Ισοπολιτεία, ισονομία, ισηγορία - περίπου 2.500 χρόνια από τότε που ο Κλεισθένης άλλαξε αρχικά το καθεστώς της αρχαίας Αθήνας, τα βασικά πολιτικά δικαιώματα παραμένουν ίδια σε όσα κράτη ασπάζονται τις αρχές της δημοκρατίας.
Η πολιτειακή μεταρρύθμιση που πρότεινε ο μεγάλος πολιτικός εν έτι 508 π.Χ. παρείχε στον κάθε Αθηναίο πολίτη το δικαίωμα να λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με όλες τις δημόσιες υποθέσεις συμμετέχοντας στην Εκκλησία του Δήμου, με την προϋπόθεση να έχει εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, να μην έχει καταδικαστεί για ατιμωτικό αδίκημα, να πληρώνει φόρους και να είναι ευσεβής.
Το νέο πολίτευμα.
Με το πέρασμα του χρόνου, το νέο πολίτευμα εξελίχθηκε σε μια ακόμα πιο ριζοσπαστική άμεση δημοκρατία, με τα αξιώματα του "άρχοντα" και του "βουλευτή" να είναι ανοιχτά προς όλους τους πολίτες και τα Λαϊκά Δικαστήρια να εκδικάζουν εφέσεις πολιτών ενάντια στις αποφάσεις των "αρχόντων".
Οι 500 βουλευτές επιλέγονταν με κλήρο από τους 1.000 εκπροσώπους των 170 δήμων της Αττικής και από αυτούς κληρώνονταν τα 50 μέλη της Πρυτανείας, που ασκούσαν το καθήκον της διακυβέρνησης για 35 ημέρες.
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η προστασία της δημοκρατίας κι της κοινωνικής συνοχής, οι Αθηναίοι μπορούσαν να καταδικάσουν σε εξορία όποιο άτομο θεωρούνταν επικίνδυνο για την πόλη, απλώς γράφοντας το όνομά του σε ένα όστρακο.
Αν το όνομα κάποιου βρισκόταν σε περισσότερα από 6.000 όστρακα, του δινόταν διορία μόλις δέκα ημερών για να τακτοποιήσει τις προσωπικές του υποθέσεις και να εγκαταλείψει την Αττική.
Δυστυχώς, η διαδικασία του οστρακισμού χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές ως όπλο εξουδετέρωσης των πολιτικών αντιπάλων ορισμένων έξυπνων δημαγωγών - ο Θεμιστοκλής συγκαταλέγεται στα πιο διάσημα θύματα της πρακτικής.
Όπως έχει αποδειχθεί αρκετές φορές στο παρελθόν, η μετάβαση από τη μοναρχία ή ολιγαρχία στη δημοκρατία είναι συνήθως χωρίς επιστροφή, αφού το διακαίωμα συμμετοχής στα "κοινά", και γενικότερα στη λήψη καθοριστικών αποφάσεων σχετικά με το δημόσιο βίο, δεν είναι κάτι που θυσιάζεται εύκολα:
Το 403 π.Χ., η Αθήνα υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τις δημοκρατικές αξίες μετά την ήττα της στον Πελοποννησιακό πόλεμο, όμως το τυραννικό καθεστώς δεν επιβίωσε περισσότερο από ένα χρόνο.
Στις μέρες μας, τα πλεονεκτήματα της δημοκρατίας θεωρούνται πλέον σχεδόν αδιαμφισβήτητα στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και πολλές ακόμα χώρες ανά τον κόσμο, ενώ ακόμα και οι επικριτές του πολιτεύματος δυσκολεύονται να προσδιορίσουν κάποια πειστική εναλλακτική πρόταση.
Χριστίνα Σανούδου.
0 Σχόλια