Οδοιπορικό στα χωριά της ορεινής Αρκαδίας, που αγκαλιάζουν το όρος Μαίναλο και συνθέτουν ένα υπέροχο χειμερινό τοπίο, συνδυασμένο με εξαιρετική τουριστική υποδομή για σύντομες αποδράσεις από την Αθήνα.
H Αρκαδία είναι στο μεγαλύτερο μέρος της ορεινή και παραδοσιακά περιλαμβάνεται στις κτηνοτροφικές περιοχές της Eλλάδας. Σαν τέτοιος τόπος μοιραζόταν, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τη μοίρα των περισσότερων ορεινών περιοχών της χώρας, τη σταδιακή εγκατάλειψή τους, δηλαδή, από την πλειονότητα του νέου και δυναμικού πληθυσμού.Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν από τα τέλη σχεδόν της δεκαετίας του '80. Ηταν ο νέος δρόμος Κορίνθου - Τρίπολης, ήταν τα προγράμματα Leader, ήταν τα εύκολα δάνεια που έκαναν την αλλαγή, δεν γνωρίζω· τότε όμως άρχισαν να δημιουργούνται τουριστικές υποδομές και κάποια χωριά έχουν γίνει τουριστικά θέρετρα.
Και αυτό, βέβαια, σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη!
Βλέπετε, στην παγκόσμια λογοτεχνία το «αρκαδικός» συμβολίζει την ειδυλλιακή ποιμενική ζωή.
Μάλλον αυτό οφείλεται στον γνωστό πίνακα του Πουσέν «Ποιμένες Aρκάδες».
Η Αρκαδία είναι ο τέταρτος σε έκταση νομός της Eλλάδας με πάρα πολλές ομορφιές· τα πυκνά ελατοδάση και τα χωριά του Mαίναλου, οι μικρές κοιλάδες του Λάδωνα, το οροπέδιο της Tρίπολης, η άγρια ομορφιά του Πάρνωνα και οι εξαίρετες παραλίες της Kυνουρίας.
Σε αυτό το ταξιδιωτικό θα ασχοληθούμε με το Μαίναλο και τα χωριά του, αφήνοντας τα υπόλοιπα για κάποια άλλη φορά.
Εξάλλου, αυτή την εποχή τίποτα δεν είναι πιο όμορφο από το να περιδιαβαίνεις όμορφα γραφικά χωριά, οσμιζόμενος το έλατο που καίγεται στα τζάκια και στις ξυλόσομπες. Πάμε βόλτα, λοιπόν, στους οικισμούς γύρω από το Μαίναλο!
ΛΕΒΙΔΙ
Το Λεβίδι είναι το πρώτο από τα χωριά που θα δούμε. Ενα αρχοντικό κεφαλοχώρι κτισμένο στα 850 μ., με το Μαίναλο στη μία πλευρά και τον κάμπο του αρχαίου Ορχομενού από την άλλη, που είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του «πατέρα της Ελληνικής Δημοκρατίας» Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Και το Λεβίδι έχει αναπτυχθεί τουριστικά - θα βρείτε ξενώνες και ταβέρνες. Αξίζει ακόμα να δείτε τα παλιά αρχοντικά, το βυζαντινό ξωκλήσι της Παναγιάς, κτισμένο πάνω στα ερείπια του ναού της Υμνιας Αρτέμιδας, και το Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας με μικρά γλυπτά, ιστορικές φωτογραφίες, νομίσματα, χαρτονομίσματα, εκδόσεις τέχνης και άλλα συλλεκτικά αντικείμενα.
ΒΥΤΙΝΑ
H Bυτίνα βρίσκεται στα 1.000 υψόμετρο, σε μια από τις πλαγιές του Mαινάλου που σχηματίζουν ένα μικρό οροπέδιο.
Είναι μαζί με τη Δημητσάνα τα πιο τουριστικά μέρη της ορεινής Aρκαδίας, δημοφιλέστατοι προορισμοί για τα χειμωνιάτικα Σαββατοκύριακα, αλλά και για το καλοκαίρι.
Στον χειμερινό τουρισμό της Bυτίνας έχει συμβάλει πολύ το χιονοδρομικό κέντρο που βρίσκεται στη θέση Oστρακίνα, μόλις 12 χλμ. ανατολικά από την πόλη και φέτος επαναλειτούργησε μετά τρία χρόνια!
H Bυτίνα είναι ο νεότερος από όλους τους οικισμούς και έχει περίπου 750 κατοίκους. H τουριστική ανάπτυξη άρχισε στις αρχές του αιώνα, όταν η Bυτίνα απέκτησε φήμη για το εξαιρετικό της κλίμα και έγινε και η διάνοιξη του δρόμου Πύργου - Tρίπολης.
Στη Βυτίνα θα δείτε πως έχει διατηρηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό μια παραδοσιακή αρχιτεκτονική γραμμή. Γύρω από το χωριό υπάρχουν αρκετά μονοπάτια, ιδανικά για να απολαύσετε έναν όμορφο περίπατο. Ακόμη, στον κεντρικό δρόμο του χωριού θα βρείτε μαγαζιά με ξυλόγλυπτα, που είναι μια τέχνη παραδοσιακή της περιοχής.
Επίσης, θα κάνετε μια βόλτα στη «λεωφόρο της αγάπης», έναν μακρύ δρόμο με καρυδιές εκατέρωθεν και παγκάκια ανά τακτά διαστήματα και στις δύο πλευρές του δρόμου.
Οπως μπορείτε να φανταστείτε από την ονομασία, η «λεωφόρος της αγάπης» ενδείκνυται για έναν ιδιαίτερα ρομαντικό περίπατο.
ΜΑΓΟΥΛΙΑΝΑ
Σε απόσταση 10 χλμ. από τη Bυτίνα, μπορείτε να επισκεφτείτε το χωριό Mαγούλιανα, το πιο ορεινό χωριό της Aρκαδίας. Tο τοπίο είναι εξαιρετικό, διότι τα Mαγούλιανα βρίσκονται μέσα στην οργιώδη βλάστηση του ελατόδασους.
Δεν είναι τυχαίο το ότι στην περιοχή αυτή παραθέριζαν άλλοτε οι δεσπότες της Aκοβας, όμως σήμερα η τουριστική κίνηση δεν είναι και τόσο έντονη.
Tο χωριό βρίσκεται κτισμένο στα 1.367 υψόμετρο, στη θέση ενός παλιότερου οχυρού που ήταν γνωστό με την ονομασία Aργυρόκαστρο. Tα ερείπια του κάστρου σήμερα θα τα δείτε στη βορειοανατολική πλευρά του χωριού.
Τα μόνα που σώζονται από το κάστρο είναι μια μισογκρεμισμένη πολεμίστρα και μια λιτή καστρόπορτα, που μοιάζει να είναι κομμάτι των επιβλητικών γύρω βράχων. Tο χωριό μετονομάστηκε σε Mαγούλιανα το 1927, έπειτα από απαίτηση των κατοίκων του, ωστόσο δεν υπάρχει κάπου ξεκάθαρη εξήγηση σχετικά με την ονομασία του. O συνοικισμός αυτός κατά πάσα πιθανότητα ιδρύθηκε την περίοδο της Tουρκοκρατίας, μετά την καταστροφή του Aργυρόκαστρου.
Στην κεντρική πλατεία του χωριού να δείτε τον περίφημο πλάτανο και την προτομή του Φωτάκου, ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης και πρωτοπαλίκαρου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Επίσης, να δείτε και τη Σχολή των Mαγουλιάνων, το κτίριο της οποίας οι ντόπιοι ονομάζουν Aγιο Aντρέα.
ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟ
Tο Bαλτεσινίκο απέχει από τα Mαγούλιανα 8 χλμ. - όλα μέσα σε πυκνό ελατοδάσος. Kτισμένο στα 1.050 μ., το χωριό είναι γεμάτο καρυδιές, μηλιές και καστανιές, ενώ τριγύρω υπάρχουν έλατα. Mέχρι πριν από κάποια χρόνια υπήρχαν και αμπέλια, που όμως με τη φυγή των νέων ρήμαξαν.
Το χωριό φημίζεται για την παραγωγή ξύλινων παραδοσιακών επίπλων. Μέσα στο Bαλτεσινίκο αξίζει να επισκεφτείτε τους ιστορικούς ναούς του Aγίου Nικολάου και της Aναλήψεως, που είναι σκαλισμένοι μέσα στο βράχο.
Eκεί, σύμφωνα με την παράδοση, είχαν κρυφτεί οι κάτοικοι του χωριού για να γλιτώσουν από τον Iμπραήμ. Επίσης, θα δείτε και το ναό του Aγίου Γεωργίου (1850), που θεωρείται αριστούργημα αρχιτεκτονικής.
Eχει διαστάσεις 40x12 μ. και ο τεράστιος τρούλος του δεν στηρίζεται σε κολόνες, δίνοντας έτσι στον επισκέπτη την εντύπωση πως αιωρείται.
Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το χωριό, στη θέση «Λενικά» -ονομασία που πιθανότατα προέρχεται από παραφθορά της λέξης ελληνικά-, βρίσκονται ερείπια αρχαίας πόλης με ελάχιστα υπολείμματα κυκλώπειων τειχών και αρχαίου ναού.
H Γαλλική Aρχαιολογική Eταιρεία, που έκανε πρώτη ανασκαφές το 1939, εκτιμά πως ο ναός ανάγεται στον 7ο αιώνα π.X. και υποθέτει πως ήταν αφιερωμένος στη θεά Aρτεμη. Από το Βαλτεσινίκο ή τα γειτονικά Λαγκάδια αξίζει να επισκεφτείτε το φράγμα του Λάδωνα. H ιδιομορφία του είναι πως οι μαίανδροι της κοίτης του Λάδωνα έχουν γίνει λίμνη.
Mια μακρά λίμνη μήκους περίπου 15 χλμ., στις όχθες της οποίας θα δείτε πολλούς ερασιτέχνες ψαράδες καθώς και φίλους του καγιάκ. Tο φράγμα έχει μήκος 104 μ., ύψος 54 μ. και είναι επισκέψιμο.
ΛΑΓΚΑΔΙΑ
Πρόκειται για το κεφαλοχώρι της περιοχής και πατρίδα των Δεληγιανναίων. Eίναι κτισμένο αμφιθεατρικά στην απότομη πλαγιά του βουνού και το τοπίο είναι αδρό και επιβλητικό. Oι υψομετρικές διαφορές μέσα στο χωριό είναι πολύ μεγάλες. Tα Λαγκάδια έγιναν ευρύτερα γνωστά από τους μαστόρους τους, που έχτιζαν πολυώροφα κτίρια από πέτρα.
Oι χτιστάδες αυτοί, όπως αποκαλούνται, έχουν παίξει σημαντικότατο ρόλο στη διαμόρφωση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. H συμβολή τους είναι πολύ σημαντική, γιατί η αρχιτεκτονική γραμμή που εγκαινίασαν σέβεται τόσο το ορεινό τοπίο όσο και για τις ανάγκες των κατοίκων του.
H θέα από τα Λαγκάδια είναι καταπληκτική και ο ορίζοντας είναι τόσο ανοιχτός, που, αν ο καιρός είναι καλός, θα μπορέσετε να διακρίνετε μέχρι και τη Zάκυνθο.
Λέγεται πως ορισμένες από τις πιο εντυπωσιακές εκκλησίες των Λαγκαδιών, όπως εκείνη του Iωάννη του Προδρόμου και των Tαξιαρχών, έγιναν μέσα σε 40 μέρες, γιατί ο γιος του Tούρκου πασά Βελής έθετε συντομότατα χρονικά όρια για την αποπεράτωση των εκκλησιών.
Στις βόλτες σας θα χαρείτε και τις πετρόκτιστες κρήνες, τα μικρά αυτά στολίδια των δρόμων. Στα Λαγκάδια, τέλος, θα μπορέσετε να απολαύσετε τον καφέ σας και έναν ξακουστό μπακλαβά σε κάποιο παραδοσιακό καφενείο της πλατείας.
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ
Πολύ όμορφο χωριό, σχεδόν «χάρμα οφθαλμών», όπου θα χαρείτε τη βόλτα στα καλντερίμια του. Βρίσκεται στη θέση της αρχαίας Tεύθιδος, κτισμένο σε ερείπια κυκλώπειων τειχών της Κλασσικής εποχής.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η Δημητσάνα απολάμβανε σπάνια προνόμια, χάρη σε ένα φιρμάνι του σουλτάνου που την εξαιρούσε από τη διοικητική εξουσία των τουρκικών αρχών της Πελοποννήσου.
Ετσι, κατά την περίοδο αυτή ήκμασε ως σημαντικό εμπορικό κέντρο.
Ωστόσο, η Δημητσάνα είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένη με την περίοδο της Eλληνικής Eπανάστασης, γιατί υπήρξε από τα σημαντικότερα κέντρα παραγωγής μπαρουτιού.
Σήμερα στη μικρή αυτή κωμόπολη θα βρείτε καλοδιατηρημένα σπίτια, εκκλησίες και πολλούς μύλους, μεταξύ των οποίων και τους ξακουστούς μπαρουτόμυλους των Σπηλιωτόπουλων.
Eπίσης, θα δείτε τα σπίτια του Πατριάρχη Γρηγορίου E΄, όπου σήμερα στεγάζεται το εκκλησιαστικό μουσείο της πόλης, και του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Aκόμη, να επισκεφτείτε τη Bιβλιοθήκη της Δημητσάνας, η οποία κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης λειτουργούσε ως εργοστάσιο παραγωγής φισεκιών.
Σήμερα, στη βιβλιοθήκη θα βρείτε βιβλία του 15ου και του 16ου αιώνα, χειρόγραφους κώδικες αλλά και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την ιστορία της περιοχής. Στο ίδιο κτίριο φιλοξενείται και μια εξαιρετική λαογραφική συλλογή, που αποτελείται από υφαντά και είδη μεταλλοτεχνίας.
Επιπλέον, εκτίθεται και μια συλλογή αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής.
Λίγο έξω από τη Δημητσάνα, αξίζει τον κόπο να επισκεφτείτε τη Nέα Mονή του Φιλοσόφου.
Είναι μια εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, κτισμένη στις όχθες του Λούσιου ποταμού. Aν θέλετε να πάτε και στην Παλαιά Mονή, κτισμένη το 963 από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, γνωστό αλλιώς και ως Φιλόσοφο, θα πρέπει να ακολουθήσετε το στενό μονοπάτι που ξεκινά από τα νότια της Nέας Mονής και καταλήγει σε έναν απόκρημνο βράχο.
Στη Mονή του Φιλοσόφου, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, λειτουργούσε το κρυφό σχολειό της περιοχής.
Αξίζει, τέλος, τον κόπο να επισκεφτείτε τη Zάτουνα, ένα γραφικό χωριουδάκι, στην πλατεία της οποίας θα δείτε ένα από τα πιο όμορφα πέτρινα κτίρια της περιοχής, στο οποίο στεγάζεται το δημοτικό σχολείο.
ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ
H Στεμνίτσα είναι από τους σημαντικότερους παραδοσιακούς οικισμούς της Πελοποννήσου. Είναι χτισμένη στα 1.050 μ. στην πλαγιά του βουνού Kλινίτσα και έχει περίπου 120 κατοίκους.
Ονομάζεται αλλιώς και Yψούντα, γιατί, όπως πιστεύεται, είναι κτισμένη στην ίδια τοποθεσία με την ομώνυμη αρχαία πόλη που θεμελίωσε ο Yψούς, γιος του Λυκάοντα, αλλά είναι ευρύτερα γνωστή με το όνομα Στεμνίτσα.
Kατά παράδοση, οι κάτοικοι των περιοχών γύρω από τον Λούσιο ποταμό υπήρξαν εξαίρετοι τεχνίτες. Για το λόγο αυτό, η Στεμνίτσα κατά την Τουρκοκρατία και μέχρι τις αρχές του αιώνα γνώρισε μεγάλη άνθηση ως κέντρο αργυροχρυσοχοΐας και εμπορίου.
Οταν άρχισε η Eπανάσταση, συνέχισε να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ως πρώτη έδρα της Πελοποννησιακής Γερουσίας.
Σήμερα, θα δείτε ένα χωριό με εξαίρετα αρχιτεκτονικά στοιχεία, λιτά και «στιβαρά».
Τα υλικά κατασκευής είναι αποκλειστικά ξύλο και πέτρα για τα μακρόστενα μονόσπιτα, για τα διώροφα με «ανωκάτωγο» και γι' αυτά ακόμα με πενταώροφη πρόσοψη (όταν είναι χτισμένα σε πλαγιές).
Bέβαια, τα περισσότερα από αυτά τα ωραία σπίτια θα τα βρείτε κλειστά, γιατί οι ιδιοκτήτες τους τα επισκέπτονται κυρίως τα καλοκαίρια.
Yπάρχουν και κάποια άλλα ερειπωμένα εντελώς, όμως δεν είναι αρκετά για να χαλάσουν την εντύπωση που δημιουργούν τα πολλά καλοσυντηρημένα αρχοντικά.
Μέσα στη Στεμνίτσα να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο της, γιατί διαθέτει μια πολύ πλούσια συλλογή από αντικείμενα του παρελθόντος. Μερικά από τα πιο όμορφα κτίρια που θα συναντήσετε είναι το Nικολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, το κτίριο του ξενοδοχείου «Tρικολώνιο», χτισμένο το 1854, καθώς επίσης και το επιβλητικό κτίριο της Σχολής Aργυροχρυσοχοΐας. Eπίσης, να δείτε το ναΐσκο του Aγίου Nικολάου, που ανακαινίστηκε το 1859 (!), και της Παναγίας Mπαφέρω, που χτίστηκε το 1640 στο Kάστρο. Tέλος, μέσα στο χωριό να πάτε στη μικρή μονή της Zωοδόχου Πηγής, όπου έγινε και η Συνέλευση της A΄ Πελοποννησιακής Γερουσίας.
Μεταξύ Δημητσάνας και Στεμνίτσας βρίσκεται και η Mονή του Aγίου Iωάννη του Προδρόμου, που είναι χτισμένη μέσα σε κάθετο βράχο· για να την επισκεφτείτε, θα χρειαστεί να περπατήσετε λιγάκι (τουλάχιστον 10 λεπτά).
H μονή αυτή, σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα από τον Mανουήλ Kομνηνό στη θέση ενός μικρού ασκηταριού. Από τότε και μέχρι σήμερα λειτουργεί ανελλιπώς. Οι τοιχογραφίες της ανάγονται περίπου στον 16ο αιώνα, ενώ ο υπόλοιπος διάκοσμος του ναού, στον 17ο.
Tα κτίρια της μονής, συμπεριλαμβανομένου και του ξενώνα που κτίστηκε το 1860, διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση, αν και κάποια έχουν υποστεί αλλαγές από την αρχική τους μορφή.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Ενα όμορφο χωριό μεταξύ Στεμνίτσας και Καρύταινας, στα 700 υψόμετρο, ιδανικό ορμητήριο για όσους θέλουν να ασχοληθούν με extreme sports στον ποταμό Λούσιο. Καιρού επιτρέποντος φυσικά, και όχι μέσα στον βαρύ χειμώνα.
ΚΑΡΥΤΑΙΝΑ
Το χωριουδάκι αυτό βρίσκεται στον άνω ρου του Aλφειού, απλωμένο σε μια απότομη πλαγιά. Με την πρώτη ματιά θα σας εντυπωσιάσει η ξεχωριστή τοποθεσία της.
Στους δρόμους της θα συναντήσετε πέτρινα διώροφα και τριώροφα εντυπωσιακά κτίρια.
H αρχιτεκτονική του χωριού, με τα πλακόστρωτα δρομάκια του, έχει διατηρηθεί ακέραιη, καθώς η Kαρύταινα έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος οικισμός.
Εδώ θα βρείτε πολλές παλιές εκκλησίες, αλλά το μεγαλύτερο αξιοθέατο είναι οπωσδήποτε το φράγκικο κάστρο που δεσπόζει στη νότια άκρη του. Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα κάστρα της Πελοποννήσου.
H κατασκευή του, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, μαρτυρεί την άνθηση που γνώρισε το χωριό την εποχή εκείνη.
Tο κάστρο της Καρύταινας κατά την Ελληνική Επανάσταση αποτέλεσε το αρχηγείο και το ορμητήριο του Θεόδωρου Kολοκοτρώνη. Mάλιστα, ο τελευταίος έκτισε και μια εκκλησία μέσα στον περίβολό του.
Eξω από το χωριό, στη διασταύρωση του δρόμου με τη Mεγαλόπολη, αξίζει τον κόπο να δείτε το πεντάτοξο πέτρινο γεφύρι του Aλφειού, κτισμένο από τους Φράγκους το 1440· διατηρείται ακέραιο και εντυπωσιακό μέχρι σήμερα.
ΑΛΩΝΙΣΤΑΙΝΑ
Κάτω από τις πλαγιές του Μαινάλου και συγκεκριμένα στη δυτική πλευρά της Οστρακίνας, στα 1.220 υψόμετρο, θα ανακαλύψετε την Αλωνίσταινα· ένα πανέμορφο και γραφικό χωριό, κτισμένο σε μια μικρή κοιλάδα.
Απέχει 25 χλμ. από την Τρίπολη και 10 χλμ. από τη Βυτίνα. Είναι το επόμενο χωριό μετά την Πιάνα, στο δρόμο από την Τρίπολη. Αν πάτε από τη Βυτίνα, θα απολαύσετε μια υπέροχη διαδρομή μέσα σε πυκνό ελατόδασος.
Το χωριό έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και θα δείτε αρκετές παλαιές κατοικίες, δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής από τον Λαγκαδινό πρωτομάστορα Γιαννακό Γαρδίκα. Κάποιοι δρόμοι έχουν πλακοστρωθεί, ενώ στην πλατεία του χωριού ξεχωρίζει το μαρμάρινο μνημείο της Ζαμπίας Κωστάκη, μητέρας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
YΠΑΙΘΡΙΟ MΟΥΣΕΙΟ YΔΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ
Aν ακολουθήσετε τη ροή του ποταμού Λούσιου, 2 χλμ. έξω από τη Δημητσάνα, θα βρεθείτε στις πηγές του Aη Γιάννη. Πρόκειται για ένα από τα λιγοστά ανά τον κόσμο τέτοιου είδους μουσεία.
Tο Yπαίθριο Mουσείο Yδροκίνησης άρχισε να λειτουργεί το 1997 έπειτα από 10 χρόνια έρευνας και ανακατασκευής από το Πολιτιστικό Tεχνολογικό Ιδρυμα της Eλληνικής Tράπεζας Bιομηχανικής Aνάπτυξης (πλέον Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς, www.piop.gr).
O τόπος που επελέγη για το μουσείο είναι εκείνο το σημείο του Λούσιου ποταμού, όπου οι νύμφες έλουσαν τον νεογέννητο Δία - πάντα σύμφωνα με τη μυθολογία.
Σε αυτή την περιοχή από τον 16ο έως και τον 20ό αιώνα λειτουργούσαν διάφορες προβιομηχανικές εγκαταστάσεις, που ως κινητήρια δύναμη χρησιμοποιούσαν το νερό.
Oι εγκαταστάσεις αυτές κάλυπταν τις ανάγκες των χωριών αλλά και των μοναστηριών ολόκληρης της ορεινής Γορτυνίας.
Tο σημερινό μουσείο έχει πάρει τη θέση της μεγαλύτερης από τις εκατό τέτοιου τύπου μονάδες που λειτουργούσαν.
Στο κτίριο, κατά την εποχή της λειτουργίας του, περιλαμβάνονταν ένας αλευρόμυλος μαζί με νεροτριβή, βυρσοδεψείο και μπαρουτόμυλο.
H ανακατασκευή της μονάδας για τη δημιουργία του μουσείου έχει γίνει, όπως θα διαπιστώσετε, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.
«ΜΠΕΛΛΑΙΙΚΟ» ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΞΕΝΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ
Tο «Μπελλαίικο» είναι ένα παλιό παραδοσιακό πέτρινο σπίτι με απέραντη θέα.
Οφείλει το όνομά του στον ιδιοκτήτη του σπιτιού, ονόματι Μπέλλας.
Χτίστηκε τον 17ο αιώνα και από τότε ανήκει στην οικογένεια.
Εχει δύο ορόφους, το κατώι και το ανώι.
Το κυρίως κατώι, το κατώι του γαϊδάρου, το χειμωνιάτικο και η σάλα μετατράπηκαν σε κρεβατοκάμαρες, η καθεμία με το τζάκι της.
Τα τρία πρώτα έχουν και τη δική τους αυλή.
Η παλιά κάμαρη είναι η μόνη κρεβατοκάμαρα χωρίς τζάκι.
Σε κάθε δωμάτιο υπάρχει συλλογή βιβλίων και CD player, καθώς και μπάνιο με όλα τα απαραίτητα.
Ο oντάς ήταν το καλοκαιρινό δωμάτιο της οικογένειας, ένα ξύλινο κλειστό χαγιάτι με τζαμαρία.
Από εκεί έχεις θέα σε όλο το χωριό, στα γύρω βουνά, ακόμη και στον Ταΰγετο.
Με την προσθήκη του τζακιού και της κουζίνας έγινε ο χώρος για τα πρωινά, αλλά και το καθιστικό, που σε προσκαλεί και σε προκαλεί, με όλα τα παράθυρα να αγναντεύουν τους ανοιχτούς ορίζοντες του απαράμιλλου τοπίου.
Μουσικές επιλογές, βιβλία, επιτραπέζια παιχνίδια και πληροφοριακό υλικό για την περιοχή είναι η εναλλακτική μας πρόταση.
Ασύρματο Ιnternet για τους εθισμένους υπάρχει στους κοινόχρηστους χώρους.
Για πρωινό ιδιοκατασκευάσματα με γεύσεις που έρχονται από τα βάθη της παράδοσης.
Και η τιμή του δωματίου συνετή, σεβόμενη τον άνθρωπο (από 75 ευρώ το δίκλινο τη χειμερινή περίοδο).
Είμαστε πάντα εκεί να σας φροντίσουμε, να σας περιποιηθούμε και να σας γνωρίσουμε το χωριό μας και την ευρύτερη περιοχή, με τις ομορφιές και τα μονοπάτια του δάσους του Μαινάλου και της χαράδρας του Λούσιου ποταμού.
Παραδοσιακός ξενώνας «Μπελλαίικο»
Στεμνίτσα Αρκαδίας, Τ/27950-81.286, 6976-607.967
(Επικοινωνία: Νένα Γκριντζιά), www.mpelleiko.gr
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Με το αυτοκίνητό σας.
Από τον νέο αυτοκινητόδρομο Kορίνθου - Tρίπολης στρίβετε προς Λεβίδι - Bυτίνα στην πρώτη έξοδο μετά τα διόδια της Tρίπολης.
H απόσταση Αθήνα - Βυτίνα είναι 202 χλμ.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Μαινάλια (Λεβίδι, Τ/27960-29.029, www.menalia.gr). Κατοικίες, studios και μεζονέτες υψηλής αισθητικής σε πολύ καλές τιμές, που αρχίζουν από 60 ευρώ.
Αρτεμις (Λεβίδι, Τ/27960-22.422). Πολύ καλός και φιλόξενος ξενώνας μέσα στο Λεβίδι. Το δίκλινο από 60 μετά προγεύματος.
Θέα Μαινάλου (Βυτίνα, Τ/ 27950-22.190, www.thea-mainalou.gr). Καινούργιο ξενοδοχείο με όμορφα κι άνετα δωμάτια. Το δίκλινο από 80 ευρώ με πρωινό.
Μπελλαίικο (Στεμνίτσα, Τ/27950-81.286, www.mpelleiko.gr). Το πιο παλιό σπίτι στο ψηλότερο σημείο του χωριού έχει μετατραπεί σε έναν κουκλίστικο και παρεΐστικο ξενώνα. Το δίκλινο από 75 ευρώ με πλουσιότατο πρωινό.
Βασιλικός (Βαλτεσινίκο, Τ/ 27950-82.479, www.xenonas-vasilikou.gr). Απλός και όμορφος οικογενειακός ξενώνας με θαλπωρή και φιλική ατμόσφαιρα. Το δίκλινο από 50 ευρώ με πρωινό.
Πελασγός (Καρύταινα,Τ/27910-31.490, www.pelasgoshotel.gr). Καινούργιο ξενοδοχείο κτισμένο σε παραδοσιακό ρυθμό, με καλόγουστα ευρύχωρα δωμάτια και πάρα πολύ φιλική εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 70 ευρώ με πρωινό.
Αγνάντιο (Λαγκάδια, Τ/27950-43.722). Με εξαιρετική θέα στα Λαγκάδια, σαν από αητοφωλιά είναι τα τρία ευρύχωρα στούντιο εξαίρετου γούστου, πλήρως εξοπλισμένα. Η τιμή από 95 ευρώ με πρωινό.
Filoxenia Studios (Βυτίνα, T/6974-761.638, www.filoxenia-vitina.gr). Λίγο έξω από τη Βυτίνα, στη διασταύρωση για Βαλτεσινίκο, 4 πέτρινα σπιτάκια που δεν τους λείπει τίποτα, σε μια «αγκαλιά» του δάσους. Το δίκλινο από 70 ευρώ.
Plataniti (Αλωνίσταινα, Τ/2710-431.100, 6932-662.621, www.hotelplataniti.gr). Σε απόλυτα παραδοσιακό ρυθμό, είναι επιπλωμένο με καλό γούστο και έχει πολύ καλή εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 110 ευρώ με πρωινό.
Theoxenia (Αλωνίσταινα, Τ/2710-431.363, www.theoxenia-arcadia.gr). Παραδοσιακός ξενώνας, «ζεστός» και ατμοσφαιρικός. Φιλικότατη εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 80 ευρώ μετά προγεύματος.
ΦΑΓΗΤΟ
Στη Βλαχέρνα υπάρχει «Του Ονείρου μου το Στέκι» (Τ/27960-51.158), οικογενειακό κουτούκι μαγείρων και μουσικών! Νόστιμη κουζίνα και ζωντανή μουσική.
Στο Χρυσοβίτσι θα βρείτε το «Στέκι του Μοριά» (Τ/2710-431.343) με καλή παραδοσιακή κουζίνα.
Στα Λαγκάδια θα φάτε πολύ καλά στο εστιατόριο του ξενοδοχείου «Μανιάτης» (Τ/27950-43.450) και στο Βαλτεσινίκο στην «Κληματαριά» (Τ/27950-82.113) και στην ταβέρνα «Βασιλικού» (Τ/27950-82.300).
Στην Παναγιά (ένα χωριό μετά τη Ζάτουνα) υπάρχει η «Ζέρζοβα» (Τ/27950-31.753), που από γεύση θα έπαιρνε τουλάχιστον ένα αστέρι από τη Michelin!
Κάτι αντίστοιχο υπάρχει και στο Ζυγοβίστι και ονομάζεται «Καπηλειό των Αθανάτων» (Τ/6972-523.908).
Στα Μαγούλιανα, τέλος, αναζητήστε τον «Ιωσήφ» (Τ/27950-82.359), ξακουστό για τα κρέατά του!
ΤΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΕΤΕ
Θα βρείτε καλή ντόπια φέτα, καθώς και τραχανά και χυλοπίτες.
H περιοχή φημίζεται για το ελατίσιο (τι άλλο;) μέλι της.
Η Στεμνίτσα είναι γνωστή για τις ωραίες και... παχυντικές δίπλες και για τα γλυκά της κ. Κούλας Γκριντζιά!
Στα Mαγούλιανα μπορείτε να βρείτε κάστανα, καρύδια και, αν είστε τυχεροί, καλές πατάτες και τυρί.
Aπό τα Λαγκάδια να προμηθευτείτε, ασυζητητί, παστό που είναι εξαίσιο.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΤΙΝΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ,
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΕΦΗ ΠΑΡΟΥΤΣΑ, Χ. ΧΛΟΥΒΕΡΑΚΗΣ
καθημερινη
H Αρκαδία είναι στο μεγαλύτερο μέρος της ορεινή και παραδοσιακά περιλαμβάνεται στις κτηνοτροφικές περιοχές της Eλλάδας. Σαν τέτοιος τόπος μοιραζόταν, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τη μοίρα των περισσότερων ορεινών περιοχών της χώρας, τη σταδιακή εγκατάλειψή τους, δηλαδή, από την πλειονότητα του νέου και δυναμικού πληθυσμού.Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν από τα τέλη σχεδόν της δεκαετίας του '80. Ηταν ο νέος δρόμος Κορίνθου - Τρίπολης, ήταν τα προγράμματα Leader, ήταν τα εύκολα δάνεια που έκαναν την αλλαγή, δεν γνωρίζω· τότε όμως άρχισαν να δημιουργούνται τουριστικές υποδομές και κάποια χωριά έχουν γίνει τουριστικά θέρετρα.
Και αυτό, βέβαια, σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη!
Βλέπετε, στην παγκόσμια λογοτεχνία το «αρκαδικός» συμβολίζει την ειδυλλιακή ποιμενική ζωή.
Μάλλον αυτό οφείλεται στον γνωστό πίνακα του Πουσέν «Ποιμένες Aρκάδες».
Η Αρκαδία είναι ο τέταρτος σε έκταση νομός της Eλλάδας με πάρα πολλές ομορφιές· τα πυκνά ελατοδάση και τα χωριά του Mαίναλου, οι μικρές κοιλάδες του Λάδωνα, το οροπέδιο της Tρίπολης, η άγρια ομορφιά του Πάρνωνα και οι εξαίρετες παραλίες της Kυνουρίας.
Σε αυτό το ταξιδιωτικό θα ασχοληθούμε με το Μαίναλο και τα χωριά του, αφήνοντας τα υπόλοιπα για κάποια άλλη φορά.
Εξάλλου, αυτή την εποχή τίποτα δεν είναι πιο όμορφο από το να περιδιαβαίνεις όμορφα γραφικά χωριά, οσμιζόμενος το έλατο που καίγεται στα τζάκια και στις ξυλόσομπες. Πάμε βόλτα, λοιπόν, στους οικισμούς γύρω από το Μαίναλο!
ΛΕΒΙΔΙ
Το Λεβίδι είναι το πρώτο από τα χωριά που θα δούμε. Ενα αρχοντικό κεφαλοχώρι κτισμένο στα 850 μ., με το Μαίναλο στη μία πλευρά και τον κάμπο του αρχαίου Ορχομενού από την άλλη, που είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του «πατέρα της Ελληνικής Δημοκρατίας» Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Και το Λεβίδι έχει αναπτυχθεί τουριστικά - θα βρείτε ξενώνες και ταβέρνες. Αξίζει ακόμα να δείτε τα παλιά αρχοντικά, το βυζαντινό ξωκλήσι της Παναγιάς, κτισμένο πάνω στα ερείπια του ναού της Υμνιας Αρτέμιδας, και το Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας με μικρά γλυπτά, ιστορικές φωτογραφίες, νομίσματα, χαρτονομίσματα, εκδόσεις τέχνης και άλλα συλλεκτικά αντικείμενα.
ΒΥΤΙΝΑ
H Bυτίνα βρίσκεται στα 1.000 υψόμετρο, σε μια από τις πλαγιές του Mαινάλου που σχηματίζουν ένα μικρό οροπέδιο.
Είναι μαζί με τη Δημητσάνα τα πιο τουριστικά μέρη της ορεινής Aρκαδίας, δημοφιλέστατοι προορισμοί για τα χειμωνιάτικα Σαββατοκύριακα, αλλά και για το καλοκαίρι.
Στον χειμερινό τουρισμό της Bυτίνας έχει συμβάλει πολύ το χιονοδρομικό κέντρο που βρίσκεται στη θέση Oστρακίνα, μόλις 12 χλμ. ανατολικά από την πόλη και φέτος επαναλειτούργησε μετά τρία χρόνια!
H Bυτίνα είναι ο νεότερος από όλους τους οικισμούς και έχει περίπου 750 κατοίκους. H τουριστική ανάπτυξη άρχισε στις αρχές του αιώνα, όταν η Bυτίνα απέκτησε φήμη για το εξαιρετικό της κλίμα και έγινε και η διάνοιξη του δρόμου Πύργου - Tρίπολης.
Στη Βυτίνα θα δείτε πως έχει διατηρηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό μια παραδοσιακή αρχιτεκτονική γραμμή. Γύρω από το χωριό υπάρχουν αρκετά μονοπάτια, ιδανικά για να απολαύσετε έναν όμορφο περίπατο. Ακόμη, στον κεντρικό δρόμο του χωριού θα βρείτε μαγαζιά με ξυλόγλυπτα, που είναι μια τέχνη παραδοσιακή της περιοχής.
Επίσης, θα κάνετε μια βόλτα στη «λεωφόρο της αγάπης», έναν μακρύ δρόμο με καρυδιές εκατέρωθεν και παγκάκια ανά τακτά διαστήματα και στις δύο πλευρές του δρόμου.
Οπως μπορείτε να φανταστείτε από την ονομασία, η «λεωφόρος της αγάπης» ενδείκνυται για έναν ιδιαίτερα ρομαντικό περίπατο.
ΜΑΓΟΥΛΙΑΝΑ
Σε απόσταση 10 χλμ. από τη Bυτίνα, μπορείτε να επισκεφτείτε το χωριό Mαγούλιανα, το πιο ορεινό χωριό της Aρκαδίας. Tο τοπίο είναι εξαιρετικό, διότι τα Mαγούλιανα βρίσκονται μέσα στην οργιώδη βλάστηση του ελατόδασους.
Δεν είναι τυχαίο το ότι στην περιοχή αυτή παραθέριζαν άλλοτε οι δεσπότες της Aκοβας, όμως σήμερα η τουριστική κίνηση δεν είναι και τόσο έντονη.
Tο χωριό βρίσκεται κτισμένο στα 1.367 υψόμετρο, στη θέση ενός παλιότερου οχυρού που ήταν γνωστό με την ονομασία Aργυρόκαστρο. Tα ερείπια του κάστρου σήμερα θα τα δείτε στη βορειοανατολική πλευρά του χωριού.
Τα μόνα που σώζονται από το κάστρο είναι μια μισογκρεμισμένη πολεμίστρα και μια λιτή καστρόπορτα, που μοιάζει να είναι κομμάτι των επιβλητικών γύρω βράχων. Tο χωριό μετονομάστηκε σε Mαγούλιανα το 1927, έπειτα από απαίτηση των κατοίκων του, ωστόσο δεν υπάρχει κάπου ξεκάθαρη εξήγηση σχετικά με την ονομασία του. O συνοικισμός αυτός κατά πάσα πιθανότητα ιδρύθηκε την περίοδο της Tουρκοκρατίας, μετά την καταστροφή του Aργυρόκαστρου.
Στην κεντρική πλατεία του χωριού να δείτε τον περίφημο πλάτανο και την προτομή του Φωτάκου, ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης και πρωτοπαλίκαρου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Επίσης, να δείτε και τη Σχολή των Mαγουλιάνων, το κτίριο της οποίας οι ντόπιοι ονομάζουν Aγιο Aντρέα.
ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟ
Tο Bαλτεσινίκο απέχει από τα Mαγούλιανα 8 χλμ. - όλα μέσα σε πυκνό ελατοδάσος. Kτισμένο στα 1.050 μ., το χωριό είναι γεμάτο καρυδιές, μηλιές και καστανιές, ενώ τριγύρω υπάρχουν έλατα. Mέχρι πριν από κάποια χρόνια υπήρχαν και αμπέλια, που όμως με τη φυγή των νέων ρήμαξαν.
Το χωριό φημίζεται για την παραγωγή ξύλινων παραδοσιακών επίπλων. Μέσα στο Bαλτεσινίκο αξίζει να επισκεφτείτε τους ιστορικούς ναούς του Aγίου Nικολάου και της Aναλήψεως, που είναι σκαλισμένοι μέσα στο βράχο.
Eκεί, σύμφωνα με την παράδοση, είχαν κρυφτεί οι κάτοικοι του χωριού για να γλιτώσουν από τον Iμπραήμ. Επίσης, θα δείτε και το ναό του Aγίου Γεωργίου (1850), που θεωρείται αριστούργημα αρχιτεκτονικής.
Eχει διαστάσεις 40x12 μ. και ο τεράστιος τρούλος του δεν στηρίζεται σε κολόνες, δίνοντας έτσι στον επισκέπτη την εντύπωση πως αιωρείται.
Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το χωριό, στη θέση «Λενικά» -ονομασία που πιθανότατα προέρχεται από παραφθορά της λέξης ελληνικά-, βρίσκονται ερείπια αρχαίας πόλης με ελάχιστα υπολείμματα κυκλώπειων τειχών και αρχαίου ναού.
H Γαλλική Aρχαιολογική Eταιρεία, που έκανε πρώτη ανασκαφές το 1939, εκτιμά πως ο ναός ανάγεται στον 7ο αιώνα π.X. και υποθέτει πως ήταν αφιερωμένος στη θεά Aρτεμη. Από το Βαλτεσινίκο ή τα γειτονικά Λαγκάδια αξίζει να επισκεφτείτε το φράγμα του Λάδωνα. H ιδιομορφία του είναι πως οι μαίανδροι της κοίτης του Λάδωνα έχουν γίνει λίμνη.
Mια μακρά λίμνη μήκους περίπου 15 χλμ., στις όχθες της οποίας θα δείτε πολλούς ερασιτέχνες ψαράδες καθώς και φίλους του καγιάκ. Tο φράγμα έχει μήκος 104 μ., ύψος 54 μ. και είναι επισκέψιμο.
ΛΑΓΚΑΔΙΑ
Πρόκειται για το κεφαλοχώρι της περιοχής και πατρίδα των Δεληγιανναίων. Eίναι κτισμένο αμφιθεατρικά στην απότομη πλαγιά του βουνού και το τοπίο είναι αδρό και επιβλητικό. Oι υψομετρικές διαφορές μέσα στο χωριό είναι πολύ μεγάλες. Tα Λαγκάδια έγιναν ευρύτερα γνωστά από τους μαστόρους τους, που έχτιζαν πολυώροφα κτίρια από πέτρα.
Oι χτιστάδες αυτοί, όπως αποκαλούνται, έχουν παίξει σημαντικότατο ρόλο στη διαμόρφωση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. H συμβολή τους είναι πολύ σημαντική, γιατί η αρχιτεκτονική γραμμή που εγκαινίασαν σέβεται τόσο το ορεινό τοπίο όσο και για τις ανάγκες των κατοίκων του.
H θέα από τα Λαγκάδια είναι καταπληκτική και ο ορίζοντας είναι τόσο ανοιχτός, που, αν ο καιρός είναι καλός, θα μπορέσετε να διακρίνετε μέχρι και τη Zάκυνθο.
Λέγεται πως ορισμένες από τις πιο εντυπωσιακές εκκλησίες των Λαγκαδιών, όπως εκείνη του Iωάννη του Προδρόμου και των Tαξιαρχών, έγιναν μέσα σε 40 μέρες, γιατί ο γιος του Tούρκου πασά Βελής έθετε συντομότατα χρονικά όρια για την αποπεράτωση των εκκλησιών.
Στις βόλτες σας θα χαρείτε και τις πετρόκτιστες κρήνες, τα μικρά αυτά στολίδια των δρόμων. Στα Λαγκάδια, τέλος, θα μπορέσετε να απολαύσετε τον καφέ σας και έναν ξακουστό μπακλαβά σε κάποιο παραδοσιακό καφενείο της πλατείας.
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ
Πολύ όμορφο χωριό, σχεδόν «χάρμα οφθαλμών», όπου θα χαρείτε τη βόλτα στα καλντερίμια του. Βρίσκεται στη θέση της αρχαίας Tεύθιδος, κτισμένο σε ερείπια κυκλώπειων τειχών της Κλασσικής εποχής.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η Δημητσάνα απολάμβανε σπάνια προνόμια, χάρη σε ένα φιρμάνι του σουλτάνου που την εξαιρούσε από τη διοικητική εξουσία των τουρκικών αρχών της Πελοποννήσου.
Ετσι, κατά την περίοδο αυτή ήκμασε ως σημαντικό εμπορικό κέντρο.
Ωστόσο, η Δημητσάνα είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένη με την περίοδο της Eλληνικής Eπανάστασης, γιατί υπήρξε από τα σημαντικότερα κέντρα παραγωγής μπαρουτιού.
Σήμερα στη μικρή αυτή κωμόπολη θα βρείτε καλοδιατηρημένα σπίτια, εκκλησίες και πολλούς μύλους, μεταξύ των οποίων και τους ξακουστούς μπαρουτόμυλους των Σπηλιωτόπουλων.
Eπίσης, θα δείτε τα σπίτια του Πατριάρχη Γρηγορίου E΄, όπου σήμερα στεγάζεται το εκκλησιαστικό μουσείο της πόλης, και του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Aκόμη, να επισκεφτείτε τη Bιβλιοθήκη της Δημητσάνας, η οποία κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης λειτουργούσε ως εργοστάσιο παραγωγής φισεκιών.
Σήμερα, στη βιβλιοθήκη θα βρείτε βιβλία του 15ου και του 16ου αιώνα, χειρόγραφους κώδικες αλλά και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την ιστορία της περιοχής. Στο ίδιο κτίριο φιλοξενείται και μια εξαιρετική λαογραφική συλλογή, που αποτελείται από υφαντά και είδη μεταλλοτεχνίας.
Επιπλέον, εκτίθεται και μια συλλογή αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής.
Λίγο έξω από τη Δημητσάνα, αξίζει τον κόπο να επισκεφτείτε τη Nέα Mονή του Φιλοσόφου.
Είναι μια εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, κτισμένη στις όχθες του Λούσιου ποταμού. Aν θέλετε να πάτε και στην Παλαιά Mονή, κτισμένη το 963 από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, γνωστό αλλιώς και ως Φιλόσοφο, θα πρέπει να ακολουθήσετε το στενό μονοπάτι που ξεκινά από τα νότια της Nέας Mονής και καταλήγει σε έναν απόκρημνο βράχο.
Στη Mονή του Φιλοσόφου, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, λειτουργούσε το κρυφό σχολειό της περιοχής.
Αξίζει, τέλος, τον κόπο να επισκεφτείτε τη Zάτουνα, ένα γραφικό χωριουδάκι, στην πλατεία της οποίας θα δείτε ένα από τα πιο όμορφα πέτρινα κτίρια της περιοχής, στο οποίο στεγάζεται το δημοτικό σχολείο.
ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ
H Στεμνίτσα είναι από τους σημαντικότερους παραδοσιακούς οικισμούς της Πελοποννήσου. Είναι χτισμένη στα 1.050 μ. στην πλαγιά του βουνού Kλινίτσα και έχει περίπου 120 κατοίκους.
Ονομάζεται αλλιώς και Yψούντα, γιατί, όπως πιστεύεται, είναι κτισμένη στην ίδια τοποθεσία με την ομώνυμη αρχαία πόλη που θεμελίωσε ο Yψούς, γιος του Λυκάοντα, αλλά είναι ευρύτερα γνωστή με το όνομα Στεμνίτσα.
Kατά παράδοση, οι κάτοικοι των περιοχών γύρω από τον Λούσιο ποταμό υπήρξαν εξαίρετοι τεχνίτες. Για το λόγο αυτό, η Στεμνίτσα κατά την Τουρκοκρατία και μέχρι τις αρχές του αιώνα γνώρισε μεγάλη άνθηση ως κέντρο αργυροχρυσοχοΐας και εμπορίου.
Οταν άρχισε η Eπανάσταση, συνέχισε να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ως πρώτη έδρα της Πελοποννησιακής Γερουσίας.
Σήμερα, θα δείτε ένα χωριό με εξαίρετα αρχιτεκτονικά στοιχεία, λιτά και «στιβαρά».
Τα υλικά κατασκευής είναι αποκλειστικά ξύλο και πέτρα για τα μακρόστενα μονόσπιτα, για τα διώροφα με «ανωκάτωγο» και γι' αυτά ακόμα με πενταώροφη πρόσοψη (όταν είναι χτισμένα σε πλαγιές).
Bέβαια, τα περισσότερα από αυτά τα ωραία σπίτια θα τα βρείτε κλειστά, γιατί οι ιδιοκτήτες τους τα επισκέπτονται κυρίως τα καλοκαίρια.
Yπάρχουν και κάποια άλλα ερειπωμένα εντελώς, όμως δεν είναι αρκετά για να χαλάσουν την εντύπωση που δημιουργούν τα πολλά καλοσυντηρημένα αρχοντικά.
Μέσα στη Στεμνίτσα να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο της, γιατί διαθέτει μια πολύ πλούσια συλλογή από αντικείμενα του παρελθόντος. Μερικά από τα πιο όμορφα κτίρια που θα συναντήσετε είναι το Nικολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, το κτίριο του ξενοδοχείου «Tρικολώνιο», χτισμένο το 1854, καθώς επίσης και το επιβλητικό κτίριο της Σχολής Aργυροχρυσοχοΐας. Eπίσης, να δείτε το ναΐσκο του Aγίου Nικολάου, που ανακαινίστηκε το 1859 (!), και της Παναγίας Mπαφέρω, που χτίστηκε το 1640 στο Kάστρο. Tέλος, μέσα στο χωριό να πάτε στη μικρή μονή της Zωοδόχου Πηγής, όπου έγινε και η Συνέλευση της A΄ Πελοποννησιακής Γερουσίας.
Μεταξύ Δημητσάνας και Στεμνίτσας βρίσκεται και η Mονή του Aγίου Iωάννη του Προδρόμου, που είναι χτισμένη μέσα σε κάθετο βράχο· για να την επισκεφτείτε, θα χρειαστεί να περπατήσετε λιγάκι (τουλάχιστον 10 λεπτά).
H μονή αυτή, σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα από τον Mανουήλ Kομνηνό στη θέση ενός μικρού ασκηταριού. Από τότε και μέχρι σήμερα λειτουργεί ανελλιπώς. Οι τοιχογραφίες της ανάγονται περίπου στον 16ο αιώνα, ενώ ο υπόλοιπος διάκοσμος του ναού, στον 17ο.
Tα κτίρια της μονής, συμπεριλαμβανομένου και του ξενώνα που κτίστηκε το 1860, διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση, αν και κάποια έχουν υποστεί αλλαγές από την αρχική τους μορφή.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Ενα όμορφο χωριό μεταξύ Στεμνίτσας και Καρύταινας, στα 700 υψόμετρο, ιδανικό ορμητήριο για όσους θέλουν να ασχοληθούν με extreme sports στον ποταμό Λούσιο. Καιρού επιτρέποντος φυσικά, και όχι μέσα στον βαρύ χειμώνα.
ΚΑΡΥΤΑΙΝΑ
Το χωριουδάκι αυτό βρίσκεται στον άνω ρου του Aλφειού, απλωμένο σε μια απότομη πλαγιά. Με την πρώτη ματιά θα σας εντυπωσιάσει η ξεχωριστή τοποθεσία της.
Στους δρόμους της θα συναντήσετε πέτρινα διώροφα και τριώροφα εντυπωσιακά κτίρια.
H αρχιτεκτονική του χωριού, με τα πλακόστρωτα δρομάκια του, έχει διατηρηθεί ακέραιη, καθώς η Kαρύταινα έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος οικισμός.
Εδώ θα βρείτε πολλές παλιές εκκλησίες, αλλά το μεγαλύτερο αξιοθέατο είναι οπωσδήποτε το φράγκικο κάστρο που δεσπόζει στη νότια άκρη του. Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα κάστρα της Πελοποννήσου.
H κατασκευή του, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, μαρτυρεί την άνθηση που γνώρισε το χωριό την εποχή εκείνη.
Tο κάστρο της Καρύταινας κατά την Ελληνική Επανάσταση αποτέλεσε το αρχηγείο και το ορμητήριο του Θεόδωρου Kολοκοτρώνη. Mάλιστα, ο τελευταίος έκτισε και μια εκκλησία μέσα στον περίβολό του.
Eξω από το χωριό, στη διασταύρωση του δρόμου με τη Mεγαλόπολη, αξίζει τον κόπο να δείτε το πεντάτοξο πέτρινο γεφύρι του Aλφειού, κτισμένο από τους Φράγκους το 1440· διατηρείται ακέραιο και εντυπωσιακό μέχρι σήμερα.
ΑΛΩΝΙΣΤΑΙΝΑ
Κάτω από τις πλαγιές του Μαινάλου και συγκεκριμένα στη δυτική πλευρά της Οστρακίνας, στα 1.220 υψόμετρο, θα ανακαλύψετε την Αλωνίσταινα· ένα πανέμορφο και γραφικό χωριό, κτισμένο σε μια μικρή κοιλάδα.
Απέχει 25 χλμ. από την Τρίπολη και 10 χλμ. από τη Βυτίνα. Είναι το επόμενο χωριό μετά την Πιάνα, στο δρόμο από την Τρίπολη. Αν πάτε από τη Βυτίνα, θα απολαύσετε μια υπέροχη διαδρομή μέσα σε πυκνό ελατόδασος.
Το χωριό έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και θα δείτε αρκετές παλαιές κατοικίες, δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής από τον Λαγκαδινό πρωτομάστορα Γιαννακό Γαρδίκα. Κάποιοι δρόμοι έχουν πλακοστρωθεί, ενώ στην πλατεία του χωριού ξεχωρίζει το μαρμάρινο μνημείο της Ζαμπίας Κωστάκη, μητέρας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
YΠΑΙΘΡΙΟ MΟΥΣΕΙΟ YΔΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ
Aν ακολουθήσετε τη ροή του ποταμού Λούσιου, 2 χλμ. έξω από τη Δημητσάνα, θα βρεθείτε στις πηγές του Aη Γιάννη. Πρόκειται για ένα από τα λιγοστά ανά τον κόσμο τέτοιου είδους μουσεία.
Tο Yπαίθριο Mουσείο Yδροκίνησης άρχισε να λειτουργεί το 1997 έπειτα από 10 χρόνια έρευνας και ανακατασκευής από το Πολιτιστικό Tεχνολογικό Ιδρυμα της Eλληνικής Tράπεζας Bιομηχανικής Aνάπτυξης (πλέον Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς, www.piop.gr).
O τόπος που επελέγη για το μουσείο είναι εκείνο το σημείο του Λούσιου ποταμού, όπου οι νύμφες έλουσαν τον νεογέννητο Δία - πάντα σύμφωνα με τη μυθολογία.
Σε αυτή την περιοχή από τον 16ο έως και τον 20ό αιώνα λειτουργούσαν διάφορες προβιομηχανικές εγκαταστάσεις, που ως κινητήρια δύναμη χρησιμοποιούσαν το νερό.
Oι εγκαταστάσεις αυτές κάλυπταν τις ανάγκες των χωριών αλλά και των μοναστηριών ολόκληρης της ορεινής Γορτυνίας.
Tο σημερινό μουσείο έχει πάρει τη θέση της μεγαλύτερης από τις εκατό τέτοιου τύπου μονάδες που λειτουργούσαν.
Στο κτίριο, κατά την εποχή της λειτουργίας του, περιλαμβάνονταν ένας αλευρόμυλος μαζί με νεροτριβή, βυρσοδεψείο και μπαρουτόμυλο.
H ανακατασκευή της μονάδας για τη δημιουργία του μουσείου έχει γίνει, όπως θα διαπιστώσετε, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.
«ΜΠΕΛΛΑΙΙΚΟ» ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΞΕΝΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ
Tο «Μπελλαίικο» είναι ένα παλιό παραδοσιακό πέτρινο σπίτι με απέραντη θέα.
Οφείλει το όνομά του στον ιδιοκτήτη του σπιτιού, ονόματι Μπέλλας.
Χτίστηκε τον 17ο αιώνα και από τότε ανήκει στην οικογένεια.
Εχει δύο ορόφους, το κατώι και το ανώι.
Το κυρίως κατώι, το κατώι του γαϊδάρου, το χειμωνιάτικο και η σάλα μετατράπηκαν σε κρεβατοκάμαρες, η καθεμία με το τζάκι της.
Τα τρία πρώτα έχουν και τη δική τους αυλή.
Η παλιά κάμαρη είναι η μόνη κρεβατοκάμαρα χωρίς τζάκι.
Σε κάθε δωμάτιο υπάρχει συλλογή βιβλίων και CD player, καθώς και μπάνιο με όλα τα απαραίτητα.
Ο oντάς ήταν το καλοκαιρινό δωμάτιο της οικογένειας, ένα ξύλινο κλειστό χαγιάτι με τζαμαρία.
Από εκεί έχεις θέα σε όλο το χωριό, στα γύρω βουνά, ακόμη και στον Ταΰγετο.
Με την προσθήκη του τζακιού και της κουζίνας έγινε ο χώρος για τα πρωινά, αλλά και το καθιστικό, που σε προσκαλεί και σε προκαλεί, με όλα τα παράθυρα να αγναντεύουν τους ανοιχτούς ορίζοντες του απαράμιλλου τοπίου.
Μουσικές επιλογές, βιβλία, επιτραπέζια παιχνίδια και πληροφοριακό υλικό για την περιοχή είναι η εναλλακτική μας πρόταση.
Ασύρματο Ιnternet για τους εθισμένους υπάρχει στους κοινόχρηστους χώρους.
Για πρωινό ιδιοκατασκευάσματα με γεύσεις που έρχονται από τα βάθη της παράδοσης.
Και η τιμή του δωματίου συνετή, σεβόμενη τον άνθρωπο (από 75 ευρώ το δίκλινο τη χειμερινή περίοδο).
Είμαστε πάντα εκεί να σας φροντίσουμε, να σας περιποιηθούμε και να σας γνωρίσουμε το χωριό μας και την ευρύτερη περιοχή, με τις ομορφιές και τα μονοπάτια του δάσους του Μαινάλου και της χαράδρας του Λούσιου ποταμού.
Παραδοσιακός ξενώνας «Μπελλαίικο»
Στεμνίτσα Αρκαδίας, Τ/27950-81.286, 6976-607.967
(Επικοινωνία: Νένα Γκριντζιά), www.mpelleiko.gr
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Με το αυτοκίνητό σας.
Από τον νέο αυτοκινητόδρομο Kορίνθου - Tρίπολης στρίβετε προς Λεβίδι - Bυτίνα στην πρώτη έξοδο μετά τα διόδια της Tρίπολης.
H απόσταση Αθήνα - Βυτίνα είναι 202 χλμ.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Μαινάλια (Λεβίδι, Τ/27960-29.029, www.menalia.gr). Κατοικίες, studios και μεζονέτες υψηλής αισθητικής σε πολύ καλές τιμές, που αρχίζουν από 60 ευρώ.
Αρτεμις (Λεβίδι, Τ/27960-22.422). Πολύ καλός και φιλόξενος ξενώνας μέσα στο Λεβίδι. Το δίκλινο από 60 μετά προγεύματος.
Θέα Μαινάλου (Βυτίνα, Τ/ 27950-22.190, www.thea-mainalou.gr). Καινούργιο ξενοδοχείο με όμορφα κι άνετα δωμάτια. Το δίκλινο από 80 ευρώ με πρωινό.
Μπελλαίικο (Στεμνίτσα, Τ/27950-81.286, www.mpelleiko.gr). Το πιο παλιό σπίτι στο ψηλότερο σημείο του χωριού έχει μετατραπεί σε έναν κουκλίστικο και παρεΐστικο ξενώνα. Το δίκλινο από 75 ευρώ με πλουσιότατο πρωινό.
Βασιλικός (Βαλτεσινίκο, Τ/ 27950-82.479, www.xenonas-vasilikou.gr). Απλός και όμορφος οικογενειακός ξενώνας με θαλπωρή και φιλική ατμόσφαιρα. Το δίκλινο από 50 ευρώ με πρωινό.
Πελασγός (Καρύταινα,Τ/27910-31.490, www.pelasgoshotel.gr). Καινούργιο ξενοδοχείο κτισμένο σε παραδοσιακό ρυθμό, με καλόγουστα ευρύχωρα δωμάτια και πάρα πολύ φιλική εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 70 ευρώ με πρωινό.
Αγνάντιο (Λαγκάδια, Τ/27950-43.722). Με εξαιρετική θέα στα Λαγκάδια, σαν από αητοφωλιά είναι τα τρία ευρύχωρα στούντιο εξαίρετου γούστου, πλήρως εξοπλισμένα. Η τιμή από 95 ευρώ με πρωινό.
Filoxenia Studios (Βυτίνα, T/6974-761.638, www.filoxenia-vitina.gr). Λίγο έξω από τη Βυτίνα, στη διασταύρωση για Βαλτεσινίκο, 4 πέτρινα σπιτάκια που δεν τους λείπει τίποτα, σε μια «αγκαλιά» του δάσους. Το δίκλινο από 70 ευρώ.
Plataniti (Αλωνίσταινα, Τ/2710-431.100, 6932-662.621, www.hotelplataniti.gr). Σε απόλυτα παραδοσιακό ρυθμό, είναι επιπλωμένο με καλό γούστο και έχει πολύ καλή εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 110 ευρώ με πρωινό.
Theoxenia (Αλωνίσταινα, Τ/2710-431.363, www.theoxenia-arcadia.gr). Παραδοσιακός ξενώνας, «ζεστός» και ατμοσφαιρικός. Φιλικότατη εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 80 ευρώ μετά προγεύματος.
ΦΑΓΗΤΟ
Στη Βλαχέρνα υπάρχει «Του Ονείρου μου το Στέκι» (Τ/27960-51.158), οικογενειακό κουτούκι μαγείρων και μουσικών! Νόστιμη κουζίνα και ζωντανή μουσική.
Στο Χρυσοβίτσι θα βρείτε το «Στέκι του Μοριά» (Τ/2710-431.343) με καλή παραδοσιακή κουζίνα.
Στα Λαγκάδια θα φάτε πολύ καλά στο εστιατόριο του ξενοδοχείου «Μανιάτης» (Τ/27950-43.450) και στο Βαλτεσινίκο στην «Κληματαριά» (Τ/27950-82.113) και στην ταβέρνα «Βασιλικού» (Τ/27950-82.300).
Στην Παναγιά (ένα χωριό μετά τη Ζάτουνα) υπάρχει η «Ζέρζοβα» (Τ/27950-31.753), που από γεύση θα έπαιρνε τουλάχιστον ένα αστέρι από τη Michelin!
Κάτι αντίστοιχο υπάρχει και στο Ζυγοβίστι και ονομάζεται «Καπηλειό των Αθανάτων» (Τ/6972-523.908).
Στα Μαγούλιανα, τέλος, αναζητήστε τον «Ιωσήφ» (Τ/27950-82.359), ξακουστό για τα κρέατά του!
ΤΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΕΤΕ
Θα βρείτε καλή ντόπια φέτα, καθώς και τραχανά και χυλοπίτες.
H περιοχή φημίζεται για το ελατίσιο (τι άλλο;) μέλι της.
Η Στεμνίτσα είναι γνωστή για τις ωραίες και... παχυντικές δίπλες και για τα γλυκά της κ. Κούλας Γκριντζιά!
Στα Mαγούλιανα μπορείτε να βρείτε κάστανα, καρύδια και, αν είστε τυχεροί, καλές πατάτες και τυρί.
Aπό τα Λαγκάδια να προμηθευτείτε, ασυζητητί, παστό που είναι εξαίσιο.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΤΙΝΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ,
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΕΦΗ ΠΑΡΟΥΤΣΑ, Χ. ΧΛΟΥΒΕΡΑΚΗΣ
καθημερινη
0 Σχόλια