Αθηναϊκή Ριβιέρα 1963

Τόπος επιθυμίας, ονείρου και ευωχίας, μια διαρκής παραθαλάσσια «Αρκαδία», η Ριβιέρα, ως ιδέα, είναι τόσο πραγματική όσο και φαντασιακή. Ριβιέρες υπάρχουν παντού στον κόσμο, από τη «γενέτειρα» Ιταλία, τη Νότια Αγγλία, την Κυανή Ακτή, τη λίμνη Λεμάν και τα δυτικά Βαλκάνια έως την Καλιφόρνια και την Κίνα, όπου δηλαδή μπορεί να απελευθερωθεί ή να κατασκευαστεί χώρος για καλή ζωή.

Γιατί η Ριβιέρα είναι η «καλή ζωή», είναι η δίχως ενοχή dolce vita, σαν ένας τροχός χαράς και ερωτισμού, σε μια αμφίδρομη τροχιά νοσταλγικής ενατένισης και ορμής προς το μέλλον.
Δεν μπορεί να φανταστεί κανείς μια Ριβιέρα χωρίς θάλασσα, ξενοδοχεία και κόσμο που καταφθάνει από παντού, για να ρουφήξει εικόνες, να διαθέσει το σώμα του σε ένα πλατό εικόνων και αισθήσεων σε εναλλαγές ηρεμίας και ταχύτητας. Η Ριβιέρα ως ιδέα είναι ατμομηχανή του τουρισμού και της οικονομίας. Είναι συνυφασμένη με τη φύση του κοσμοπολιτισμού, με την απενοχοποίηση της χαράς.

 Η Ριβιέρα έχει ευρυχωρία.
Η Αθηναϊκή Ριβιέρα γεννήθηκε και αυτή περισσότερο ως επιθυμία, με μια διάθεση πρόβλεψης για το μέλλον. Υπήρχε η ελπίδα ότι όλη η ζώνη από την Καστέλλα έως τη Βουλιαγμένη θα γινόταν μια κορδέλα ομορφιάς, αναψυχής, κίνησης ανθρώπων και κεφαλαίου. Οτι θα μπορούσε και η Αθήνα να προσφέρει τη δική της εκδοχή στη διεθνή κουλτούρα της κοσμοπολίτικης, αστικής αναψυχής. Οπως οι λουτροπόλεις της Μπελ Επόκ, στην κεντρική Ευρώπη, έτσι και οι παραθαλάσσιες Ριβιέρες με τα καζίνο, τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα λούνα παρκ, τις αποβάθρες, τα θέατρα και τις όπερες, τις επαύλεις και τα πολυτελή διαμερίσματα, θα μπορούσαν να συντηρούν στο διηνεκές μια συμπαγή πραγματικότητα διαρκών ψευδαισθήσεων.

Προχώρησε αυτό το όνειρο της Αθήνας;
Είναι θέμα οπτικής. Αν δει κανείς φωτογραφίες του Μεσοπολέμου από το Παλαιό Φάληρο ή τη Γλυφάδα, με τους λουόμενους Αθηναίους να απολαμβάνουν τη θάλασσα με έναν τρόπο απολύτως «μοντέρνο», εύλογα θα σκεφτεί ότι η Ριβιέρα που ονειρεύονταν εκείνοι οι σκαπανείς προχώρησε έως ένα σημείο. Σαράντα και τριάντα χρόνια μετά από εκείνες τις φωτογραφίες των Αθηναίων λουομένων, τα «Αστέρια» έφταναν να είναι η απόλυτη επιτομή της μοντέρνας ζωής, έτσι όπως τη φαντασιωνόταν η δεκαετία του 1960. Αν, όμως, πάει κανείς ακόμη πιο πίσω και φτάσει στο πρώτο πείραμα τουριστικής ανάπτυξης, όπως ήταν το Νέο Φάληρο το 1900, θα δει ότι εκείνο το κοσμοπολίτικο όνειρο ήταν βραχύβιο. Κατέρρευσε.

Σήμερα, το αδιόρατο αλλά συγκεκριμένο άρωμα της Ριβιέρας συντηρείται μέσα από μια μεγάλη συναισθηματική δεξαμενή για όλους σχεδόν τους Αθηναίους, γιατί βιολογικά ακόμη και οι μεγαλύτεροι εν ζωή έχουν κάτι να θυμηθούν από εκδρομές και οργανωμένα μπάνια... Στις δικές μου μνήμες, τις παιδικές, οι ευκάλυπτοι της Γλυφάδας θα αρωματίζουν για πάντα τον αέρα της Αθηναϊκής Ριβιέρας, που τον χάραζαν τα αεροπλάνα της TWA, της Pan Am και άλλων μυθικών εταιρειών, και τον πασπάλιζε η μυρωδιά της Coppertone, καθώς το μεγάλο billboard με το ξανθό κοριτσάκι με τον μαύρο σκύλο μάς χαιρέτιζε πάντα μαζί με το θόρυβο μιας προσγείωσης που έσκιζε τον ουρανό.

Ηταν η Γλυφάδα, με μια αίσθηση που δεν τελειώνει ποτέ.
Και αν «τότε» η εκδοχή της Αθηναϊκής Ριβιέρας ήταν πιο αθώα, πιο οικογενειακή και πιο κατανοητή, γιατί είχε πάντα θερινά σινεμά με χοτ ντογκ και πάνινες πολυθρόνες, όπως είχε και ποδήλατα προς ενοικίαση και μονοκατοικίες και άδεια οικόπεδα, η σημερινή προβολή στο μέλλον είναι πιο περίπλοκη, αλλά ίσως και πιο συναρπαστική.

Με το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το Ελληνικό η Αθηναϊκή Ριβιέρα αποκτά δύο νέα σημεία αναφοράς, ικανά να συσπειρώσουν δυνάμεις και να ορίσουν και πάλι τη συζήτηση για την πιο μεγάλη λεωφόρο ευημερίας στην Αθήνα, από την Καστέλλα έως τη Βουλιαγμένη και από εκεί στη Βάρκιζα, στο Λαγονήσι και το Σούνιο. Και μόνο να το σκέφτεσαι, πλημμυρίζεις χαρά. Και δεν είναι στη φαντασία. Είναι εκεί και είναι κομμάτι της ζωής μας.
 kathimerini