Η ελληνική γλώσσα έχει δανείσει πολλές από τις λέξεις της στον μακρύ κατάλογο των ψυχολογικών φοβιών (είναι περισσότερες από 530).
Ανάμεσά τους και η γνωστή αγοραφοβία ή αλλιώς ο φόβος κυκλοφορίας σε δημόσιο ή ανασφαλή χώρο....
(το όνομά της προήλθε από την Αρχαία Αγορά).
Είναι μια παγίδα που στήνουμε μόνοι μας στον εαυτό μας; Πιθανόν. Πάντως η αντιμετώπισή της είναι απόλυτα εφικτή, εξηγούν οι ειδικοί.
Τι είναι η αγοραφοβία
Η αγοραφοβία δεν είναι ασθένεια. Είναι μια αγχώδης διαταραχή, που συνδυάζει αφενός απέχθεια, φόβο, εκνευρισμό και αίσθημα ανασφάλειας για ορισμένους τόπους και καταστάσεις (που χαρακτηρίζονται από πολυκοσμία) και αφετέρου συχνές κρίσεις πανικού διάρκειας 10-60 λεπτών. Στην πραγματικότητα αυτό που φοβούνται οι αγοραφοβικοί είναι μήπως τους πιάσει κρίση πανικού την ώρα που βρίσκονται σε δημόσιο χώρο (είτε ανοικτό είτε κλειστό) ή μήπως τους συμβεί όταν είναι τελείως μόνοι και δεν υπάρχει κάποιος να τους προσφέρει βοήθεια. Γι’ αυτό και έχουν ανάγκη να βρίσκονται διαρκώς σε ασφαλή χώρο μαζί με ανθρώπους που τους κάνουν επίσης να αισθάνονται ασφαλείς.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Συνήθως την ώρα της κρίσης συνυπάρχουν κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα: Ταχυκαρδία, αίσθημα πνιγμού ή αποπνικτικής ατμόσφαιρας, πόνος στο στήθος, δυσφορία, δύσπνοια ή κοντή αναπνοή, ξηροστομία, θολωμένη όραση, εφίδρωση, έξαψη, τρεμούλα, φτερουγίσματα στο στομάχι, ρίγος, ναυτία, ζαλάδα, αστάθεια, τάση για λιποθυμία, μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, αποστασιοποίηση από την πραγματικότητα, φόβος απώλειας ελέγχου, τρέλας, καρδιακής προσβολής ή και θανάτου.
Ψυχολογικές αιτίες
Σύμφωνα με τον ψυχίατρο Mark Eisenstadt, αναπτύσσουμε αγοραφοβικές κρίσεις πανικού όταν νιώθουμε ότι είμαστε παγιδευμένοι στη ζωή μας. Σταματάμε δε αυτόματα να βιώνουμε τέτοιες κρίσεις, όταν έχουμε ξεφύγει από αυτές τις παγίδες (φανταστικές ή πραγματικές). Οι κρίσεις επανέρχονται μόνο όταν παγιδευτούμε ξανά σε μια κατάσταση που δεν μας αρέσει μεν, αλλά δεν μπορούμε να ξεφύγουμε με αποδεκτό τρόπο από αυτή. Μια πληθώρα από οικογενειακά βιώματα και τραυματικές εμπειρίες μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αγχώδη διαταραχή λόγω των αισθημάτων ανασφάλειας που έχουν δημιουργήσει.
Από τον πανικό στη δύναμη
Όπως εξηγεί η Lucinda Bassett στο βιβλίο της με τίτλο «Από τον πανικό στην δύναμη» (From Panic to Power), όσοι υποφέρουν από κρίσεις πανικού και αγοραφοβία είναι χαρισματικά άτομα με δυναμική προσωπικότητα. Όταν κάποιος έχει δύναμη στις σκέψεις του, μπορεί (υπερβάλλοντας) να τρομάξει ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό δημιουργώντας έντονες αρνητικές και παράλογες σκέψεις. Το καλό είναι ότι μια τέτοια προσωπικότητα μπορεί να χρησιμοποιήσει την δύναμη της φαντασίας της για να πετύχει θετικά αποτελέσματα στη ζωή της. Ένα μυαλό που είναι σε θέση να ανησυχεί, αναλύοντας πολλαπλές παραμέτρους και στοιχεία, μπορεί επίσης να παράγει και δημιουργικές λύσεις. Εξάλλου ο Δαρβίνος, ο Νεύτων, ο Φρόιντ και γνωστοί συγγραφείς, καλλιτέχνες και ηθοποιοί που είναι γνωστό ότι υπέφεραν από αγοραφοβία, πιστοποιούν το γεγονός.
Σωματικές αιτίες
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το σώμα είναι επιρρεπές σε κρίσεις πανικού όταν έχει:
Γίνε παρατηρητής του εαυτού σου: Εξέτασε αντικειμενικά πότε σε πιάνει κρίση πανικού και σκέψου τι ακριβώς την προκαλεί. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Reid Wilson, καθηγητή ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνα, άσε την κρίση να συμβεί, χωρίς να κάνεις προσπάθεια να την αποτρέψεις. Παραδόξως θα ανακαλύψεις πως, όταν επιτρέψεις άφοβα στον πανικό να έρθει, τότε εκείνος θα αρχίσει να σε εγκαταλείπει.
Υιοθέτησε μια νέα στάση ζωής: Πάρε τη ζωή σου στα χέρια σου – χωρίς να περιμένεις παθητικά την επόμενη τυχαία κρίση – και άρχισε να επενδύεις τη φαντασία σου σε όμορφες σκέψεις και όνειρα.
Βιοανάδραση: Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι η πιο κατάλληλη λύση είναι η χαλάρωση, που βοηθάει τον εγκέφαλο να βρεθεί στην κατάσταση εκείνη κατά την οποία είναι δεκτικός στον υποσυνείδητο επαναπρογραμματισμό.
Φυτικές θεραπείες: Οι ηρεμιστικές ιδιότητες της βαλεριάνας, της λεβάντας (ως μυρωδιά) και του χαμομηλιού θεωρούνται ευεργετικές για την περίπτωση. Όμως, ειδικά για τη βαλεριάνα, θα πρέπει να δοκιμάσεις προσεκτικά τη χρήση και τη δοσολογία, γιατί δε δρα σε όλους με τον ίδιο τρόπο (να την αποκλείσεις αν είσαι έγκυος ή θηλάζεις).
Γιατί κυνηγάει τις γυναίκες;
Λένε ότι τέσσερις στους πέντε αγοραφοβικούς είναι γυναίκες. Οι ερμηνείες γι΄ αυτό είναι πολλές: Το πολύπλοκο ορμονικό σύστημα των γυναικών, που επηρεάζει την ψυχοσωματική τους κατάσταση ή η μεγαλύτερη γνωστοποίηση του προβλήματός τους (όταν το παθαίνει ένας άντρας, συνήθως δεν αναζητά βοήθεια και συχνά στρέφεται στο αλκοόλ). Επίσης ρόλο παίζουν η ανασφάλεια, η ανησυχία και η αρνητική γυναικεία φαντασία, όπως και οι μοναχικές ώρες στο σπίτι. Όμως το ερώτημα δεν έχει απαντηθεί ακόμα πλήρως.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το σώμα είναι επιρρεπές σε κρίσεις πανικού όταν έχει:
- Υπερπαραγωγή ορμονών του άγχους (αδρεναλίνη, κορτιζόλη) λόγω υπερδραστήριων επινεφριδίων, που οδηγούν σε μείωση νευροχημικών ουσιών (σεροτονίνη, ντοπαμίνη) και χημική ανισορροπία.
- Αυξημένη ευαισθησία σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα (έντονο φως, ξαφνικοί σκληροί ήχοι, εναλλαγές θερμοκρασίας και καιρικών συνθηκών), που μπορούν να ξαφνιάσουν ένα άτομο που αγχώνεται εύκολα.
- Ευαισθησία στις παρενέργειες κάποιων φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων και των αγχολυτικών.
- Ευαισθησία στις υψηλές δόσεις γαλακτικού νατρίου: Η ουσία αυτή παράγεται στο αίμα κατά τη μετατροπή της ζάχαρης σε ενέργεια. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, όταν το γαλακτικό νάτριο παραχθεί σε μεγάλες ποσότητες, προκαλεί αυξημένη ροή αίματος προς την περιοχή του εγκεφάλου, η οποία επηρεάζεται όταν κάποιος δεχθεί ένα ηλεκτροσόκ.
Γίνε παρατηρητής του εαυτού σου: Εξέτασε αντικειμενικά πότε σε πιάνει κρίση πανικού και σκέψου τι ακριβώς την προκαλεί. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Reid Wilson, καθηγητή ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνα, άσε την κρίση να συμβεί, χωρίς να κάνεις προσπάθεια να την αποτρέψεις. Παραδόξως θα ανακαλύψεις πως, όταν επιτρέψεις άφοβα στον πανικό να έρθει, τότε εκείνος θα αρχίσει να σε εγκαταλείπει.
Υιοθέτησε μια νέα στάση ζωής: Πάρε τη ζωή σου στα χέρια σου – χωρίς να περιμένεις παθητικά την επόμενη τυχαία κρίση – και άρχισε να επενδύεις τη φαντασία σου σε όμορφες σκέψεις και όνειρα.
Βιοανάδραση: Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι η πιο κατάλληλη λύση είναι η χαλάρωση, που βοηθάει τον εγκέφαλο να βρεθεί στην κατάσταση εκείνη κατά την οποία είναι δεκτικός στον υποσυνείδητο επαναπρογραμματισμό.
Φυτικές θεραπείες: Οι ηρεμιστικές ιδιότητες της βαλεριάνας, της λεβάντας (ως μυρωδιά) και του χαμομηλιού θεωρούνται ευεργετικές για την περίπτωση. Όμως, ειδικά για τη βαλεριάνα, θα πρέπει να δοκιμάσεις προσεκτικά τη χρήση και τη δοσολογία, γιατί δε δρα σε όλους με τον ίδιο τρόπο (να την αποκλείσεις αν είσαι έγκυος ή θηλάζεις).
Γιατί κυνηγάει τις γυναίκες;
Λένε ότι τέσσερις στους πέντε αγοραφοβικούς είναι γυναίκες. Οι ερμηνείες γι΄ αυτό είναι πολλές: Το πολύπλοκο ορμονικό σύστημα των γυναικών, που επηρεάζει την ψυχοσωματική τους κατάσταση ή η μεγαλύτερη γνωστοποίηση του προβλήματός τους (όταν το παθαίνει ένας άντρας, συνήθως δεν αναζητά βοήθεια και συχνά στρέφεται στο αλκοόλ). Επίσης ρόλο παίζουν η ανασφάλεια, η ανησυχία και η αρνητική γυναικεία φαντασία, όπως και οι μοναχικές ώρες στο σπίτι. Όμως το ερώτημα δεν έχει απαντηθεί ακόμα πλήρως.
0 Σχόλια