Παναγία Σουμελά η καρδιά των Ποντίων

Ο Ναός της Παναγιάς της Σουμελά, με την εξαιρετική αρχιτεκτονική δομή, που, όπως λένε, "λαξεύτηκε από τον αρχιτέκτονα και τους βοηθούς του στον απόκρημνο βράχο, όντας αυτοί κρεμασμένοι από σχοινιά για μήνες ολάκερους.

Σύμφωνα με τη παράδοση, το 386 οι Αθηναίοι μοναχοί Βαρνάβας και Σωφρόνιος βρήκαν κατάλυμα σε σπήλαιο της Τραπεζούντας, όπου είχε μεταφερθεί από αγγέλους η εικόνα της Παναγιάς της Αθηνιώτισσας, που κατά την παράδοση ζωγράφισε ο Ευαγγελιστής Λουκάς.
 Εκεί οι μοναχοί έκτισαν κελί και στη συνέχεια εκκλησία, όπου η ύδρευση γινόταν με αγιασματικό νερό με μεγάλες θεραπευτικές ιδιότητες. Μεγάλοι ευεργέτες της μονής ήταν οι Κομνηνοί, που για χρόνια την τροφοδοτούσαν με σπάνια και εξαιρετικής αξίας κειμήλια αλλά και προνόμια. Πολλά από αυτά τα σεβάστηκαν στη συνέχεια και οι σουλτάνοι, που τα επικύρωσαν με φιρμάνια και σιγίλλια. Σουλτάνοι που ευεργετήθηκαν από τα θαυματουργά ιάματα και τα θαύματα της Παναγίας της Σουμελά.

Το μοναστήρι καταστρέφεται ολοσχερώς το 1922 από τους Νεότουρκους και ένα χρόνο μετά το εγκαταλείπουν και οι μοναχοί του. Με ενέργειες του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1930, οι ΄Ελληνες μπορούν επιτέλους να παραλάβουν τα σύμβολα της Ορθοδοξίας που βρίσκονταν στο μοναστήρι και την περίφημη βιβλιοθήκη του και βεβαίως την εικόνα της Παναγίας της Σουμελά, που επίσης είκοσι χρόνια φυλάχτηκε στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών.
Έπειτα από εκεί η εικόνα μεταφέρθηκε στα ύψη του Βέρμιου, στην εκκλησία της Παναγίας, σε μία έκταση 500 στρεμμάτων που παραχώρησαν για το λόγο αυτό το 1952 οι Σανταίοι πρόσφυγες της Καστανιάς.
Η είδηση για το ενδεχόμενο της επαναλειτουργίας της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα πριν λίγες ημέρες δημιούργησε προσδοκίες όχι μόνο στους χιλιάδες Ποντίους, αλλά και σε ολόκληρο τον Ελληνισμό.

Η έγκυρη εφημερίδα "Χουριέτ" στο σχετικό δημοσίευμά της αναφέρει ότι η μονή προετοιμάζεται να αποδοθεί και πάλι στη χριστιανική λατρεία και έτσι η Τραπεζούντα θα προσελκύσει επισκέπτες όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από τη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Γεωργία και την Αρμενία, καθώς η μονή θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια του ορθόδοξου κόσμου.
"Μακάρι να άνοιγε το μοναστήρι", γράφει ο δημοσιογράφος που υπογράφει το σχετικό κείμενο και συνεχίζει: "Σε μια Τουρκία των 72 εκατ. ατόμων, σε ποιον θα προκαλούσε ζημιά η επαναλειτουργία ενός τόσο σημαντικού μνημείου;"
Σημαίνει πολλά

 

 Για τους ΄Ελληνες, όμως, και ιδιαίτερα για τους καταγόμενους από τον Πόντο, το ενδεχόμενο της μόνιμης, συνεχούς και απρόσκοπτης λειτουργίας της μονής θα σημάνει πολλά. Πριν από μερικά χρόνια, με πρωτοβουλία ποντιακών σωματείων και την αρωγή της Εκκλησίας τον Δεκαπενταύγουστο ετελέσθη λειτουργία.

Η ανοχή που έδειχνε η τουρκική κυβέρνηση παρακίνησε πολλούς ακόμη και να παντρευτούν ή να βαφτίσουν τα παιδιά τους, σε έναν τόπο συγκινησιακά φορτισμένο. ΄Ολα αυτά, όμως, δεν είχαν συνέχεια, καθώς συχνά η ίδια η τουρκική κυβέρνηση δημιουργούσε προβλήματα με αποτέλεσμα να αποθαρρύνει τους προσκυνητές, που κοπίαζαν αρκετά για να οργανώσουν μία έτσι και αλλιώς δύσκολη εκδρομή. Αλλά και να πραγματοποιήσουν ένα ακόμη δυσκολότερο τάμα, ανεβαίνοντας με τα πόδια τον ανήφορο των τριών χιλιομέτρων που οδηγεί στο σύμβολο του ολοκαυτώματος των Ποντίων. Στο Ναό της Παναγιάς της Σουμελά.

ehatzioannidou