Χαρτί που εξαφανίζει ότι γράφεται πάνω του

Όλοι ξέρουν το αόρατο μελάνι, που έχει μια πανάρχαια ιστορία και επιτρέπει σε κάποιον να γράφει αόρατα μηνύματα πάνω σε χαρτί, τα οποία με κάποιο τρόπο (συνήθως με την εφαρμογή θερμότητας) γίνονται αργότερα ορατά. Τώρα έρχεται η ώρα για το αντίθετο: ένα χαρτί που πάνω του είναι γραμμένο κάτι φανερό, το οποίο όμως αργότερα σβήνει μόνο του.
Η σχετική ανακάλυψη έγινε από....

τον Μπάρτοζ Γρκριμπόφσκι του αμερικανικού πανεπιστημίου Northwestern, ο οποίος, σύμφωνα με τον «Εκόνομιστ», εφηύρε ένα υλικό γραφής που, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, σβήνει μόνο του ό,τι είναι γραμμένο πάνω του. Η εφεύρεση θα μπορούσε να έχει ποικίλες πρακτικές εφαρμογές, όπως π.χ. ένα ειδικό χαρτί εκτύπωσης εισιτηρίων (τρένων, μετρό, λεωφορείων κλπ), που θα ισχύουν για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μετά το οποίο το ίδιο το εισιτήριο θα…αυτοεξαφανίζεται – ή μάλλον ό,τι είναι γραμμένο πάνω του.
Η νέα τεχνολογία επιτρέπει να προσδιοριστεί ο χρόνος αυτό-εξαφάνισης ενός κειμένου, ο οποίος μπορεί να ποικίλει από λίγες ώρες μέχρι αρκετές εβδομάδες. Επιπλέον, το υλικό είναι τέτοιο που δεν επιτρέπει να βγουν φωτοαντίγραφά του, αλλά επιτρέπει την απλή φωτογράφησή του.
Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που έχει δημιουργηθεί χαρτί που σβήνει μόνο του (το 2006 η Xerox είχε παρουσιάσει ένα φωτοευαίσθητο χαρτί, το οποίο έσβηνε τα κείμενα πάνω σε αυτό μέσα 16 – 24 ώρες), η τεχνολογία του Γκριμπόφσκι είναι καλύτερη, επειδή το κείμενο μπορεί να παραμείνει ορατό για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ενώ το ίδιο χαρτί μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί εκατοντάδες φορές χωρίς πτώση της ποιότητάς του. Επιτρέπει επίσης την χρήση μιας πολύ μεγαλύτερης γκάμας χρωμάτων για εκτύπωση πάνω του.
Η νέα τεχνική βασίζεται στην αξιοποίηση της νανοτεχνολογίας. Μικροσκοπικά σωματίδια αργύρου και χρυσού πάχους πέντε νανομέτρων (δηλαδή πέντε δισεκατομμυριοστών του μέτρου) ενσωματώνονται σε μια γέλη, που γίνεται «σάντουιτς» ανάμεσα σε δύο πολύ λεπτά πλαστικά φύλλα. Τα σωματίδια είναι επικαλυμμένα με μια φωτοευαίσθητη ουσία, το αζωβενζόλιο, τα μόρια της οποίας, όταν εκτίθενται στο υπεριώδες φως, αναδιατάσσονται εσωτερικά (με βάση την χημική διαδικασία της ισομερείωσης).
Τα νέα ισομερή είναι πολύ πιο ηλεκτρικά πολωμένα σε σχέση με τα αρχικά μόρια, πράγμα που ωθεί τα σωματίδια του υλικού να σχηματίζουν διάσπαρτες συμπαγείς μάζες. Αυτό έχει ως συνέπεια την αλλαγή στο χρώμα του υλικού, επειδή το χρώμα εξαρτάται από το μέγεθος των σωματιδίων και από την ποσότητα του φωτός που δεν απορροφάται από αυτά. Μπορεί έτσι κανείς να γράψει πάνω σε αυτό το υλικό με ένα στυλό που εκπέμπει υπεριώδες φως (ή να εκτυπώσει με έναν εκτυπωτή που εκπέμπει υπεριώδες φως), το οποίο αναγκάζει τα σωματίδια του υλικού στο χαρτί να αλλάζουν χρώμα και έτσι να γίνονται αόρατα.
Ανάλογα με την ένταση του φωτός που πέφτει πάνω στο χαρτί και με την ποσότητα των νανοσωματιδίων που ενσωματώνονται στο χαρτί, μπορεί να μεταβληθεί ο χρόνος που θα αλλάζει το χρώμα των γραμμένων ή τυπωμένων γραμμάτων, ώστε να σβήνουν μόνα τους.