Henry Miller 1891-1980 Αμερικανός συγγραφέας

(26 Δεκεμβρίου 1891 - 7 Ιουνίου 1980)

Το 1960, ο συγγραφές Karl Shapiro δημοσιεύει ένα δοκίμιο, στο οποίο χαρακτήριζε τον Χένρι Μίλερ ως τον «μεγαλύτερο εν ζωή συγγραφέα», προκαλώντας μικτές αντιδράσεις, δεδομένου ότι το έργο του απείχε σημαντικά από το οικείο συγγραφικό ύφος της εποχής.

Ο ιδιοφυής Αμερικανός συγγραφέας Χένρι Μίλερ ήρθε στη ζωή στις 26 Δεκεμβρίου του 1891 στη Νέα Υόρκη και από τη δημοσίευση του πρώτου του έργου το 1934 στο Παρίσι, του περίφημου «Τροπικού του Καρκίνου», αποτέλεσε αντικείμενο αντιπαράθεσης. Οι αντικρουόμενες αντιδράσεις που προκάλεσε το έργο του Μίλερ οφείλονται σε σημαντικό βαθμό στην ειλικρινή και παραστατική περιγραφή των ερωτικών περιπτύξεων.
Σε κάποιο βαθμό, το παραπάνω εξηγείται από το γεγονός ότι την περίοδο ακμής του Μίλερ, το σεξ αποτελούσε θέμα ταμπού στην αγγλόφωνη λογοτεχνία και η συνειδητή του επιλογή να προκαλέσει γύρω από αυτό το θέμα συνέβαλλε σημαντικά στην καθιέρωση του μύθου του. Η εμμονή με την οπτική αυτή στα έργα του Μίλερ, ωστόσο, επισκιάζει το γεγονός ότι η σεξουαλική απελευθέρωση που υποστηρίζει αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης αναζήτησης της προσωπικής, κοινωνικής και καλλιτεχνικής ελευθερίας.

Με τα μυθιστορήματά του Τροπικός του Καρκίνου (1934) Τροπικός του Αιγόκερω (1939) και Μαύρη Άνοιξη (1936), ο Μίλερ εγκαινιάζει ένα νέο συγγραφικό ύφος – εν μέρει αυτοβιογραφικό, εν μέρει φιλοσοφικό και αφηγηματικό. Στην δική του αντίληψη, η ανθρώπινη φυλή είχε φτάσει σε ένα σημείο όπου δεν ζούσε στην πραγματικότητα, απλώς υπήρχε, μπερδεύοντας τις σκέψεις της και τους φόβους της με την πραγματικότητα.
Όσο για την τέχνη, κάποτε τη σημαντικότερη μορφή έκφρασης της ανθρώπινης ύπαρξης, είχε μετατραπεί σε διακοσμητικό στοιχείο με στόχο την απόκρυψη και ανακούφιση της επικής ανθρώπινης αποτυχίας.
Στον Τροπικό του Καρκίνου γράφει: «Ένα χρόνο πριν, 6 μήνες πριν, σκεφτόμουν ότι ήμουν καλλιτέχνης. Δεν το σκέφτομαι πλέον. Είμαι. Ο, τι αποτελούσε λογοτεχνία δεν υπάρχει για μένα. Δεν υπάρχουν άλλα βιβλία για να γραφτούν, δόξα το Θεό».
Τα θέματα που απασχολούν τον Μίλερ στα βιβλία του περιλάμβαναν από απολύτως ευκρινείς στοχασμούς για ορισμένες από τις πιο βαθιές πτυχές της ζωής μέχρι και φόρους τιμής προς τους αγαπημένους συγγραφείς του - μεταξύ αυτών οι Dostoevsky, Hamsun, Balzac, Blaise Cendrars, and DH Lawrence - καθώς και άσεμνες ιστορίες.

Παρότι το μεγαλείο του συγγραφέα θεωρείται αδιαμφισβήτητο, από λογοτεχνικής πλευράς εκτιμάται ότι οι προσπάθειες του Μίλερ να ξεφύγει από την ξεχωριστή μίξη αφήγησης της πραγματικότητας και της φαντασίας σε πρώτο πρόσωπο σε πιο παραδοσιακές μορφές όπως το δοκίμιο, είναι σε κάποιο βαθμό μη ικανοποιητικές.
Ο ίδιος κατηγορήθηκε επίσης για σεξισμό και αντισημιτισμό. Παρά την κριτική που δέχτηκε στην εποχή του και δεδομένων των αξιών που θεωρούνταν ως επικρατούσες τότε, συγγραφείς όπως ο Lawrence Durrell και η Erica Jong τον έχουν χαρακτηρίσει ως ένα φως που σε καθοδηγεί.
Το τίμημα που πλήρωσε όμως ο ίδιος για την υποστήριξη της καλλιτεχνικής και προσωπικής του ελευθερίας ήταν δεκαετίες ολόκληρες φτώχειας, απαγόρευση πολλών βιβλίων του (Ο «Τροπικός του Καρκίνου» και ο «Τροπικός του Αιγόκερω» ήταν ανέκδοτα στην Αμερική μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '60), αλλά και μια εχθρική αντιμετώπιση στην πατρίδα του, η οποία σε κάποιο βαθμό επικρατεί μέχρι και σήμερα.
Ο Χένρι Μίλερ έφυγε από τη ζωή στις 7 Ιουνίου του 1980 στο Λος Άντζελες, όπου και έζησε τα τελευταία περίπου 20 χρόνια της ζωής του.