Τσούχτρες στη θάλασσα

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε και πως θα προστατευθείτε.

Το καλοκαίρι έχει μπει για τα καλά και οι περισσότεροι από εμάς αναζητούμε δροσιά και ξεκούραση στις παραλίες.
Εν μέσω κρίσης λοιπόν, εκτός από τις τσουχτερές τιμές που μπορεί να συναντάμε, υπάρχουν και οι τσούχτρες που επιλέγουν τις ελληνικές θάλασσες και πολλές φορές έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με μια.
Το το ΕΛΚΕΘΕ ( Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών) και ο καθηγητής Χρήστος Επαμεινώνδας σας ενημερώνει για όσα θα πρέπει να γνωρίζετε για αυτά τα θαλάσσια πλάσματα.

Γενικά
Οι περισσότερες από τις μέδουσες που ζουν στις θάλασσές μας δεν είναι τσούχτρες. Όλες οι μέδουσες τσιμπούν, γιατί όλες έχουν κνιδοκύτταρα που εκκρίνουν τοξικές ουσίες. Των περισσοτέρων όμως το τσίμπημα δεν είναι ενοχλητικό για τον άνθρωπο (κάποιες φορές ούτε γίνεται αντιληπτό) όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τις μέδουσες "γυαλιά".
Αντίθετα το τσίμπημα κάποιων άλλων μπορεί να προκαλέσει ακόμη και θάνατο, όπως των κυβομεδουσών που ζουν στην Αυστραλία. Από τα 28 γνωστά είδη μεδουσών μόνο 3 μπορούν να προκαλέσουν θάνατο στον άνθρωπο. Αυτά ζουν στον Κόλπο του Μεξικού, στη Ιαπωνία και στην Αυστραλία. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 70 θάνατοι.

Μέδουσες των ελληνικών θαλασσών:

Pelagia noctiluca
Το χρώμα της είναι μοβ, πορφυρό ή κοκκινωπό και η μέση διάμετρός της κυμαίνεται γύρω στα 4 εκατοστά. Σε εμάς είναι γνωστή απλώς ως τσούχτρα και είναι η μόνη μέδουσα με αυτή την ιδιότητα στα ελληνικά νερά, Είναι βιοφωταυγής οργανισμός και τη νύχτα φωσφορίζει, προσφέροντας ένα αρκετά φαντασμαγορικό θέαμα, το τσίμπημά της είναι όμως οδυνηρό και ενοχλητικό. Αν τη δείτε στο μέρος όπου κολυμπάτε, είναι καλύτερο να βγείτε από το νερό. Αν μια παραλία έχει γεμίσει τσούχτρες το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε να αλλάξει η διεύθυνση του ανέμου αφού όπως αναφέρθηκε παραπάνω τα θαλάσσια ρεύματα ευθύνονται για τη συσσώρευση τους στις ακτές.

Aurelia aurita
Γνωστή και ως «γυαλί», η μέδουσα αυτή είναι η πιο διαδεδομένη σε όλες τις θάλασσες.
Η «ομπρέλα» της είναι σχετικά επίπεδη και είναι διάφανη με μια ελαφρώς λευκή απόχρωση και τέσσερις χαρακτηριστικούς κύκλους στο εξωτερικό της τμήμα.
Το τσίμπημά της δεν είναι ενοχλητικό για τους περισσότερους ανθρώπους.

Cotylorhiza tuberculata
Πολύ μεγάλη σε μέγεθος και με καφεκίτρινο χρώμα, η μέδουσα αυτή λέγεται και «τηγανητό αβγό» εξαιτίας του σχήματός της. Εκτός από «αβγό μάτι», μπορεί επίσης να σας θυμίσει ένα μπουκέτο λουλούδια. Είναι διαδεδομένη στο Αιγαίο και η διάμετρός της μπορεί να φθάσει τα 40 εκατοστά. Το τσίμπημά της δεν είναι επικίνδυνο.

Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση που σας τσιμπήσει

1. Απομακρύνετε τα τυχόν κολλημένα στο σώμα σας πλοκάμια της τσούχτρας όχι με γυμνά χέρια διότι αυτό θα οδηγήσει σε κόλλημα των πλοκαμιών στα χέρια σας και κατά συνέπεια μεταφορά του ερεθισμού και στα χέρια σας.

2. Ξεπλύνετε την περιοχή του τσιμπήματος με άφθονο θαλασσινό νερό. Αν δεν υπάρχει καλύτερος και προσφορότερος τρόπος γεμίστε την χούφτα σας με άμμο και τρίψτε το σημείο του σώματος που είναι κολλημένα τα πλοκάμια της τσούχτρας.
Σε καμία περίπτωση μην χρησιμοποιήσετε γλυκό νερό, γιατί αυτό ενδεχομένως να ενεργοποιήσει τυχόν κεντριά που έχουν μείνει στο δέρμα σας.

3. Τοποθετείστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο ή κρύες κομπρέσες. Αυτό περιορίζει τα τοπικά φαινόμενα από το δέρμα.

4. Αλείψτε την πάσχουσα περιοχή με κορτιζονούχο κρέμα. Η κρέμα αυτή περιορίζει την τοπική φλεγμονώδη αντίδραση και ανακουφίζει γρήγορα από το τσούξιμο και την φαγούρα. Αν δεν υπάρχει τέτοια κρέμα χρησιμοποιείστε κομπρέσες με ξυδόνερο (1 μέρος ξύδι και 3 νερό). Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζετε η φαγούρα και το τσούξιμο.

5. Πάρτε κάποιο χάπι αντισταμινικό. Με το χάπι αντιμετωπίζονται συστηματικότερα τα συμπτώματα. Η ανάγκη για χάπια τέτοιου είδους είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η έκταση του προσβληθέντος δέρματος.

6. Τέλος αν τα συμπτώματα είναι έντονα και ιδιαίτερα αν δεν υποχωρούν μετά την εφαρμογή των τοπικών μέτρων ίσως απαιτηθεί η διενέργεια κάποιας ενέσεως κορτιζόνης.
Χρήστος Μαζάνης