ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ

ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ (ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΑΠΟ ΓΥΡΗ, ΣΚΟΝΗ, ΜΟΥΧΛΑ, ΖΩΑ ΚΛΠ.)

Η αλλεργική ρινίτιδα χαρακτηρίζεται από μπούκωμα, φτάρνισμα, δακρύρροια, φαγούρα στη μύτη ή τον φάρυγγα, συμπτώματα που εμφανίζονται λόγω έκθεσης σε ορισμένες ουσίες του περιβάλλοντος. 

Παρά το γεγονός ότι το πιο κοινό αλλεργιογόνο είναι η γύρη, με αποτέλεσμα η αλλεργική ρινίτιδα να έχει κυρίως εποχικό χαρακτήρα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, μπορεί να εμφανίζεται όλο τον χρόνο, όταν η έκθεση στο αλλεργιογόνο είναι μόνιμη.
Η αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζεται γενικώς σε ατοπικά άτομα, δηλαδή σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας ή ατομικό αναμνηστικό αλλεργικών συμπτωμάτων. Συνήθως τα συμπτώματα εμφανίζονται πριν την τέταρτη δεκαετία της ζωής και υποχωρούν με την πάροδο της ηλικίας.

Στην Ελλάδα, αερομεταφερόμενες γύρεις παράγουν κυρίως τα δέντρα (ελιά, κυπαρίσσι, ακακία, λεύκα κ.ά.), τα αγρωστώδη (άγρια δημητριακά), τα χορτάρια, τα γρασίδια, η «αγριάδα», τα ζιζάνια, οι θάμνοι, τα αγριοβότανα. Ποικίλα φυτά παράγουν μεγάλες ποσότητες γύρης, η οποία διασπείρεται με τον άνεμο, ερεθίζοντας την περιοχή της μύτης. Στη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών φυτών η μεταφορά της γύρης, που προκαλεί εποχική αλλεργική ρινίτιδα, πραγματοποιείται κατά το δίμηνο Απριλίου – Μαΐου.

Άλλα αλλεργιογόνα είναι οι ζυμομύκητες (η μούχλα), οι οποίοι ευρίσκονται στο έδαφος ή σε οργανική ύλη που αποσυντίθεται και παράγουν σπόρους ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες. Η χρόνια αλλεργική ρινίτιδα αναπτύσσεται ως αντίδραση σε αλλεργιογόνα που υπάρχουν σε όλη την διάρκεια του έτους, όπως είναι τα απολεπιζόμενα επιθηλιακά κύτταρα του δέρματος των ζώων ή πρωτεΐνες κατσαρίδων ή χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην βιομηχανία ή η σκόνη. Μέσα στη σκόνη ευρίσκονται ορισμένα ακάρεα, που δρουν ως αλλεργιογόνα όπως τα D. Dermatophagoides, Pteronyssinus.

Η τροφική αλλεργία είναι ασυνήθης αιτία της αλλεργικής ρινίτιδας.
Η μύτη έχει σημαντικό ρόλο στο ανθρώπινο σώμα. Συντελεί στην ύγρανση του εισπνεόμενου αέρα, ενώ κατακρατά άχρηστα στοιχεία, μικροοργανισμούς και ρύπους, που δρουν βλαπτικά στους βρόγχους.
Με την κατακράτηση της γύρης στην εποχική αλλεργική ρινίτιδα, απελευθερώνονται αλλεργιογόνες πρωτεΐνες. Αναπτύσσεται οίδημα ρινικού βλεννογόνου, διήθηση της περιοχής από ηωσινόφιλα, βασεόφιλα, ουδετερόφιλα. Το υγρό στην επιφάνεια του βλεννογόνου περιέχει αντισώματα IgA και IgE. Οι ρινικές εκκρίσεις είναι πλούσιες σε ηωσινόφιλα. Ανάλογα είναι τα παθοφυσιολογικά φαινόμενα και στους άλλους τύπους της αλλεργικής ρινίτιδας. Η εξοίδηση των ρινικών κογχών και του βλεννογόνου με απόφραξη των στομίων των παραρρινίων κόλπων και της ευσταχιανής σάλπιγγας, δημιουργούν επιμολύνσεις από ιούς και μικρόβια και δευτερογενείς λοιμώξεις στην περιοχή των παραρρινίων και του ωτός.
Η σωστή παθολογική εξέταση και αξιολόγηση έχει κομβική σημασία στη μελέτη της ρινίτιδας. Σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει ένα, αλλά συνδυασμός αλλεργιογόνων, που είναι υπεύθυνα για τα συμπτώματα. Τα φαινόμενα σε άλλες περιπτώσεις επιδεινώνονται από αγγειοκινητική ανισορροπία στην περιοχή της μύτης (π.χ. από φάρμακα για την ανδρική ανικανότητα, αποσυμφορητικά, ασπιρίνη), ενώ η υποκείμενη τοπική ή συστηματική νόσος πρέπει να αποκλείεται σε επίμονες περιπτώσεις (π.χ. ανατομικές ανωμαλίες, όγκοι, ορμονικές διαταραχές). Οι επιμολύνσεις από μικρόβια της μύτης είναι συχνό φαινόμενο στην πορεία επίμονων περιπτώσεων. Ειδικός εργαστηριακός έλεγχος πραγματοποιείται για την απομόνωση του υπεύθυνου αλλεργιογόνου, ενώ η θεραπεία περιλαμβάνει φαρμακευτική χημική συστηματική αγωγή, φάρμακα εναλλακτικής ιατρικής, τοπικά spray. Σε ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις χορηγούνται ειδικά εμβόλια (ανοσοθεραπεία).

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ 

ΚΟΙΝΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗΣ ΡΙΝΙΤΙΔΑΣ

1. ΑΠΟ ΓΥΡΗ
• Συνιστάται αποφυγή καπνού και έκθεσης στη γύρη
• Τα παράθυρα στο αυτοκίνητο και στο σπίτι πρέπει να διατηρούνται κλειστά
• Τα διπλά τζάμια συχνά βοηθούν
• Τα κλιματιστικά πρέπει να συντηρούνται επαρκώς
• Ειδικά κλιματιστικά συστήματα για αλλεργικούς διασφαλίζουν επαρκή αερισμό του χώρου κατακρατώντας την γύρη
• Η γούνα των κατοικίδιων ζώων όταν εκτίθενται στο εξωτερικό περιβάλλον πρέπει να πλένεται και να καθαρίζεται
• Συνιστάται αποφυγή κυκλοφορίας κατά την διάρκεια της ημέρας
• Άμεση αλλαγή ρουχισμού μετά την επιστροφή στο σπίτι
• Συνιστώνται εξωτερικά πλαστικά καλύμματα στα κρεβάτια και τα μαξιλάρια
• Αρκετές περιπτώσεις χρειάζονται ιατρική προφυλακτική αγωγή, πριν την έναρξη της ανθοφορίας.

2. ΑΠΟ ΣΚΟΝΗ ΚΑΙ ΑΚΑΡΕΑ ΤΗΣ ΣΚΟΝΗΣ
• Συνιστώνται εξωτερικά πλαστικά καλύμματα στα κρεβάτια και τα μαξιλάρια
• Συνιστάται συχνό ξεσκόνισμα με χρήση καλής ηλεκτρικής σκούπας από τρίτο άτομο
• Συνιστάται απομάκρυνση χαλιών μοκετών κουρτινών και «φορτωμένων» επίπλων
• Συνιστάται πλύσιμο κλινοσκεπασμάτων σε υψηλή θερμοκρασία
• Τα κλιματιστικά πρέπει να συντηρούνται επαρκώς
• Η γούνα των κατοικίδιων ζώων όταν εκτίθενται στο εξωτερικό περιβάλλον πρέπει να πλένεται και να καθαρίζεται.

3. ΑΠΟ ΖΩΑ
• Συνιστάται απομάκρυνση του ζώου από το σπίτι
• Εάν υπάρχει ειδική αλλεργία σε πρωτεΐνες κατσαρίδων, συνιστάται προσεκτική αποθήκευση τροφίμων και προσεκτική χημική εξόντωση κατσαρίδων

4. ΑΠΟ ΜΟΥΧΛΑ
• Αποφυγή υγρασίας, οικημάτων με υγρασία
• Καλός, καθημερινός αερισμός των χώρων και άνοιγμα των παραθυρόφυλλων κατά την διάρκεια της ημέρας
• Καλά συστήματα κλιματισμού εξαερισμού
• Απομάκρυνση μούχλας με ειδικά προϊόντα από μη αλλεργικό άτομο
• Γρήγορη απομάκρυνση συλλογών νερού
• Αλλαγή ταπετσαρίας που έχει προσβληθεί από μούχλα
• Απομάκρυνση χαλιών μοκετών κουρτινών από χώρους με υγρασία (π.χ. μπάνια, υπόγεια)
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος