Το ναυάγιο των Αντικυθήρων

Οι ανιχνευτές μετάλλων έχουν "χτυπήσει κόκκινο" στον υποθαλάσσιο χώρο του περίφημου ναυαγίου.
Νέοι θησαυροί αλλά και σημαντικά ευρήματα που ίσως οδηγήσουν σε ένα καινούργιο ανασκαφικό μέτωπο προέκυψαν, κατά τη διάρκεια της υπερσύγχρονης υποβρύχιας....

έρευνας που συντελείται από τις 15 Σεπτεμβρίου στο ναυάγιο των Αντικηθύρων υπό την εποπτεία της διεύθυνσης εφορίας ενάλιων αρχαιοτήτων, με την συμμετοχή διεθνούς ομάδας αρχαιολόγων.

Η ερευνητική ομάδα εντόπισε ανέλκυσε:

• Ενα χάλκινο συμπαγές δόρυ με σαυρωτήρα, το οποίο προέρχεται από χάλκινο ή και μαρμάρινο άγαλμα.
• Ενα χάλκινο δακτύλιο, προσαρμοσμένο σε χάλκινο καρφί, ο οποίος σώζει στο στέλεχός του συσσωμάτωμα, το οποίο ενδέχεται να περιλαμβάνει ξύλο του ίδιου, του πλοίου όπου ήταν
• προσηλωμένος.
• Ανελκύστηκε επίσης δειγματοληπτικά μικρό τμήμα φύλλου μολύβδου, το οποίο προέρχεται από τη μολύβδινη επένδυση των υφάλων του αρχαίου σκάφους.
• Ανελκύστηκε επίσης μολύβδινος στύπος άγκυρας του σκάφους που είχε εντοπιστεί το 2013
  και άλλα επιφανειακά ευρήματα, μεταξύ των οποίων ένας δακτύλιος και μία χάλκινη απόληξη στηρίγματος κλίνης, καθώς και μία σχεδόν ακέραιη λάγυνος.

Τα νέα δεδομένα αποσαφηνίζουν την εικόνα του ναυαγίου και τη διάταξή του στο χώρο
Αντίστοιχα, η άμεση γειτνίαση με δεύτερη θέση, όπου εντοπίζονται τόσο συστάδες αμφορέων όσο και στοιχεία από την δομή και την εξάρτηση του σκάφους, δημιουργεί νέα επιστημονικά ερωτήματα για το κατά πόσον η θέση αποτελεί συνέχεια της πρώτης ή τα κατάλοιπα ενός δεύτερου ναυαγίου.
Στη διάρκεια της έρευνας πραγματοποιήθηκε η ακριβής τοπογραφική αποτύπωση της θέσης του ναυαγίου και δημιουργήθηκε τρισδιάστατο μοντέλο της βυθομετρικής και φωτογραφικής απεικόνισης.
Τασούλας: Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η φετινή αποστολή
Ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Κωνσταντίνος Τασούλας δέχτηκε σήμερα στο γραφείο του την ομάδα των αρχαιολόγων της ερευνητικής ομάδας του Ναυαγίου των Αντικυθήρων, την οποία συνεχάρη για την επιτυχή ολοκλήρωση της φετινής αποστολής. Παρευρέθησαν από πλευράς Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων η Προϊσταμένη της Δρ Αγγελική Σίμωσι και οι αρχαιολόγοι της ΕΕΑ Δρ Θ. Θεοδούλου και Δρ Δ. Κουρκουμέλης καθώς και οι Δρ Brendan Foley από πλευράς Woods Hole, καθώς και ο κ. Αλέξανδρος Τούρτας απόφοιτος ναυτικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Southampton. Παρών ήταν και ο Δρ Γ. Μπιτσάκης της ομάδας μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, ο οποίος βοήθησε στην οργάνωσης της έρευνας.

Ο κ.Τασούλας εξήρε την επιστημονική σημασία της αποστολής καθώς και την άριστη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που χρηματοδότησε το πρόγραμμα, την οποία χαρακτήρισε υποδειγματική, ευχαριστώντας τους χορηγούς. Οι εν λόγω απεικονίσεις εντάχθηκαν σε γεωπληροφοριακό σύστημα (GIS) στο οποίο τοποθετούνται τα κατά το δυνατόν γνωστά δεδομένα της ανέλκυσης του 1900, καθώς και τα στοιχεία της έρευνας του 1976 που διεξήγαγε το τότε ΥΠΠΕ, με επόπτη τον αρχαιολόγο Λ. Κολώνα, σε συνεργασία με τον πλοίαρχο Cousteau, το πλήρωμα του Καλυψώ και έλληνες εθελοντές. Ταυτόχρονα, τοποθετούνται τα στοιχεία της φετινής διερεύνησης, τα οποία περιλαμβάνουν: στόχους έντονου σήματος που προέρχονται από συστηματική επισκόπηση του βυθού της περιοχής με ανιχνευτές μετάλλων, προκειμένου να εξακριβωθεί η έκταση της διασποράς του ναυαγίου και επιφανειακά ευρήματα.

Ποιοι συμμετείχαν στην έρευνα

Η έρευνα διεξάγεται υπό τη διεύθυνση της Προϊσταμένης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Α. Σίμωσι, με επιστημονικούς υπευθύνους του αρχαιολόγους Θ. Θεοδούλου και Δ. Κουρκουμέλη από πλευράς ΕΕΑ και Β. Foley από πλευράς Woods Hole. Την ερευνητική ομάδα αποτελούν επιπλέον ο αρχαιολόγος Α. Τούρτας, έλληνες και ξένοι δύτες και τεχνικοί δύτες (M. Τζεφρόνης, Λ. Μερσενιέ της ΕΕΑ, Ε. Ο'Brian, P. Short, Α. Σωτηρίου), οι τεχνικοί (J. Clark, M. Lombardi, S. Faszcza, R. Lacoss), οι φωτογράφοι (B. Seymour, J. Fardoulis), οι κινηματογραφιστές (E. Kovacs, M. Τσιμπερόπουλος), η συντηρήτρια K. Giangrande, κ.ά. Την έρευνα υποστήριξε, επιπλέον, το Πολεμικό Ναυτικό με δύτες της Μονάδας Υποβρυχίων Καταστροφών και διαθέτοντας την τορπιλλοθέτιδα «Θέτις», η οποία λειτούργησε ως βάση επιχειρήσεων για το ρομποτικό καταδυτικό σκάφανδρο Exosuit.

Η αποτύπωση έγινε από εξειδικευμένη ομάδα του Πανεπιστημίου του Σύδνεϋ (O. Pizzaro, S. Williams, C. Lees) με τη χρήση του αυτόνομου υποβρύχιου οχήματος Sirius. Σημαντική ήταν τέλος η υποστήριξη των πληρωμάτων των ερευνητικών σκαφών (Δ. Δράκος, Θ. Χρονόπουλος, Κ. Κωτούλας,) και του σκάφους «Γλάρος» που διέθεσε το Ίδρυμα Λασκαρίδη με τον καπετάνιο Νικόλαο Μιχαηλίδη και το πλήρωμά του, του Δρ. Γ. Μπιτσάκη, μέλους της ομάδας μελέτης του μηχανισμού που υποστήριξε οργανωτικά την έρευνα και της κ. Καλλιόπης Αντωνιάδου, η οποία ανέλαβε τη διατροφή της πολυπληθούς ομάδας.

Η χρηματοδότηση της έρευνας έγινε από πόρους που εξασφάλισε το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Woods Hole και η μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Αργώ, η οποία ιδρύθηκε για την υποστήριξη της έρευνας. Χορηγίες για την έρευνα διέθεσαν η ελβετική εταιρεία Hublot, η ΟΤΕ-COSMOTE, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, η JF White Constructing Co., το Swordspoint Foundation, το Costa Navarino, οι οικογένειες James H. Orr, Michael Dubno and Loren Blackford, Richard and Laetitia Garriott de Cayeux και το Ίδρυμα Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων.
Ευχαριστίες οφείλονται, τέλος, στο Δήμο Κυθήρων και στους κατοίκους των Αντικυθήρων, οι οποίοι υποδέχτηκαν με θέρμη και στάθηκαν αρωγοί καθ΄ όλη τη διάρκεια της έρευνας.
Σε όλους Έλληνες και ξένους συντελεστές και χορηγούς της έρευνας το ΥΠΠΟΑ εκφράζει τις θερμές ευχαριστίες του και προκρίνει τη συνέχιση τη προσπάθειας, την οποία προτίθεται να υποστηρίξει με κάθε δυνατό τρόπο.