Η ελληνική γλώσσα διαθέτει, προστακτική σε 2 χρόνους:
στον ενεστώτα και τον αόριστο, με την προστακτική του ενεστώτα να δηλώνει μεγαλύτερη διάρκεια:
αναλάμβανε πρωτοβουλίες, παράγγελνε προσεκτικά, επίτρεπέ μου να παρεμβαίνω όποτε θέλω.
Πιο εύχρηστη όμως είναι η προστακτική του αορίστου.
Το πρόβλημα ξεκινά όταν έχουμε κάποιο ρήμα σύνθετο με πρόθεση, το οποίο στην οριστική του αορίστου παίρνει κανονικά εσωτερική αύξηση (όταν αυτή τονίζεται).
Αύξηση, ως γνωστό, είναι το `ε' που παίρνουν οι παρελθοντικοί χρόνοι στην οριστική μόνο και το οποίο χάνεται όταν δεν τονίζεται (έλυσα, έπαιξα αλλά λύσαμε, παίξαμε).
Εσωτερική είναι η αύξηση στα σύνθετα (με πρόθεση) ρήματα, η οποία βρίσκεται στο εσωτερικό της λέξης και, διατηρείται όταν τονίζεται (παρέλυσα, κατέβαλα αλλά παραλύσαμε, καταβάλαμε). Μερικές φορές η αύξηση δεν είναι ένα `ε' αλλά ένα `η' (σε περίπτωση που το ρήμα αρχίζει από φωνήεν).
Το πρόβλημα, λοιπόν, και εδώ ξεκινά από τη σχεδόν ίδια προφορά των δύο τύπων και η σύγχυση επιτείνεται από την ολόιδια προφορά και ορθογραφία των απλών (όχι σύνθετων με πρόθεση) ρημάτων αλλά και άλλων ρημάτων της νέας ελληνικής τα οποία πλέον δεν υπακούουν στους κανόνες της αρχαίας ελληνικής. Τα παραδείγματα πάντα είναι περισσότερο διευκρινιστικά:
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
Αυτός επέλεξε να φύγει. Επίλεξε ό,τι θες.
Μου περιέγραψε τη σκηνή. Περίγραψέ μου τι ψάχνεις.
Αυτός παρήγγειλε φαγητό. Παράγγειλε να φας.
Εκείνη επέτρεψε τη φωτογράφηση. Επίτρεψέ μου να σε διορθώσω.
Η οργάνωση ανέλαβε την ευθύνη. Ανάλαβε εσύ αυτήν την υπόθεση.
Ο σεισμός κατέστρεψε το χωριό. Κατάστρεψε τα έγγραφα αμέσως.
Όμως έχουν ίδιους τύπους:
Αυτός χώρισε με τη γυναίκα του. Χώρισε τα κομμάτια.
Αυτός διάλεξε να φύγει. Διάλεξε ό,τι θες.
0 Σχόλια