Ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του ’50, αλλά μόλις τώρα φαίνεται πως ξεδιαλύνεται το μυστήριό τους. Τα δεδομένα μαρτυρούν πως δημιουργήθηκαν περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο χρόνια πριν και η μεγάλη σημασία τους –πέραν της περιέργειας για την ανάδυσή τους- έγκειται στο ότι ίσως αποτελούν ερμηνευτικά «κλειδιά», όχι μόνο για το παρελθόν της ανταρκτικής και του στρώματος πάγου που την καλύπτει, αλλά και για το μέλλον του πλανήτη όλου, σε σχέση με τις αλλαγές του κλίματος.
Μια συντονισμένη πολυεθνική ερευνητική προσπάθεια, με το όνομα «Επαρχία Ανταρκτικής Γκαμπούρτσεφ», πέρασε τα έτη 2008 και 2009 πετώντας μ’ αεροπλάνα πάνω από τη λευκή ήπειρο και χαρτογραφώντας τη μορφή των ορέων με ειδικά ραντάρ, που «βλέπουν» κάτω από τους πάγους. Άλλα όργανα κατέγραφαν τα τοπικά μαγνητικά και βαρυτικά πεδία και, ταυτόχρονα, με σεισμογράφους αναλύονταν τα δεδομένα από τα βάθη της Γης.
Η ομάδα των ερευνητών πιστεύει, τώρα, ότι όλα τα δεδομένα μπορούν πια να συγκεραστούν σε μια έγκυρη «αφήγηση» του πώς τα όρη γεννηθήκαν και επέζησαν δια μέσω των γεωλογικών αιώνων:
Κάτι περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο χρόνια πριν από σήμερα, οι τότε ήπειροι διολίσθαιναν μαζί, σχηματίζοντας μια τεράστια έκταση ξηράς, μια υπέρ-ήπειρο, που είναι γνωστή ως «Ροδινία».
Η σύγκρουση των ηπείρων και οι πιέσεις που προκλήθηκαν στις τεκτονικές πλάκες έκαναν τα βουνά ν’ αναδυθούν, αλλά σχημάτισαν, επίσης, μια υπόγεια, παχιά και πυκνή, «ρίζα», που κατακάθησε στο φλοιό της Γης.
Στη διάρκεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, οι κορυφές σταδιακά εξαλείφθηκαν και μόνο η ψυχρή «ρίζα» έμεινε άθικτη. Έπειτα, όμως, και «μόλις» γύρω στα 250 με 100 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν οι δεινόσαυροι κατέκλυζαν τη Γη, ο φλοιός άρχισε πάλι να χωρίζεται, σε μια σειρά από τάφρους κοντά στην παλιά «ρίζα».
Η ταφροειδής εγκατακρήμνηση θέρμανε και αναζωογόνησε τη «ρίζα», προσδίδοντάς της την πλευστότητα που απαιτούταν, ώστε να ανασηκώσει το έδαφος ξανά, ανυψώνοντας και πάλι τις κορφές. Ακόμη μεγαλύτερη ανύψωση ήρθε κατόπιν, καθώς βαθιές κοιλάδες χαράχτηκαν αργότερα από παγετώνες και ποτάμια.
Κι ήταν αυτοί, οι παγετώνες, τελικά, που πριν από 35 εκατομμύρια χρόνια εξαπλώθηκαν κι ενώθηκαν, ώστε να σχηματίσουν το στρώμα πάγου της ανατολικής Ανταρκτικής, που, με τη σειρά του, φρόντισε για τον ενταφιασμό ολόκληρης της –όχι και τόσο, τώρα πια- μυστηριώδους οροσειράς Γκαμπούρτσεφ.
Οι έρευνες, όμως, θα συνεχιστούν, καθώς, όπως εγράφη, δεν είναι μόνο για το παρελθόν που μελετάμε τα Γκαμπούρτσεφ· το μέλλον, αν και δυσκολότερο, είναι ίσως το σημαντικό, αν θέλουμε να βγάλουμε μια άκρη στο τί συμβαίνει στον πλανήτη μας και πώς να το αποτρέψουμε, αφού εμείς το προκαλούμε.
Πηγές: AGAP, BBC, Nature
0 Σχόλια