντίας ότι στην πραγματικότητα ήταν ευάλωτα και ενισχύει έτσι το φρόνημα των επαναστατών. Ο επαναστατικός παιάνας, Θούριος, γρήγορα διαδόθηκε σε χειρόγραφη μορφή στο χώρο των Βαλκανίων, εμψυχώνοντας τους σκλαβωμένους για τον τιτάνιο του πολέμου αγώνα. Μάλιστα, η διάδοση και εξάπλωση του αποτελεί μοναδικό, ίσως, φαινόμενο στην ιστορία των λαών.
Ο Ρήγας κατά την προετοιμασία του επαναστατικού του σχεδίου σκέφθηκε πως είναι απαραίτητη η εκπαίδευση των σκλαβωμένων στην πολεμική τέχνη και σύμφωνα με τις ισχύουσες απόψεις της εποχής του, για να είναι σε θέση να αντιπαραταχθούν στο στρατό του σουλτάνου. Για το σκοπό αυτό μεταφράζει το "Στρατιωτικόν Εγκόλπιον",ενός τότε διάσημου Γερμανού στρατηγού. Με την ενέργεια τους αυτή θα τόνωνε το ηθικό των σκλαβωμένων, οι οποίοι θα έβλεπαν ότι εκπαιδεύονται στην πολεμική τέχνη της εποχής όπως εκπαιδεύεται και ο στρατός του σουλτάνου...
Πρέπει να τονιστεί πως ο Ρήγας στήριζε την επανάστασή του στις ντόπιες, γηγενείς δύναμις των σκλαβωμένων. Δεν υπάρχει στα έργα του, στο Θούριό του, έκκληση στις τότε μεγάλες δυνάμεις Ανατολής και Δύσης, για βοήθεια στην επανάστασή του. Πίστευε πως οι ξένες δυνάμεις θα εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους και μόνο. Με την επικράτηση της επανάστασής του, τέλος, στη θέση του οθωμανικού δεσποτισμού θα δημιουργούσε τη Νέα Πολιτική Διοίκησή του, τη νέα τάξη πραγμάτων στο βαλκανικό χώρο, με την εφαρμογή του Δημοκρατικού Καταστατικού Συντάγματος και των Δικαίων του Ανθρώπου.
Στήριξε τη νέα πολιτική κατάσταση στη δημοκρατία και όχι στην κληρονομική εξουσία. Πρότυπά του ήταν η Δημοκρατία των αρχαίων Αθηνών και η Γαλλική Επανάσταση.