Απελευθερω​τικός αγώνας ΕΟΚΑ στην Κύπρο 1955

Το βράδυ της 31ης Μαρτίου προς τα ξημερώματα της 1ης Απριλίου του 1955 ξεκίνησε στην Κύπρο, από μια χούφτα αποφασισμένων μαχητών της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) ο ηρωικός ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας εναντίον των Βρετανών αποικιοκρατών, με σειρά βομβιστικών ενεργειών και τη ρίψη χιλιάδων προκηρύξεων, με τις οποίες καλούνταν οι κάτοικοι του νησιού να ξεσηκωθούν εναντίον τους.
Μάλιστα, αρχικά οι έκπληκτοι Βρετανοί πίστεψαν ότι επρόκειτο για κακόγουστη πρωταπριλιάτικη φάρσα.
Γρήγορα, όμως, διαπίστωσαν την αποφασιστικότητα του κυπριακού λαού για την ανεξαρτησία του.
Επικεφαλής του πολιτικού σκέλους του αντιαποικιακού, απελευθερωτικού αγώνα της οργάνωσης ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄και του αντίστοιχου στρατιωτικού ο κυπριακής καταγωγής υποστράτηγος του Ελληνικού Στρατού Γεώργιος Γρίβας, με το αγωνιστικό ψευδώνυμο "Διγενής", του οποίου την πραγματική ταυτότητα αποκάλυψε δημόσια σε ραδιοφωνική του ομιλία τον Απρίλιο του 1955 ο τότε γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης.
Με τον τρόπο αυτό φαίνεται ότι "εκδικήθηκε" τον αρχηγό της φιλοβασιλικής αντιστασιακής οργανώσεως "Χ", ο οποίος στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Αθήνα και κυρίως στη διάρκεια των Δεκεμβριανών το 1944 αποτέλεσε το πιο σημαντικό ίσως πρόβλημα για το ΚΚΕ και τον ΕΛΑΣ στην προσπάθειά τους να καταλάβουν την Αθήνα.
Μέχρι την 1η Απριλίου 1955 είχε προηγηθεί σειρά ενεργειών.
Στις 15/1/1950, η Εκκλησία της Κύπρου, παρά την άρνηση των Βρετανών, προχώρησε σε διενέργεια δημοψηφίσματος στην Κύπρο για το πολιτικό μέλλον του νησιού, όπου ψήφισαν όλες οι κοινότητες σε ποσοστό 95,7% υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ανακοίνωσε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄στο Βρετανό κυβερνήτη του νησιού σερ Άντριου Ράιτ, ο οποίος, στις 22/2/1950, απάντησε ότι το ζήτημα της Ένωσης "ήταν κλειστό" (αρνητικό).
Στις 10/8/1953, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, εκ μέρους του κυπριακού λαού, υποβάλλει αίτηση για εγγραφή του θέματος της Κύπρου στην ημερήσια διάταξη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Το αίτημα απορρίφθηκε, γιατί η Κύπρος δεν ήταν (ακόμα) κράτος.

Στις 28/7/1954, διεξήχθη ευρεία συζήτηση για το Κυπριακό στη Βουλή των Κοινοτήτων, όπου ο υφυπουργός Αποικιών Χόπκισον υποστήριξε ότι η Κύπρος ήταν στρατηγική περιοχή και ουδέποτε θα μπορούσε να τύχει αυτοδιάθεσης.
Ο στρατηγός Γ.Γρίβας - Διγενής πραγματοποίησε, μεταξύ των ετών 1950 - 1954 επανειλημμένες επαφές με την τότε ηγεσία του ΓΕΣ, για τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα, συγκεντρώνοντας παράλληλα οπλισμό.
O Μακάριος συμφωνούσε με το Διγενή στην ουσία του αγώνα, διαφωνούσαν όμως στις λεπτομέρειες και, κυρίως, στη μορφή του αγώνα (ανταρτοπόλεμος, όχι ένοπλος αγώνας).
Στις 10/11/1954, ο Διγενής αποβιβάστηκε κρυφά στο νησί, αρχίζοντας την ουσιαστική προπαρασκευή του αγώνα, με τη συγκέντρωση και εκπαίδευση των πρώτων μαχητών.
Λαμβάνει μήνυμα, όμως, να μην ξεκινήσει τον αγώνα γιατί στις 14/12/1954 η Ελλάδα, ανεπιτυχώς, θέτει θέμα αυτοδιάθεσης της Κύπρου στον ΟΗΕ. Στις 20/3/1955, όλα ήταν έτοιμα και η οργάνωση ονομάστηκε 'ΕΟΚΑ", θέτοντας ως ημέρα έναρξης του αγώνα, μετά από συνεννόηση με τον Μακάριο, τα μεσάνυχτα της 31ης Μαρτίου.1ης Απριλίου.
Το βράδυ αυτό, ταυτόχρονα σε Λευκωσία, Λάρνακα, Λεμεσό και σε στρατιωτικές θέσεις των Άγγλων, ξεκίνησε ο αγώνας με τέτοια στρατιωτική ακρίβεια και σκληρότητα, που αιφνιδιάζει Κυπρίους, Βρετανούς και Ελλαδίτες.
Αν και η πρώτη εντύπωση που δόθηκε στον πληθυσμό της Κύπρου υπήρξε άριστη, ο ραδιοσταθμός των Αθηνών και μερίδα του (κομμουνιστικού) ΑΚΕΛ καταδίκασαν την ενέργεια αυτή, χρησιμοποιώντας βαρείς χαρακτηρισμούς ("τραμπούκοι", "βαρελόττοι", "ψευτοδιγενήδες", "δυναμιστές" κλπ). Στις 24/5/1955, σημειώθηκε στη Λευκωσία η πρώτη οργανωμένη μαχητική διαδήλωση της νεολαίας.
Διπλωματικά, στις 29/8/1955, η Βρετανία συγκάλεσε στο Λονδίνο Τριμερή Διάσκεψη μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου, Ελλάδας και Τουρκίας, εισάγοντας έτσι στο προσκήνιο και τον "ξένο", έως τότε, παράγοντα Τουρκία/ Τουρκοκύπριοι, σκληραίνοντας τα μέτρα.
Στις 3/10/1955 αναλαμβάνει κυβερνήτης της Κύπρου ο στρατάρχης σερ Τζον Χάρντιγκ, ο οποίος υπήρξε ο χειρότερος και σκληρότερος Άγγλος κυβερνήτης.
Ο εορτασμός για την 28η Οκτωβρίου πνίγηκαν στο αίμα με τη σύλληψη και τη θανατική καταδίκη του Μιχαλάκη Καραολή, αλλά και τη σύλληψη μεγάλου αριθμού Κυπρίων.
Στις 15/12/.1955, στο Μερσινάκι, πραγματοποιήθηκε σκληρότατη αιματηρή συμπλοκή μεταξύ αγωνιστών της ΕΟΚΑ και Βρετανών στρατιωτών, με αποτέλεσμα το θάνατο ενός στρατιώτη και ενός Κυπρίου αγωνιστή, του Χαράλαμπου Μούσκου, καθώς και τη σύλληψη τριών ακόμα αγωνιστών (Χαρίλαος Μιχαήλ, Ιάκωβος Πατάτσος, Ανδρέας Ζάκος), οι οποίοι δικάστηκαν και καταδικάστηκαν από βρετανικό δικαστήριο, ως "τρομοκράτες", για να εκτελεστούν τελικά στις 9/8/1956 δι απαγχονισμού.
Στις 29/1/1956 ο Γρίβας διατάζει την ανύψωση ελληνικών σημαιών στα σχολεία, γεγονός που προκάλεσε την ανησυχία των Βρετανών. Στις 9/3/1956, συλλαμβάνεται ο Μακάριος στο αεροδρόμιο Λευκωσίας και εξορίζεται στις Σεϋχέλλες, αφήνοντας την Κύπρο ορφανή διπλωματικά μέχρι και την επάνοδό του στις 16/8/19576. Μαζί του εξορίστηκε και ο Μητροπολίτης Κερύνειας.
Έτσι, τα καθήκοντα του εθνάρχη εξασκούσε ο Μητροπολίτης Κιτίου Άνθιμος.
Λεωνίδας Σ.Μπλαβέρης/"Απογευματινή"