Οι μεταμορφώσεις του θεού και των μυστών, οι γιορτές και τα χορικά, είχαν ως στόχο τη νίκη του θανάτου και την εξύμνηση της ζωής και της χαράς, της αναγέννησης της φύσης.
Τα Διονύσια γίνονταν στο τέλος Ιανουαρίου με μέσα Φεβρουαρίου και το μήνα Ανθεστηρίωνα (τέλος Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου).
Όταν επικράτησε ο Χριστιανισμός πολλά από τα στοιχεία των διονυσιακών εορτών προσαρμόστηκαν στην περίοδο μετά τα Φώτα και πριν από τη Σαρακοστή.
Οι Απόκριες ξεκινούν την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνουν την Κυριακή της Τυροφάγου.
Πάνω από όλα, η Αποκριά σημαίνει μεταμφίεση.
Σε πολλά σημεία της Ελλάδας, οι χοροί και οι γιορτές γίνονται κυρίως την τελευταία Κυριακή. Μασκαρεμένοι γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, όπου τους κερνούν πίτες και ποτά, ενώ το βράδυ της Τυρινής στήνονται χοροί στις πλατείες των χωριών.
Με σύμμαχο τη μάσκα και τις αυτοσχέδιες μεταμφιέσεις πολλές ομάδες στήνουν μικρά θεατρικά δρώμενα, με μιμικές κινήσεις και στιχάκια σκωπτικά.
ΗΠΕΙΡΟΣ
* 'Αρτα, Πρέβεζα.
Άντρες, το νου σας! Εδώ δεν περνάει η μπογιά σας, αφού κάθε χρόνο αυτές τις μέρες οι γυναίκες διοργανώνουν το δικό τους καρναβάλι. Τα θηλυκά της περιοχής μασκαρεύονται και τριγυρνούν χορεύοντας και τραγουδώντας σε όλα τα μαγαζιά και τα σπίτια της Άρτας. Και αυτό το έθιμο δεν γίνεται μόνο εδώ. Στα χνάρια τους βαδίζουν και γυναίκες της Πρέβεζας που στήνουν το δικό τους γλέντι.
* Ιωάννινα.
Έχετε ακουστά τις "Τζαμάλες"; Στα Γιάννενα, όπου οι ντόπιοι ξέρουν από γλέντι, στήνονται τεράστιες φωτιές και οι κάτοικοι χορεύουν τριγύρω πιασμένοι χέρι χέρι σε δύο και τρεις σειρές για να εξαγνίσουν κάθε κακό ώστε να έρθουν ομαλά οι επικείμενες ημέρες του Πάσχα. Οι εκδηλώσεις του Καρναβαλιού κορυφώνονται στην κεντρική πλατεία των Ιωαννινων, όπου στήνεται και το περίφημο γαϊτανάκι.
ΘΡΑΚΗ
* Διδυμότειχο.
Στο Διδυμότειχο συναντάμε την αναβίωση του "Μπέη" που σατιρίζει τα δεινά που πέρασε ο κόσμος στην τουρκική κατοχή και τη φτώχεια της εποχής. Μετά την παραδοσιακή "γύρα του Μπέη", γίνεται γαιδουροδρομία και στη συνέχεια κάτοικοι ντυμένοι ως το προσωπικό του Μπέη και συμμετέχοντες στον πρωτότυπο αγώνα καταφτάνουν στις ταβέρνες όπου συνεχίζεται το γλέντι μέχρι πρωίας.
* Ξάνθη.
Στην όμορφη Ξάνθη βρίσκουμε το "κάψιμο του Τζάρου", ενός ανθρώπινου ομοιώματος που γίνεται την τελευταία ημέρα της Αποκριάς. Το τέλος της ημέρας βρίσκει τους κατοίκους όχι μόνο να λούζονται από μια βροχή πυροτεχνημάτων αλλά να γεύονται κρασί, ντόπια φαγητά και γλυκίσματα.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
* Δράμα.
Σ αυτή την περιοχή της Ελλάδας έχουμε του "Μπαμπόγερους" που πετούν στάχτες στους...τυχερούς περαστικούς. Όσοι δεν έχετε προετοιμαστεί ψυχολογικά γι αυτόν τον ανταρτοπόλεμο με τις στάχτες, απλά μην πλησιάζετε την περιοχή. Όσοι τολμηροί εφοδιαστείτε με πλαστικές σακούλες στα μαλλιά και καλή διασκέδαση!
* Νάουσα.
Το έθιμο "Γενίτσαροι και Μπούλες" μένει εδώ και πολλά χρόνια ίδιοι κι απαράλλακτο, είναι αφιερωμένο στους άντρες που έπεσαν απ την τουρκική χατζάρα. Ιστορικά κρατά από το 1705 ενώ οι ντόπιοι διατηρούν με νύχια και με δόντια τον τρόπο εορτασμού και μνήμης ως παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
* Καστοριά.
Η Καστοριά είναι ξακουστή εκτός από τις ομορφιές της και για τα "Ραγκουτσάριά" της. Μπουλούκια από μασκαρεμένους ντύνουν την πόλη σε ένα πολύχρωμο φόντο, ενώ σ αυτά συμμετέχουν όλοι οι πολίτες που με σατιρική διάθεση κρίνουν τα κακώς κείμενα του έτους. Και η συγκεκριμένη εποχή έχει πληθώρα έμπνευσης για τους λάτρεις αυτού του διονυσιακού εθίμου.
* Κοζάνη.
Αν βρεθείτε στους δρόμους της Κοζάνης θα ζήσετε σε μια πανδαισία "φανών" που δεν είναι άλλοι από τεράστιες, ψηλές φωτιές στα κεντρικά μέρη της πόλης. Την Κυριακή δε πριν από την Καθαρά Δευτέρα όλοι οι φανοί ανάβουν παραδοσιακά την ίδια ώρα κάνοντας την περιοχή κυριολεκτικά να φλέγεται και τους τουρίστες να ξαφνιάζονται.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
* Γαλαξίδι.
Αυτές τις μέρες, όσοι καλοχτενισμένοι απομακρυνθείτε απ το Γαλαξίδι. Υπάρχει το έθιμο που κρατά απ το 1800. Στα "αλευρώματα" οι κάτοικοι μοιράζονταν στους βόρειους και τους νότιους με σακούλες γεμάτες αλεύρι. Τα τελευταία χρόνια στα πολεμοφόδια έχουν ενσωματωθεί το φούμο και οι πολύχρωμες μπογιές. Με αυτόν τον τρόπο τα "αλευρώματα" έγιναν "αλευρομουντζουρώματα" και όποιος βρεθεί απροετοίμαστος στη μέση του πολέμου απλά ατύχησε.
* Θήβα.
Ο "βλάχικος γάμος" κάνει υπερήφανος τους ντόπιους από το 1830. Πάνω από μία εβδομάδα η Θήβα ζει στο ρυθμό της παράδοσης και στην εποχή των προπάππων. Μπορεί να θεωρείται από πολλούς ότι ο "βλάχικος γάμος" είναι διονυσιακό κατάλοιπο, αλλά εσείς μη δίνετε σημασία στις κακές γλώσσες. Ακούστε τη παραδοσιακή μουσική, χαθείτε μέσα στα χρώματα, στις ντόπιες στολές και θα μας θυμηθείτε.
* Άμφισσα.
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς αναβιώνει στην Άμφισσα ο θρύλος του "στοιχειού". Από τη συνοικία Χάρμαινα, όπου βρίσκονται τα παλιά Ταμπάκικα, κατά τα σκαλιά του Άη Νικόλα κατεβαίνει το "στοιχειό" και μαζί ακολουθούν εκατοντάδες μεταμφιεσμένοι. Στο ιστορικό μεγάλο καφενείο της πόλης γίνονται συζητήσεις σατιρικού περιεχομένου για τους θρύλους και τα στοιχειά.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
* Μεσσήνη.
Μια σειρά από άρτιες καρναβαλικές εκδηλώσεις δίνουν τη σειρά τους την τελευταία ημέρα της Αποκριάς στην "Κρεμάλα", που θεωρείται το αποκορύφωμα του αποκριάτικου εορτασμού. Η "Κρεμάλα" γίνεται προς τιμήν της γερόντισσας Συκούς που κρεμάστηκε κατ εντολήν του Ιμπραήμ Πασά όταν του πρόβλεψε την Επανάσταση των Ελλήνων από τον τουρκικό ζυγό.
ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
* Κάρπαθος.
Ίσως ένα απ τα πιο πρωτότυπα και διασκεδαστικά θέματα Αποκριών είναι το "λαϊκό δικαστήριο ανήθικων πράξεων". Οι βλάσφημοι που πιάνονται στα πράσα απ τους "τζαφιέδες" να κάνουν άσεμνες κινήσεις και να λένε πιπεράτα λόγια στους περαστικούς, πρέπει να πείσουν τους σεβάσμιους γέροντες να τους αφήσουν ελεύθερους!. Η κρίση δική σας....
ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ
* Κέρκυρα.
"Ο ντελάλης ντελαλίζει; Καρναβάλι μου μυρίζει", λένε όσοι κάτοικοι ακούσουν πρωί πρωί τις σάλπιγγες που φωνάζουν για την έλευση του Σιορ Καρνάβαλου. Την τελευταία ημέρα της Αποκριάς παρέες ζωηρών μασκαράδων
* Ζάκυνθος.
Προετοιμαστήκατε για τις Απόκριες. Κάνατε τα κουμάντα σας και αποφασίσατε να πάτε στη Ζάκυνθο. Τι κάνετε όμως όταν φτάνοντας πέσετε πάνω σε μια τεράστια πένθιμη πομπή;
Μην ανησυχείτε ούτε λεπτό! Στο συγκεκριμένο μέρος κάνουν την "κηδεία της μάσκας" και οι ντόπιοι υπόσχονται πως το όλο θέμα καταλήγει σε τρελό πανηγύρι και σε ασύγκριτο γέλιο. Δεν έχουμε παρά να τους πιστέψουμε.
"Ε.Τ".
0 Σχόλια