Αγία Πετρούπολη - Санкт-Петербург

Οι ίδιοι οι Ρώσοι λένε ότι η Αγία Πετρούπολη φτιάχτηκε στον ουρανό και κατόπιν βρήκε τη θέση της στις εκβολές του ποταμού Νέβα.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι κάτοικοί της είναι ιδιαίτερα υπερήφανοι για την καταγωγή τους.
Ότι κι αν είχα διαβάσει, όσες φωτογραφίες ή πλάνα από την πόλη κι αν είχα δει, τίποτα τελικά δεν με είχε προετοιμάσει για το μεγαλείο, την απεραντοσύνη και την ομορφιά του....

αστικού τοπίου της Αγίας Πετρούπολης. Στα καλοσυντηρημένα - ειδικά στο κέντρο της - κτίρια είναι αποτυπωμένη η δύναμη και ο πλούτος της ρωσικής αυτοκρατορίας, η επιρροή των τσάρων και κυρίως της Αικατερίνης της Μεγάλης, αλλά και - σε μικρότερο, είναι αλήθεια βαθμό - το γεγονός ότι υπήρξε το κέντρο της μπολσεβίκικης επανάστασης στις αρχές του 20ου αιώνα.

Στα μουσεία και τα ιστορικά παλάτια, στο κάστρο, στις αχανείς πλατείες, τα θέατρα, τις υπέροχες εκκλησίες και στους δρόμους της είναι αποτυπωμένες η παράδοση, η πρωτοπορία του πνεύματος και των ιδεών, όπως και οι τέσσερις αλλαγές του ονόματός της στους τρεις αιώνες της ιστορίας της.

Πέτρογκραντ, Λένινγκραντ ή Αγία Πετρούπολη.
Ο Μεγάλος Πέτρος, θέλοντας να ξεφύγει από την ατμόσφαιρα δολοπλοκίας της Μόσχας, αλλά και να δημιουργήσει ένα παράθυρο προς τις εξελίξεις και τις φρέσκες ιδέες της Δύσης, αποφάσισε το 1703 να ιδρύσει μια νέα πόλη στη βορειοδυτική άκρη της Ρωσίας. ΄Εφερε λοιπόν Ευρωπαίους πολεοδόμους, αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες, κυρίως από τη Γαλλία και την Ιταλία, για να πραγματοποιήσει το μεγαλεπήβολο σχέδιό του. Τα βαλτοτόπια του Δέλτα του ποταμού Νέβα άλλαξαν όψη για πάντα: γραφικές γέφυρες, επιβλητικά παλάτια και εντυπωσιακά μέγαρα χτίστηκαν στις όχθες του, δίνοντας σάρκα και οστά στο όραμα του Μεγάλου Πέτρου, το οποίο συνέχισαν με αμείωτο ρυθμό η Μεγάλη Αικατερίνη και οι υπόλοιποι τσάροι.

Έτσι η πόλη γέμισε από μνημεία, θέατρα, μουσεία, ναούς, με έναν σκοπό: να φτάσει και να ξεπεράσει τη μεγαλοπρέπεια και τον πλούτο των μεγάλων πρωτευουσών της Ευρώπης. Κρίνοντας και από τη σημερινή εμφάνιση της Αγίας Πετρούπολης, το εγχείρημα πέτυχε! Μια πόλη που, όπου και αν την περπατήσεις μοιάζει με ένα υπαίθριο μουσείο.

Εντυπωσιακό είναι ότι ακόμη και το κομμουνιστικό καθεστώς όχι μόνο δεν αλλοίωσε ή κατέστρεψε, αλλά αντίθετα διατήρησε όλον αυτόν τον πολιτιστικό πλούτο και αναστύλωσε πολλά κτίρια μετά τις καταστροφές που υπέστησαν από το γερμανικό πυροβολικό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Λιώνοντας σόλες!
Η Αγία Πετρούπολη είναι επίπεδη, με τεράστιες λεωφόρους και "ανοίγματα", με αξιοθέατα ανά βήμα, πράγμα που σημαίνει ότι σε καλεί να την περπατήσεις μέχρι τελικής πτώσεως! Άλλωστε, διαθέτει κάτι για τον καθένα.
Σας γοητεύει, κατ αρχάς η μεγαλοπρέπεια και η χλιδή των παλατιών; Θα αφιερώσετε τουλάχιστον δύο ημέρες στην "εξερεύνησή" τους. Πρώτα από όλα, το Ερμιτάζ. Θα φτάσετε στην κεντρική ημικυκλική πλατεία, τη λεγάμενη και "ανακτορική", για να περάσετε από την κεντρική αψίδα και να θαυμάσετε μπροστά από την είσοδο τη χαρακτηριστική κολόνα με το άγαλμα του τσάρου Αλέξανδρου Α΄που προστατεύει τη Ρωσία, όπως όταν το 1812 την ελευθέρωσε από τα γαλλικά στρατεύματα.

 Το Ερμιτάζ ή Χειμερινά Ανάκτορα (hermitage σημαίνει  "ο τόπος της μοναξιάς"), που η Μεγάλη Αικατερίνη έφτιαξε αποκλειστικά για εκείνη, είναι η ρωσική κιβωτός της τέχνης. Στις 1.057 λαμπρές αίθουσές του συνωστίζονται εκπληκτικοί θησαυροί από όλες τις περιόδους της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας (μάλιστα μόνο το ένα πέμπτο των αριστουργημάτων εκτίθεται κάθε φορά).

Η περιήγηση συνεχίζεται σίγουρα στο αμύθητης χλιδής παλάτι Yusupov, για να ανακαλύψετε τον μυστικό κόσμο του τελευταίου τσάρου Νικόλαου, ενώ η συνέχεια μπορεί να περιλαμβάνει τα μέγαρα των Ορλόφ, Στρογκανόφ και Μένσικοφ..

Αν έχετε ενδιαφέρον για τις εκκλησίες - αλλά και σε κάθε άλλη περίπτωση - θα επισκεφθείτε τον καθεδρικό του Αγίου Ισαάκ, σύμβολο της πόλης. Η επιβλητική μητρόπολη με τον επιχρυσωμένο τρούλο και το εντυπωσιακό - από πλευράς διαστάσεων και τέχνης - εσωτερικό είναι ταυτόχρονα και το μοναδικό σημείο απ όπου μπορείτε να έχετε πανοραμική άποψη στην πόλη και, κυρίως, στο υπέροχο κτίριο του Ναυαρχείου και στο οχυρωμένο νησί Πέτρου και Παύλου.

Διασημότερος, πάντως, όλων είναι ο περίφημος Ναός του Χυμένου Αίματος, επειδή σε εκείνο το σημείο δολοφονήθηκε ο τσάρος Αλέξανδρος Β': ένα κομψοτέχνημα μεγάλων διαστάσεων, γεμάτο πολύχρωμα μωσαϊκά και τοιχογραφίες και με χαρακτηριστικούς τρούλους σε σχήμα κρεμμυδιού.

Αν πάλι σας εντυπωσιάζουν τα κάστρα, θα διαβείτε μία από τις τεράστιες γέφυρες του Νέβα για να φθάσετε στον νησί Πέτρου και Παύλου. Εδώ είναι η απαρχή της πόλης, εκεί όπου βρίσκεται ο ομώνυμος ναός με τη χρυσή σπείρα που στεγάζει τους τάφους των τσάρων, περιτριγυρισμένος από τα τείχη του φρουρίου. Κάτω από τις επάλξεις τους υπάρχουν τα υγρά κελιά που κάποτε "φιλοξενούσαν" τους αντιφρονούντες του τσαρικού καθεστώτος, ενώ η θέα από τις οχυρώσεις του είναι μοναδική.
Εδώ ήταν και η κατοικία και το γραφείο του ιδρυτή της πόλης, Μεγάλου Πέτρου. Λίγο πιο κάτω θα έχετε την ευκαιρία να δείτε το Aurora, το θωρηκτό με το οποίο ο Λένιν έδωσε το έναυσμα της επανάστασης και του οποίου τα κανόνια άλλαξαν τον ρου της ιστορίας κα το όνομα της πόλης για σχεδόν επτά δεκαετίες.

Όσοι, δε, έχετε αγάπη για την κλασική μουσική και το μπαλέτο, γνωρίζετε βεβαίως ότι ο Τσαΐκόφσκι, ο Κόρσακοφ, ο Σοστακόβιτς είναι συνδεδεμένοι με την Αγία Πετρούπολη. Τα θεωρεία των θεάτρων γεμίζουν με την πρώτη ευκαιρία κάποιας συναυλίας, όπως επίσης και με τις παραστάσεις των θρυλικών μπαλέτων Μαριίνσκι, που στεγάζονται στο ομώνυμο πρώην αυτοκρατορικό θέατρο.

Αντιθέσεις που μαγεύουν.
Θα περπατήσετε οπωσδήποτε στην κεντρική λεωφόρο Νιέφσκι Πρόσπεκτ. Στα 4,5 χιλιόμετρα της αναμειγνύονται με μοναδικό τρόπο η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική του ναού της Παναγίας του Καζάν με τα αρ νουβό κτίρια, όπως η παλιά Κομεντί και το ντελικατέσεν Γελισέφ, το παλαιότερο θέατρο Αλεξαντρίνσκι, τα κομψά εστιατόρια, οι κινηματογράφοι και τα ακριβά ξενοδοχεία. Σε αυτήν την εμπορική λεωφόρο που τέμνει τρία κανάλια, βρίσκεται και το κλασικό Gostiny Dvir, το πολυτελές εμπορικό κέντρο με τις γαλαρίες, που εξυπηρετεί τις καταναλωτικές ανάγκες των κατοίκων της πόλης από τα τέλη του 18ου αιώνα.

Οι αντιθέσεις συνεχίζονται με την αλλαγή σκηνικού στη συνοικία της Νέας Ολλανδίας, ένα κανάλι με παλιές κατοικίες (που βρίσκονται στο στάδιο της αναστύλωσης με χρηματοδότηση από τον Αμπράμοβιτς), οι οποίες φτιάχτηκαν για τους πρώτους εμπόρους από τις Κάτω Χώρες που εγκαταστάθηκαν στη Βενετία του Βορρά, ενώ λίγο νοτιότερα, το εντυπωσιακό μοναστήρι του Αγίου Νικολάου με τους χρυσούς τρούλου κάνει αισθητή την παρουσία του στη συμβολή των καναλιών Γκριμπογιέντοφ και Μόικα.

 

Σε απόσταση αναπνοής, η άλλοτε κακόφημη και σκοτεινή πλατεία Σενάγια έχει αποτινάξει το παρελθόν της, αυτό που ενέπνευσε τον Σενάγια έχει αποτινάξει το παρελθόν της, αυτό που ενέπνευσε τον  Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι να γράψει το "Έγκλημα και τιμωρία". Σήμερα, δεν θα βρείτε τίποτα που να θυμίζει τη ζοφερή πραγματικότητα που περιγράφεται στο έργο του, καθώς η συνοικία ζει σε ήρεμους και ευχάριστους ρυθμούς, αναπαυμένη στην ποικιλία των αντιθέσεών της.

Περπατώντας κατά μήκος των καναλιών, στις όχθες του Νέβα, στους μεγάλους δρόμους ή στα στενά, όλα μοιάζουν να διαφέρουν και όμως συνυπάρχουν αρμονικά, όπως ένα άγαλμα του τσάρου με αυτό του Λένιν ή ένα ξεχασμένο σφυροδρέπανο σε κάποια μετόπη με τους χριστιανικούς σταυρούς και τα οικόσημα. Όλα αυτά μαζί είναι η ιστορία και η ψυχή των κατοίκων της.

Η καλύτερη περίοδος για να την επισκεφθεί κανείς είναι σίγουρα το καλοκαίρι και ειδικότερα ο Ιούνιος με τις λευκές νύχτες.
 Η πόλη του μεταμεσονύχτιου ήλιου είναι ένα αληθινό κόσμημα που η ακτινοβολία του θαμπώνει ακόμη και τον πιο δύσκολο επισκέπτη. Πανέμορφη και σαγηνευτική, αμφιταλαντεύεται ακόμη ανάμεσα στην αυτοκρατορική Μπελ Επόκ, στη μυστηριώδη ατμόσφαιρα των τσάρων, στην μπολσεβίκικη επανάσταση, στην τραγική πολιορκία της από τα γερμανικά στρατεύματα, στον πολιτιστικό και καλλιτεχνικό της πλούτο και στη σημερινή εκσυγχρονιστική και μοντέρνα ζωή της.
Μαρία Καλοπούλου/escape