της Φανής Αθανασιάδου
Η γλώσσα είναι ένα βασικό εργαλείο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων.Λένε ότι οι λέξεις από μόνες τους δεν σημαίνουν τίποτα.
Εμείς τους δίνουμε την έννοια, το νόημα που θέλουμε.
Η αναπηρία ως κατάσταση, προσδιορίζεται από περιορισμό/ελλειπτικότητα/αφαιρετικότητα.
Δεν περιέχει όμως τον κοινωνικό χαρακτηρισμό του ‘’στίγματος’’ για όποιον την έχει.
Στην διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, το άγνωστο περιβάλλεται από φόβο και δέος.
Έτσι είτε θεοποιείται είτε ξορκίζεται σαν κάτι κακό, απωθητικό.
Στην αρχαιότητα οι μάντεις (πρόσωπα ιερά, μεσολαβητές ανάμεσα στο θείο και το ανθρώπινο),ήταν τυφλοί.
Ο θεός Ηφαιστος ήταν κινητικά ανάπηρος.
Στην Σπάρτη όμως τα βρέφη με αναπηρία τα έριχναν στον Καιάδα.
Σε κάθε εποχή, η κυρίαρχη ανθρώπινη ομάδα ανάλογα με τις ανάγκες της δημιουργεί τα δικά της πολιτισμικά ήθη και κοινωνικά πρότυπα.
Οτιδήποτε παρεκκλίνει από αυτά, παραγκωνίζεται, περιθωριοποιείται.
Και βέβαια η γλώσσα συμπορεύεται, για να εκφράσει με τον λόγο της να εκφέρει με τις λέξεις της ,ότι ισχύει, ότι συμβαίνει ακόμα και διαστρεβλωμένα πολλές φορές, ανάλογα πως την χρησιμοποιούν οι άνθρωποι και τι θέλουν να δηλώσουν μέσα απ’αυτή.
Τα τελευταία περίπου 30 χρόνια, μετά την είσοδο της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γίνονται και οι πρώτες αναφορές για τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία.
Σε μια κοινωνία που ακόμα θεωρεί ’’στίγμα’’ την αναπηρία και είναι ανέτοιμη να την αποδεχτεί, χρησιμοποιούνται όροι και ονομασίες, όπως άτομα με ειδικές ανάγκες, άτομα με ειδικές ικανότητες, περισσότερο για να κρύψει και να κρυφτεί η κοινωνία από τις ενοχές της ,να εξευμενίσει αυτό που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει, αλλά και να δηλώσει με αυτό τον τρόπο την αδυναμία της, την προκατάληψη να αποδεχτεί ισότιμα αυτά τα άτομα.
Είναι ένας εύσχημος τρόπος συγκάλυψης.
Η ίδια η κοινότητα των αναπήρων ποτέ δε δέχτηκε τις παραπάνω ονομασίες, ισχυριζόμενη ότι όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως αν έχουν αναπηρία ή όχι, έχουν τις ίδιες ανάγκες, μόνο που στους αναπήρους οι ανάγκες διεκπεραιώνονται με διαφορετικό τρόπο.
Γι’αυτό οι όροι άτομα με αναπηρία/άνθρωποι με αναπηρία/ αλλά κυρίως πολίτες με αναπηρία τείνουν τα τελευταία χρόνια να εκφράζουν με περισσότερο ρεαλισμό την έννοια της αναπηρίας, χωρίς πλέον να φοβούνται να πουν τη συγκεκριμένη λέξη, η οποία στην περίπτωση αυτή, απαλλαγμένη από τις προκαταλήψεις όλων των προηγούμενων ετών, ονομάζει μια κατάσταση, ενώ ταυτόχρονα διαχωρίζεται και τονίζεται η έννοια άνθρωπος, άτομο πολίτης, συμβάλλοντας έτσι, στην διαδικασία της ισότιμης ένταξης στο κοινωνικό σύνολο.
Με ένα όνομα συστηνόμαστε η συστήνουμε, προσφωνούμε ή μας προσφωνούν κτίζουμε συμπεριφορές θετικές ή αρνητικές, επιθετικές ή φιλικές, ανάλογα με τα πιστεύω μας και πως τα περνάμε μέσα από αυτές.
Η γλώσσα είναι το μέσον.
Εμείς είμαστε οι διαχειριστές της.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση μακάρι κάποια στιγμή να μην ισχύει η σοφή κατά τα άλλα ρήση του λαού μας: ΄΄Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει’’.
Φανή Αθανασιάδου
0 Σχόλια