Μήπως σε ανατριχιάζει η σκέψη μιας βδέλλας;
Ε, βέβαια, τι χειρότερο υπάρχει από ένα σκουλήκι που κολλάει στο δέρμα σου και σου ρουφάει το αίμα;Και όμως, ίσως ξαφνιαστείς αν ανακαλύψεις για πόσους λόγους θα δίναμε σε μια βδέλλα άριστα!
* Οι βδέλλες μια φορά κι έναν καιρό....
Για χιλιάδες χρόνια οι γιατροί πίστευαν πως το βύζαγμα του αίματός μας από βδέλλες θεράπευε τους πονοκεφάλους, το κρύωμα, τις δερματικές ασθένειες και άλλες σοβαρότερες αρρώστιες, καθώς βοηθούσε τους ασθενείς να ξεφορτωθούν "βρόμικο" αίμα από τον οργανισμό τους. Για την "θεραπεία" του στομαχόπονου, πχ...τοποθετούσαν πάνω στην κοιλιά 20 με 30 βδέλλες!
Μέχρι τις αρχές του 1900, τα φαρμακεία νοίκιαζαν τόσο πολλές, ώστε στο τέλος έγιναν σπάνιες. Μάλιστα η ευρωπαϊκή φαρμακευτική βδέλλα Hirudo medicinalis συγκαταλέγεται στον κατάλογο με τα απειλούμενα με εξαφάνιση είδη.
Σήμερα δεν μπορείς να δανειστείς βδέλλες από το φαρμακείο της γειτονιάς σου. Αλλά τώρα οι βδέλλες χρησιμοποιούνται με πολλούς νέους τρόπους.
Από τις χημικές ουσίες που παράγουν, οι γιατροί παρασκευάζουν φάρμακα για τα μάτια, τις αρθρώσεις ή για παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος. Συχνά τις χρησιμοποιούν και στη συγκόλληση άκρων, όπως σε κομμένα δάχτυλα, καθώς βοηθούν να μην πήξει το αίμα και να κυκλοφορεί καλύτερα.
Γι αυτό υπάρχουν χώρες που καλλιεργούν φαρμακευτικές βδέλλες (βδελλοκαλλιέργειες) ή τις συλλέγουν από τη φύση. Αλλά επειδή η φαρμακευτική βδέλλα είναι πλέον προστατευόμενο είδος, η συλλογή της γίνεται με έλεγχο. Για όλες αυτές τις θαυματουργές ιδιότητες, λοιπόν, που κρύβει στο σώμα της θα έπαιρνε μια βδέλλα άριστα.
Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν πάνω από 600 είδη σκουληκιών που ονομάζονται βδέλλες. Και συνεχώς ανακαλύπτονται καινούργια. Οι περισσότερες βδέλλες ζουν στα γλυκά νερά των λιμνών και σε αργοκίνητα ρυάκια. Όμως, ορισμένες μπορούν να ζήσουν και στα αλμυρά νερά των ωκεανών.
Υπάρχουν βδέλλες που ζουν στα παγωμένα νερά της Ανταρκτικής. Και έχουν βρεθεί σε λάκκους με νερό στην αφρικανική έρημο. Υπάρχουν επίσης στεριανές βδέλλες, που σεργιανάνε πάνω σε φυτά κοντά στο νερό.
* Οι άπληστες βεντούζες.
Σε ορισμένες βδέλλες αρέσει να ρουφάνε ανθρώπινο αίμα. Αλλά οι περισσότερες προτιμούν το αίμα ζώων. Πολλές ρουφάνε αίμα από καρχαρίες, σελάχια ή άλλα ψάρια και άλλες κολλάνε σε σαλαμάνδρες, χελώνες, φίδια, αλιγάτορες και θηλαστικά.
Ωστόσο, δεν είναι όλες οι βδέλλες αιματοφάγοι. Η μία στις τέσσερις είναι θηρευτής - κυνηγούν γεωσκώληκες, σαλιγκάρια και έντομα.
Κάθε βδέλλα είναι αγόρι και κορίτσι μαζί. Όταν δύο ενήλικες βδέλλες ζευγαρώσουν, γονιμοποιεί η μία τα αυγά της άλλης. Τα γονιμοποιημένα αυγά τα κρατάνε μέσα σε κουκούλια που αφήνουν πάνω σε βράχια ή φυτά ή μεταφέρουν μαζί τους. Ορισμένες βδέλλες γίνονται και καλοί γονείς. Αφού εκκολαφθούν, μεταφέρουν τα μικρά βδελλάκια πάνω στην κοιλιά τους.
* Σώμα - λάστιχο.
Οι περισσότερες βδέλλες είναι πιο κοντές από τα συνηθισμένα σκουλήκια της γης. Αλλά υπάρχουν και πολύ μεγαλύτερες. Η μεγαλύτερη είναι η γιγαντιαία βδέλλα του Αμαζονίου, που, όταν τεντώνεται, ξεπερνάει τα 30 εκατοστά!
Οι βδέλλες της ξηράς χρησιμοποιούν τις ισχυρές βεντούζες τους μπρος και πίσω (τους μυζητήρες) για να γαντζώνονται στο έδαφος. Μπορούν να τεντώνονται σαν λάστιχα και να γίνονται από κοντές και χοντρές μακριές και λεπτές. Οι βδέλλες του νερού, πάλι, κολυμπάνε κυματιστά και, όταν θέλουν να "φρενάρουν", κολλάνε σε ό τι βρουν.
Οι βδέλλες που ρουφάνε το αίμα εκκρίνουν ειδικές χημικές ουσίες. Μία από αυτές μουδιάζει το δέρμα του θύματος πριν από το δάγκωμα (άλλες βδέλλες έχουν δόντια και άλλες τρυπάνε με προβοσκίδα) και δεν πονάει. Επίσης, φτιάχνουν μια άλλη ουσία, που εμποδίζει το αίμα του θύματος να πήξει, ώστε να ρέει γρήγορα μέσα τους και να μην πήζει στο εσωτερικό τους. Το αίμα, από τη στιγμή που θα βρεθεί στο στομάχι τους, χωνεύεται αργά από βακτήρια και οι βδέλλες παίρνουν τα θρεπτικά του στοιχεία για να ζήσουν.
Οι βδέλλες δεν τρώνε συχνά. Αλλά, όταν το κάνουν, τα γεύματά τους ισούνται με το δεκαπλάσιο του βάρους τους. Φαντάσου! Αν ζυγίζεις 36 κιλά, θα πρέπει να πιεις 360 κουτιά γάλα του ενός λίτρου για να ισοφαρίσεις μια βδέλλα! Ύστερα από ένα τέτοιο γεύμα, οι βδέλλες δε χρειάζεται να φάνε για 6 μήνες. Και κάποιες φορές για έναν ολόκληρο χρόνο.
Αν σου αρέσει να κολυμπάς σε λίμνες, ίσως κάποια μέρα ανακαλύψεις πάνω σου κολλημένες βδέλλες. Μην πανικοβληθείς!
Οι περισσότερες δε θέλουν το αίμα σου. Απλώς αναζητούν ένα μαλακό μέρος για να ξεκουραστούν. Αλλά και να τις δεις να σου ρουφάνε το αίμα, μπορείς να τις ξεκολλήσεις εύκολα, γιατί είναι μικρές, ή να τους ρίξεις αλάτι, οινόπνευμα ή ξίδι. Οι περισσότερες, ωστόσο, ξεραίνονται μόλις βρεθούν έξω από το νερό.
Ελένη Φατσέα
0 Σχόλια