Τα γυαλιά ηλίου και η ιστορία τους

Σε αντίθεση με ό τι πιθανώς νομίζετε, τα γυαλιά ηλίου χρησιμοποιούνται από αρχαιοτάτων χρόνων!
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς εμφανίστηκαν, κάποιοι αρχαιολόγοι ωστόσο θεωρούν ότι τα λανσάρισαν οι Ινουίτ, απόγονοι της νομαδικής φυλής των Τουλ, που ζούσαν στην Αλάσκα το 1.000 μ.Χ..
Αυτοί, λοιπόν, φαίνεται ότι φορούσαν στα μάτια τους επίπεδα κομμάτια από κόκαλα θαλασσίων ίππων με λεπτές σχισμές, για να αποφύγουν τις επιβλαβείς ακτίνες του ηλίου.

Πολύ νωρίτερα, στους ρωμαϊκούς χρόνους, υπάρχουν μαρτυρίες ότι στον αυτοκράτορα Νέρωνα άρεσε να παρακολουθεί τους μονομάχους στην αρένα φορώντας ένα είδος γυαλιών κατασκευασμένων από σμαράγδια. Αυτά όμως λειτουργούσαν περισσότερο ως καθρέφτες που έκρυβαν τα μάτια του παρανοϊκού αυτοκράτορα από τους υπηκόους του.

18ος αιώνας

Τα πρώτα γυαλιά ηλίου έγιναν με φακούς από επίπεδο καπνισμένο χαλαζία. Αυτά τα πρώιμα γυαλιά δεν μπορούσαν, φυσικά, να προστατεύουν τα μάτια από τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία, αλλά μείωναν την αντηλιά. Ο σκούρος χρωματισμός των φακών, που αποτέλεσε τον προπομπό των σημερινών γυαλιών ηλίου, ήταν μια μέθοδος που εφαρμόσθηκε πρώτη φορά στην Κίνα τον 12ο αιώνα. Η χρήση τους όμως, δεν αφορούσε την ηλιακή ακτινοβολία, αλλά την ακροαματική διαδικασία σε δικαστικές υποθέσεις! Κρύβοντας τα μάτια τους πίσω από αυτά, οι Κινέζοι δικαστές δεν επέτρεπαν στους μάρτυρες να βλέπουν το βλέμμα τους. Με αυτό τον τρόπο τους εμπόδιζαν να μαντέψουν τι σκέφτονταν ή αισθάνονταν ακούγοντάς τους, ώστε να μην προσαρμόζουν τα όσα κατέθεταν ανάλογα με τις αντιδράσεις τους.

19ος αιώνας

Αργότερα οι Ιταλοί κατασκεύασαν τα πρώτα γυαλιά που είχαν κύριο σκοπό να προστατεύουν τα μάτια από τον ήλιο, και όχι από τα αδιάκριτα βλέμματα των μαρτύρων στα δικαστήρια...Τα γυαλιά εκείνα αποτέλεσα το πρώτο εξαγώγιμο προϊόν, αρχικά στις Κάτω Χώρες, στη Γερμανία, στην Ιταλία και στην Ισπανία, αργότερα δε και στη μακρινή Κίνα, ακολουθώντας την αντίθετη πορεία στους δρόμους του μεταξιού που κάποτε έφερναν στα ιταλικά παλάτια τον πλούτο της Ανατολής.

Εσκιμώοι

Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν πέντε αιώνες για να λυθεί ένα μεγάλο πρόβλημα: πώς να μην πέφτουν τα γυαλιά από τη μύτη!
Παρά τις βελτιώσεις που είχαν γίνει στο μεταξύ, παρέμενε αναπάντητο το ζήτημα της προσαρμογής των γυαλιών (ηλίου και ασθενούς οράσεως) σε διαφορετικές μύτες και αφτιά... Τον 17ο αιώνα δοκιμάστηκαν πρώτη φορά κορδέλες από μετάξι, που δένονταν με κόμπο γύρω από τα αφτιά και τελικά, ενώ το 1.730 ένας Άγγλος οπτικός, ο Έντουαρντ Σκάρλετ, τελειοποίησε το σύστημα εφαρμόζοντας άκαμπτους πλευρικούς βραχίονες που "πατούσαν" στα αφτιά.

1960ς, Jackie O

Στις αρχές του 20ου αιώνα η χρήση των γυαλιών ηλίου εξαπλώθηκε χάρη στο κινηματογραφικό σταρ σίστεμ. Οι σταρ των βωβών ταινιών τα φορούσαν, όχι για να διασφαλίσουν το ινκόγκνιτο, αλλά για να προστατεύουν τα μάτια τους από τους ισχυρούς προβολείς που χρησιμοποιούνταν στα στούντιο.
Τα γυαλιά ηλίου "επισημοποιήθηκαν" το 1929, όταν ο Αμερικανός Σαμ Φόστερ, ιδρυτής της εταιρείας Foster Grant, κατοχύρωσε την πατέντα και άρχισε να τα διαθέτει στο εμπόριο σε ιδιαίτερα φθηνή τιμή. Λίγο αργότερα, το 1936, ο Έντουαρντ Λαντ θα λανσάριζε τα φίλτρα Πολαρόιντ.

1970ς, Γαλλία

Τα γυαλιά ηλίου έγιναν απαραίτητο αξεσουάρ της μόδας. Σημαντική ώθηση στις πωλήσεις θα έδινε τη δεκαετία του '30 η πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ, παραγγέλλοντας στη φίρμα οπτικών Bausch & Lomb γυαλιά υψηλής προστασίας για τους πιλότους.
 Οι οπτικοί της εταιρείας τελειοποίησαν ένα ζευγάρι από βαθυπράσινα φιμέ κρύσταλλα που απορροφούσαν το (επικίνδυνο σε τέτοια ύψη) ηλιακό φως. Με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο Έντουιν Λαντ "ξαναχτύπησε" με τα γυαλιά Ray-Ban.

1970ς Elton John

Ο καλύτερος διαφημιστής τους υπήρξε ο στρατηγός Μακ Άρθουρ, τον οποίο έσπευσαν να μιμηθούν χιλιάδες νέοι σε ολόκληρο τον κόσμο. Έκτοτε, τα γυαλιά ηλίου έγιναν σταθερό σημείο αναφοράς για τους σχεδιαστές, αλλά και για εκατομμύρια καταναλωτές.
 Σε αυτό συντέλεσαν σημαντικά οι σταρ του σινεμά και της μουσικής, ιδίως από το χώρο της τζαζ και της ροκ (με πιο επιφανή τον Έλτον Τζον και την τεράστια συλλογή του), αλλά και κάποιοι διάσημοι μεγιστάνες όπως ο Ωνάσης, που είχε ως σήμα κατατεθέν ένα ζευγάρι μαύρα γυαλιά με χοντρό σκελετό που δεν αποχωριζόταν ποτέ...

1980ς, Ιταλία

Τελικά τα γυαλιά μας έβαλε το αμερικανικό λάιφ στάιλ της εποχής.
Τα γυαλιά ηλίου πρωταγωνίστησαν στα μοδάτα σαλόνια του κινηματογραφικού σταρ σίστεμ κι από κει αναδείχθηκαν σε νούμερο ένα αξεσουάρ της μόδας και για τους κοινούς θνητούς.
Μάλιστα, συνδέθηκαν με ηλιόλουστες διακοπές σε ονειρεμένους θερινούς προορισμούς. Η κατάκτηση του να κοιτάς τον ήλιο κατάματα και να το διασκεδάζεις....
'Αρης Μαλανδράκης