Ενα μικροτσίπ τούς... ανοίγει τα μάτια

Ελπίδες για «ψηφιακή» όραση προσφέρει μια επαναστα­τική μέθοδος, που δίνει τη δυνατότητα στους πάσχοντες από εκφυλισμό του αμφι­βλη­στροειδούς να ανακτήσουν την αυτονομία τους σε σημαντικό βαθμό.
Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται παγκοσμίως αρκετές μελέτες για την....

αποκατάσταση της όρασης σε άτομα που έχουν χάσει το φως τους λόγω εκφυλισμού του αμφιβληστροειδούς, ωστόσο μέχρι σήμερα τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά, καθώς οι διάφορες μέθοδοι δεν στόχευαν στην αποκατάσταση της όρασης, αλλά στην
υποκατάστασή της από μικροκάμερες. Στην περίπτωση του γερμανικού πανεπιστημίου, που βραβεύθηκε για την έρευνά του στον τομέα της όρασης, εμφυτεύεται ένα φωτοευαίσθητο τσιπ ακριβώς κάτω από τον αμφιβληστροειδή, και μετατρέπει το φως σε ηλεκτρικά σήματα. Αυτά ερεθίζουν τα νευρικά κύτταρα με παρόμοιο τρόπο, όπως οι εικόνες που προσλαμβάνει φυσιολογικά το μάτι, και μεταφέρονται μέσω του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο για επεξεργασία. Προς το παρόν η μέθοδος αφορά πάσχοντες από μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια (retinitis pigmentosa), αλλά σταδιακά ελπίζουν ότι θα μπορέσει να επεκταθεί και άλλες παθήσεις που οδηγούν στην τύφλωση λόγω βλάβης του αμφιβληστροειδούς.
Η κρίσιμη διαφορά με άλλες παρόμοιες προσπάθειες είναι ότι το φωτοευαίσθητο τσιπ διαθέτει 1.500 φωτοκύτταρα, σε αντίθεση με άλλες έρευνες που περιορίζονται στα 50. «Το σημαντικό είναι ότι ο ασθενής μπορεί να κινηθεί όπως ακριβώς εάν έβλεπε κανονικά. Δεν χρειάζεται να κουνάει το κεφάλι του για να ?δει? η κάμερα», εξηγεί στο «Εθνος της Κυριακής» ο καθηγητής Εμπερχαρντ Ζρένερ, υπεύθυνος του Ινστιτούτου Οφθαλμολογικής Ερευνας του πανεπιστημίου.

Ικανοποιητικά αποτελέσματα
Η μέχρι τώρα πορεία του πειράματος κρίνεται άκρως ικανοποιητική, αφού το εμφύτευμα από σιλικόνη είναι ανεκτό από τον ανθρώπινο οργανισμό και δεν έχουν παρατηρηθεί φλεγμονές και απορρίψεις. «Ατομα που ήταν τυφλά, μπορούν πλέον να διακρίνουν το περίγραμμα μιας πόρτας, ενός παραθύρου ή και ανθρώπους», σημειώνει ο Δρ Ζρένερ. Και συμπληρώνει ότι η όραση που προσφέρεται είναι σαν να βλέπει κάποιος σε διαστάσεις ενός χαρτιού Α4. Αυτό σημαίνει ότι από απόσταση, ο ασθενής μπορεί να διακρίνει αν κάποιος είναι ψηλός ή κοντός, αλλά δεν μπορεί να κάνει κάτι ανάλογο από κοντά. «Ο εγκέφαλος συνηθίζει σταδιακά στη νέα μορφή όρασης, μαθαίνει» τονίζει ο καθηγητής, βάσει της εμπειρίας που απέκτησε η επιστημονική ομάδα με τον πρώτο ασθενή, τον Φινλανδό Μίκα, ο οποίος υποβλήθηκε στη χειρουργική επέμβαση και την εμφύτευση του μικροτσίπ. «Τις πρώτες ημέρες, όταν ο Μίκα έβλεπε τα γράμματα, δεν μπορούσε να τα δει σωστά, αφού του φαίνονταν σαν διακεκομμένες γραμμές. Το μυαλό όμως μαθαίνει και συνδυάζει νέες πληροφορίες. Αργότερα ο Μίκα μπορούσε να διακρίνει ακόμη και ορθογραφικά λάθη». Το επίπεδο αυτονομίας που παρέχει η μέθοδος είναι πραγματικά πολύτιμο για ανθρώπους που είχαν χάσει κάθε ελπίδα να ξαναδούν, ωστόσο δεν μπορεί κανείς να περιμένει θαύματα. «Αυτήν τη στιγμή ο πάσχων μπορεί να διακρίνει μεταξύ 7 τόνων του γκρι, αλλά δεν μπορεί να ξεχωρίσει ένα άσπρο πιάτο πάνω σε ένα άσπρο τραπεζομάντιλο, για παράδειγμα», εξηγεί και συμπληρώνει ότι το μεγαλύτερο κέρδος είναι η αυτονομία και η δυνατότητα κίνησης. Η έρευνα θα συνεχιστεί για τα επόμενα δύο χρόνια με τη συμμετοχή 2 ασθενών που πληρούν τα κριτήρια και στους οποίους θα εμφυτευτεί το ακόμη πιο βελτιωμένο μικροτσίπ. Στο επόμενο στάδιο θα δημιουργηθεί ένα ευρύ δίκτυο ερευνών σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ ήδη εκπαιδεύονται γιατροί σε Βρετανία, Ουγγαρία και Γερμανία ώστε να έχουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία για να εφαρμόσουν το μικροτσίπ μόλις εγκριθεί η διάθεσή του στην αγορά. Αυτό αναμένεται να συμβεί εντός των προσεχών δύο ή τριών ετών. «Hδη ετοιμάζουν την επόμενη εκδοχή του μικροτσίπ με καλύτερα ηλεκτρόδια, που θα δίνουν ακόμη μεγαλύτερη δυνατότητα να διακρίνει κανείς τις διαφορές του φωτός», λέει ο καθηγητής Ζρένερ. Μαρία Αδαμίδου