Ξάνθη - Xanthi

Η Ξάνθη είναι μια πόλη της Θράκης στη Βόρεια Ελλάδα. 
Υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. 

Είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και του ομώνυμου δήμου με πληθυσμό 64.450 κατοίκων σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής του 2011. (κατά την Τουρκοκρατία: Ίσκετσε Ιξάντε (Παλαιά Ξάνθη), τουρκ. İskeçe İksante) 

Η πόλη έχει πλούσια ιστορία παραδόσεις και έθιμα και είναι πνευματικό-πολιτιστικό κέντρο στην περιοχή. Θεωρείται πόλη πολυπολιτισμική και έχει χαρακτηριστεί ως "Ξάνθη, η πόλη με τα χίλια χρώματα". Ιστορία 

 Ο Στράβων αναφέρει την πόλη Ξάνθεια στα τέλη του 1ου αιώνα π.X. χαρακτηρίζοντάς την «Kικόνων πόλη». Ως Ξάνθεια μαρτυρείται και το 879 μ.Χ. όταν ο επίσκοπος αυτής, Γεώργιος, αναφέρεται να συμμετέχει στην Δ' Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης. 

 Ωστόσο δεν υπάρχει κανένα αρχαιολογικό τεκμήριο για την ταύτιση της αρχαίας πόλης με την ομώνυμη βυζαντινή καθώς η θέση της αρχαίας Ξάνθειας δεν είναι ξεκάθαρη όμως τοποθετείται πιο ανατολικά από τη βυζαντινή και κυρίως πέρα από τη λίμνη της Βιστονίδας. 

 Η πόλη αποτέλεσε σταθμό της εκστρατείας του Ανδρόνικου Γ΄ του Παλαιολόγου το 1327 κατά τον εμφύλιο πόλεμο που επικρατούσε εκείνη την εποχή. 

Η άνθηση της πόλης επήλθε 18ο με 19ο αιώνα, οπότε και η πόλη έγινε ξακουστή σε ολόκληρο τον κόσμο για τον καπνό της, και δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Την αποκαλούσαν και σαν μικρό Παρίσι, εξαιτίας του πλούτου που είχε εκείνη την εποχή 

Την οικονομική άνθηση της πόλης σταμάτησαν δύο δύσκολες περίοδοι: 

 α) η ελληνική επανάσταση, κατά την οποία πολλοί Ξάνθιοι συνελήφθησαν και φυλακίσθηκαν (μεταξύ των οποίων και ο τότε μητροπολίτης Σεραφείμ) 

β) δυο αλλεπάλληλοι σεισμοί το 1829 (Μάρτιο και του Απρίλιο) ισοπέδωσαν την πόλη και τα χωριά της περιοχής. 

Η πρώτη φάση οικοδόμησης της σημερινής Παλιάς Πόλης, διατηρώντας μεγάλο μέρος του παλαιότερου πολεοδομικού ιστού, εκτιμάται ότι είναι μεταξύ 1830-1845 με οικοδόμους από την Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο. Μετά την καταστροφή της Γενισέας το 1870 ξεκινά η δεύτερη φάση οικοδόμησης της πόλης. Η πόλη γίνεται διοικητικό κέντρο της περιοχής και το 1891 ολοκληρώνεται η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης. Την περίοδο 1870–1910 στην πόλη αναπτύσσεται έντονη οικονομική δραστηριότητα και έχουμε οικονομική άνθηση.

Καρναβάλι και γιορτές παλιάς πόλης
Διάσημο στην πόλη είναι το Ξανθιώτικο Καρναβάλι (κάθε Φεβρουάριο) το οποίο είναι από τα πιο γνωστά καρναβάλια της Ελλάδας και της Γιορτές Παλιάς Πόλης (αρχές του Σεπτεμβρίου). Επίσης γνωστό είναι το Παζάρι της Ξάνθης, που γίνεται κάθε Σάββατο στην πλατεία Εμπορίου, και το Φεστιβάλ Μάνος Χατζιδάκις.
Η Ξάνθη πλέον είναι γνωστή για το καρναβάλι της και για τις γιορτές της παλιάς πόλης που διοργανώνει κάθε χρόνο:

Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι είναι από τα πλέον φημισμένα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.
Κάθε χρόνο στην περίοδο του τριωδίου διοργανώνονται δεκάδες εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους. Κορυφαία στιγμή των εορτών αποτελούν οι καρναβαλικές παρελάσεις που γίνονται το τελευταίο Σαββατοκύριακο πριν από την Καθαρά Δευτέρα.
 Χιλιάδες καρναβαλιστές ξεχύνονται στους δρόμους για να παρελάσουν μαζί με δεκάδες άρματα, μετά το πέρας της παρέλασης πραγματοποιείται το κάψιμο του τζάρου στο ποτάμι της πόλης, ένα έθιμο που κρατά από τα αρχαία χρόνια.

Οι γιορτές παλιάς πόλης της Ξάνθης πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στις αρχές Σεπτεμβρίου στην παλιά πόλη της Ξάνθης.

Χιλιάδες κόσμος πάει στην παλιά πόλη προκειμένου να παρακολουθήσει συναυλίες με γνωστούς καλλιτέχνες αλλά και να συμμετάσχει στα γλέντια των Συλλόγων της Ξάνθης που έχουν δημιουργήσει τα στέκια τους μέσα στα στενά σοκάκια της παλιάς πόλης.

 Παράλληλα επισκέπτες μπορούν να επισκεφτούν το λαογραφικό μουσείο, την πινακοθήκη και διάφορες εκθέσεις που πραγματοποιούνται εκείνη την περίοδο.

Επίσης η Ξάνθη είναι γνωστή για το παζάρι της που γίνεται κάθε Σάββατο στην πλατεία εμπορίου. Στο παζάρι αυτό μπορείς να βρείς οτιδήποτε από είδη ένδυσης, διακόσμησης μέχρι και αντίκες.

Διοικητική Διαίρεση

Ο Δήμος Ξάνθης αποτελείται από τις εξής δημοτικές ενότητες:

Ξάνθης

Σταυρούπολης

Εκπαίδευση

Στην Ξάνθη έχει τη βάση της η Πολυτεχνική σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου της Θράκης από το 1974, με τα ακόλουθα τμήματα:

Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών

Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης

Μηχανικών Περιβάλλοντος

Πολιτικών Μηχανικών

Οι εγκαταστάσεις βρίσκονται έξω από την Ξάνθη στην Πολυτεχνειούπολη Κιμμερίων, ενώ κάποια τμήματα βρίσκονται ακόμη στην πόλη. Η Πανεπιστημιούπολη βρίσκεται σε απόσταση 4 χλμ. από την πόλη και διαθέτει φοιτητική εστία με 300 κλίνες και εστιατόριο που εξυπηρετεί το σύνολο σχεδόν των φοιτητών που ζουν στην πόλη.

Στην Πανεπιστημιούπολη βρίσκονται επίσης, οι εγκαταστάσεις του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Μηχανικών Περιβάλλοντος, Αρχιτεκτόνων Μηχανικών και Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, ενώ τo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών στεγάζεται προς το παρόν σε κτίρια που βρίσκονται μέσα στην πόλη.

 Αθλητισμός

Η ποδοσφαιρική ομάδα της Ξάνθης είναι η Skoda Ξάνθης που αγωνίζεται στην Σούπερ Λίγκα.

Η ομάδα μπάσκετ της Ξάνθης είναι η Ξάνθη Α.Σ. που αγωνίζεται στην Α2 κατηγορία και η Ασπίδα Ξάνθης που αγωνίζεται στο Ε.ΚΑ.Σ.Α.ΜΑ.Θ.

Στην περιοχή των Πηγαδίων βρίσκεται το υπέρ-σύγχρονο γήπεδο της ποδοσφαιρικής ομάδας Σκόντα Ξάνθη Αρένα μαζί με το προπονητικό Κέντρο και στην πόλη της Ξάνθης το Κλειστό γήπεδο Φίλιππος Αμοιρίδης και το Γήπεδο Α.Ο.Ξ. καθώς και το Δημοτικό στάδιο Ξάνθης

 Πρόσωπα

Δημόκριτος, γεννήθηκε στα Άβδηρα

Πρωταγόρας, γεννήθηκε στα Άβδηρα

Κύριλλος Γ΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τον 17ο αιώνα

καπετάν Γεώργιος Δημητρίου, οπλαρχηγός της επανάστασης του 1821, με 49 στρατιώτες του ανέλαβε το 1824 τη φρουρά της Ύδρας

Μέλπω Μερλιέ, 1889-1979 λαογράφος

Γιώργος Στογιαννίδης, 1912 ποιητής

Ελένη και Σουζάνα Βουγιουκλή, τραγουδιστικό ντουέτο

Χρήστος Παυλίδης, 1913 (Αττάλεια)-1998 ζωγράφος

Μάνος Χατζιδάκις, 1925-1994 μουσικοσυνθέτης

Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, 1939-2008

Νίκος Καπηλίδης, 1955 μουσικός

Σερίφ Γκιορέν (Şerif Gören) σκηνοθέτης (Χρυσός Φοίνικας, 1982, Φεστιβάλ Καννών, ταινία "Ο Δρόμος").

Σεμπαεδήν Καραχότζα, συγγραφέας και δημοσιογράφος

Άκης Πάνου, συνθέτης, στιχουργός.

Αντώνης Αντωνιάδης ποδοσφαιριστής, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες σκόρερ στο ποδόσφαιρο.

Βασίλης Τοροσίδης, ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού.

Αλέξανδρος Μπαλτατζής, πρώην πρόεδρος του κόμματος Αγροτικόν και Εργατικόν Κόμμα.

Γιώργος Στογιαννίδης, ποιητής.