Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, με μήκος συνόρων 80 χλμ., καθώς και με την περιοχή Τζαμού Κασμίρ, που διεκδικεί το Πακιστάν με μήκος συνόρων 320 χλμ., ανατολικά και νότια με το Πακιστάν με συνολικό μήκος συνόρων 1810 χλμ. και δυτικά με το Ιράν, με μήκος συνόρων 820 χλμ.
Ο πληθυσμός (κατατάσσεται 45η στον κόσμο) της χώρας είναι 33.609.937 (εκτ. 2009).
Πρόεδρος της χώρας είναι ο Χαμίντ Καρζάι.
Πρωτεύουσα του Αφγανιστάν είναι η Καμπούλ (2.413.000 κάτοικοι, εκτίμηση 2009).
Άλλη σπουδαία πόλη είναι η Κανταχάρ ή Κουνταχάρ με 358.845 κατοίκους.
Την πόλη αυτή την ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος και είχε γίνει πολλές φορές πρωτεύουσα του κράτους.
Άλλες πόλεις είναι: η Χεράτ ή Χαράτ (395.877 κατ.), που βρίσκεται στην κοιλάδα Χάρι - Ραντ, η Μαζάρι Σαρίφ (300.467 κατ.), η Τζαλαλαμπάντ (147.474 κατ.), η Μπαγκλάν (76.968 κατ.), που είναι και αξιόλογο βιομηχανικό κέντρο και διαθέτει αρκετά ζαχαρουργεία.
Είναι εξ ολοκλήρου μεσόγεια και ορεινή χώρα. Απέχει από τη θάλασσα (Αραβικό Κόλπο) περί τα 360 χλμ. Το περίγραμμά της μοιάζει με φύλλο δένδρου όπου μίσχος του φέρεται ο μεγάλος διάδρομος, χαράδρα Βακάν, που διασχίζει τη Χώρα από ΝΔ προς ΒΑ.
Η συνολική έκταση του Αφγανιστάν είναι 647.500 τ.χλμ. Το μέγιστο μήκος από τα δυτικά μέχρι ανατολικά σύνορα είναι 1.240 χλμ. και από το βορρά στο νότο περίπου τα 1.015 χλμ.
Η βορειοδυτική, δυτική, προς Ιράν και νότια παραμεθόριες περιοχές είναι κατά κύριο λόγο έρημοι πεδιάδες και βραχώδεις περιοχές, ενώ τα βορειοανατολικά σύνορα καλύπτονται από τον κορυφο-παγετώνα του Χίντου Κους, ως επέκταση των δυτικών Ιμαλαΐων.
Τα βόρεια σύνορα ορίζονται από τον ποταμό Αμού Ντάρια
Περισσότερο από τα 2/3 του εδάφους του Αφγανιστάν καλύπτονται από ψηλά βουνά με μέσο υψόμετρο τα 2000 μέτρα, και κυρίως, τα βουνά Χίντου Κους (Hindu Kush) οροσειρά που δεσπόζει στο κέντρο της χώρα και που καλύπτει μήκος προς τα ΝΔ 800 χιλιόμετρα.
Η οροσειρά αυτή διακλαδίζεται σαν βεντάλια που συνεχίζει με τρεις επιμέρους οροσειρές τις Κούχε Μπάμπα, Μπαντ-έ Μπάγιαν και Σαφίντ Κοχ ή Κουχ με συνέπεια να χωρίζεται η Χώρα σε τρία μεγάλα τμήματα: το κεντρικό υψίπεδο, τις βόρειες πεδιάδες και το νοτιοδυτικό οροπέδιο.
Ψηλότερη κορυφή είναι ο Χιονισμένος Όγκος, ύψος 6.504 μ., τα Παροπαμίζ (4.231 μ.) και τα Κεντρικά Αφγανικά Βουνά (4.145 μ.).
Οι Βόρειες πεδιάδες βρίσκονται βόρεια των κεντρικών υψιπέδων και εκτείνονται από τα σύνορα του Ιράν, δυτικά, μέχρι τους πρόποδες του Παμίρ (ανατολικά) με συνολική έκταση περίπου τα 100.000 τ.χλμ.
Οι νότιες περιοχές, νοτιοδυτικό οροπέδιο έχει μέσο υψόμετρο τα 550 μ. περιλαμβάνει τη γεωγραφική περιοχή Σιστάν, το ΝΔ άκρο όπου πρόκειται κυρίως για ερήμους και στέπες.
Κυριότερες από τις πεδιάδες είναι η Ρεγκιστάν και Νταστί- Μαρκόχ.
Κυριότερα ποτάμια της χώρας είναι:
ο Αμού - Νταριά που αποτελεί τα σύνορα με την πρώην Σοβιετική Ένωση, που σχηματίζεται από δύο παραπόταμους.
ο Χέλμαντ, ή Χίλμεντ, που διασχίζει το νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας που σχηματίζεται από την οροσειρά Χίντου Κους και χύνεται στη λίμνη Χαμούντ- Χελμάντ,
ο Χάριρουντ ή Χαριρούντ που σχηματίζεται στο κεντρικό Αφγανιστάν και καταλήγει στο Ιράν και
ο Καμπούλ που ακολουθεί κατ΄ εξαίρεση των άλλων, ανατολικό ρου και καταλήγει ως παραπόταμος του Ινδού.
Οι λίμνες του Αφγανιστάν είναι μικρές σε μέγεθος και αριθμό, σημαντικότερες των οποίων και είναι:
η λίμνη Ζαρκόλ στο Διάδρομο Βακάν
η λίμνη Σίβεχ στη περιοχή Μπανταχσάν, και
η αλατώδη λίμνη Ιστάντη Μοκόρ, που βρίσκεται νότια της Γκαζνί (περιοχή)ς.
Επίσης υφίστανται μερικές αλυκές στα όρια του Χέλμαντ, στα δυτικά σύνορα με το Ιράν.
Το κλίμα του Αφγανιστάν είναι κυρίως ηπειρωτικό ξηρό, ενώ στα νότια και ανατολικά (στα σύνορα προς το Πακιστάν) είναι υποτροπικό, δηλαδή αυτό της άνυδρης στέπας με ψυχρούς χειμώνες και πολύ ζεστά καλοκαίρια, με πολλές όμως κλιματικές διαφορές, όπως στο ΒΑ τμήμα όπου το κλίμα είναι υποαρκτικό. Γενικά το κλίμα της Χώρας επηρεάζεται και από τους Μουσώνες του Ινδικού Ωκεανού με υγρασία και βροχές (Ιούλιος - Σεπτέμβριος). Γενικά στο Αφγανιστάν παρατηρούνται μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας από 49 °C (Τζαλαλαμπάντ) τον Ιούλιο, μέχρι -31 °C (ορεινές περιοχές), το χειμώνα. Οι περισσότερες βροχοπτώσεις παρατηρούνται στο διάστημα από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο, ενώ στα πεδινά συνεχίζουν μέχρι και Απρίλιο.
Στο Αφγανιστάν κατοικούν 50 περίπου εθνότητες, που καθεμιά έχει και τη δική της γλώσσα. Από το 1930 καθιερώθηκαν σαν επίσημες γλώσσες η Παστού και η Περσική. Την παστού τη μιλάνε κυρίως οι Αφγανοί (Παστούν), ενώ η άλλη μεγάλη εθνότητα, οι Τατζίκοι, μιλάνε την περσική γλώσσα, την οποία και θεωρούν σαν πιο εξελιγμένη γλώσσα. Η κυριότερη θρησκεία στο Αφγανιστάν είναι η μωαμεθανική, κυρίως όμως οι Αφγάνες είναι μωαμεθανοί - σουνίτες, με εξαίρεση μερικές μειονότητες που είναι μωαμεθανοί σιίτες. Ο πληθυσμός είναι πολύ ανισομερώς κατανεμημένος, σαν αποτέλεσμα φυσικά της μορφολογίας του εδάφους.
Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 44,64 χρόνια (44,47 χρόνια οι άνδρες και 44,81 οι γυναίκες).
Οι πρώτες ιστορικές πληροφορίες για τους Αφγανούς και το Αφγανιστάν είναι από τον 10ο - 11ο αιώνα και τις παρέχουν οι Τατζίκοι, οι Άραβες και οι Πέρσες. Οι πρώτες όμως ιστορικές καταβολές του Αφγανιστάν αρχίζουν από τον 6ο αιώνα π.Χ. όπου και δέσποζαν στη περιοχή κατά σειρά οι Αχαιμενίδες, οι Έλληνες, από εκεί πέρασε ο Μέγας Αλέξανδρος κατά την εκστρατεία του στην Ινδία, άλλωστε, η Κανταχάρ, που κάποτε ήταν και πρωτεύουσα, χτίστηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο, και στη συνέχεια οι Σελευκίδες, οι Πάρθοι, οι Κουσαίοι ή Κουσάνα, οι Σασανίδες και οι Εφθαλίτες.
Από τον 7ο μέχρι τον 18ο αιώνα ακολούθησαν οι πρώτες μουσουλμανικές δυναστείες σημαντικότερες των οποίων ήταν οι Γαζναβίδες ή Γαζνεβίδες, οι Γκούριοι ή Γουρίδες, μέχρι της εισβολής των Μογγόλων των οποίων ακολούθησε ο Ταμερλάνος ή Τιμούρ που εγκαθίδρυσε τη δυναστεία των Τιμουρίδων. Αυτή αντικαταστάθηκε από τη δυναστεία των Σαφαβίδων και αυτή από την τελευταία των Μπαρακζάι.
Οι σοβιετικές δυνάμεις συνάντησαν σθεναρή αντίσταση από ένοπλες ομάδες ανταρτών μουτζαχεντίν. Στα πλαίσια της στρατηγικής του Ψυχρού Πολέμου οι μουτζαχεντίν υποστηρίχθηκαν από τις ΗΠΑ, το Πακιστάν, την Κίνα, το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία.
Οι σοβιετικοί αποχωρούν το 1989 και ακολουθεί μια ακόμα περίοδος αστάθειας κατά την οποία αναδεικνύεται το ισλαμικό φονταμενταλιστικό κίνημα των Ταλιμπάν. Οι Ταλιμπάν καταλαμβάνουν την Καμπούλ το 1996 και επιβάλουν ένα αυστηρό ισλαμικό καθεστώς. Το 2001 οι Ταλιμπάν ανατινάζουν δύο γιγάντια σκαλισμένα στο βράχο αγάλματα του Βούδα στην περιοχή Μπαμιγιάν.
Το 2004 διενεργούνται εκλογές και πρόεδρος εκλέγεται ο Χαμίντ Καρζάι.
Έκτοτε το κίνημα των Ταλιμπάν έχει ανασυγκροτηθεί και επιτίθεται στις ξένες στρατιωτικές δυνάμεις αλλά και στην κυβέρνηση της χώρας. Μετά από δεκαετίες πολιτικής αστάθειας και πολεμικών επιχειρήσεων η ανθρωπιστική κρίση έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Εκατομμύρια Αφγανοί προσφυγές έχουν εγκαταλείψει τη χώρα και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει συστήσει ειδική επιχείρηση για να διαχειριστεί την κρίση.
Τα μέσα συγκοινωνίας του Αφγανιστάν είναι ελάχιστα, ενώ δεν υφίσταται καθόλου σιδηροδρομικό δίκτυο. Το οδικό δίκτυο βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση και μόνο λίγοι δρόμοι είναι ελεύθεροι ολόκληρο το χρόνο για την κίνηση των αυτοκινήτων, ενώ οι περισσότεροι τον χειμώνα καλύπτονται με χιόνια και γίνονται αδιάβατοι. Το συνολικό οδικό δίκτυο της χώρας δεν ξεπερνά τα 6 χιλ. χιλιόμετρα. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.
Το πολίτευμα είναι ισλαμική προεδρική δημοκρατία. Αρχηγός Κράτους και της κυβέρνησης είναι ο Πρόεδρος. Πρόεδρος σήμερα είναι ο Χαμίντ Καρζάι. Από τις 7 Δεκεμβρίου του 2004 αντιπρόεδροι είναι οι Αχμάντ Ζία Μασούντ (πρώτος Αντιπρόεδρος) και Καρίμ Χαλίλι (δεύτερος αντιπρόεδρος). Από το 2006 ανώτατος Δικαστής και πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι ο Αμπντούλ Σαλάμ Αζιμί.
Παρά τη μικρή βιομηχανία του το Αφγανιστάν είναι πλούσιο σε μεταλλεύματα. Στο υπέδαφος του Αφγανιστάν υπάρχουν πετρέλαιο, γαιάνθρακες, μεθάνιο, σίδηρος, μόλυβδος, θείο, ορυκτό αλάτι, χρυσός.
Το ΑΕΠ της χώρας είναι 14,022 δισ. $ (σε ονομαστικές τιμές, 107η στον κόσμο, εκτίμηση 2009).
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 812 $.
Το Αφγανιστάν έχει ως νόμισμα το αφγάνι.
wikipedia
0 Σχόλια