Η πολίτικη βασιλόπιτα είναι ένα αφράτο μυρωδάτο τσουρέκι, αρωματισμένο με μαχλέπι. Την "καλή βραδιά", όπως ονόμαζαν οι πολίτες την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, δέσποζε στο στολισμένο γιορτινό τραπέζι η βασιλόπιτα με 12 κεράκια, κατά πλήρη αντιστοιχία με τους 12 μήνες του χρόνου.
Στις 00:00 άναβαν τα κεράκια και ο "αρχηγός" της οικογένειας έκοβε και μοίραζε τα κομμάτια. Τα κεράκια έσβηναν μόλις αναδεικνυόταν ο τυχερός της βραδιάς και της χρονιάς.
Στο Ηράκλειο της Κρήτης κάτοικοι καταναλώνουν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς μεγάλες ποσότητες μπουγάτσας, θέλοντας να είναι γλυκιά η πρώτη γεύση του έτους.
Μάλιστα, σε όλους τους δρόμους του Ηρακλείου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στήνονται υπαίθριοι πάγκοι για τη διανομή μπουγάτσας.
Και όμως οι λουκουμάδες ανήκουν στα παραδοσιακά γλυκά των γιορτών.
Φτιάχνονται από ζύμη, τηγανίζονται σε καυτό λάδι, πασπαλίζονται με μέλι και κανέλα και τρώγονται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, για να πάρουμε τη γλύκα του παλιού χρόνου και να γλυκάνουμε τον νέο που μας έρχεται.
Αναπαριστούν το "δίπλωμα" του Χριστού μέσα στα σπάργανα και τις έφτιαχναν Χριστούγεννα, σε αρραβώνες, γάμους και γεννητούρια. Ευχόντουσαν να "διπλιάσει" η χαρά, μόνο αν το παιδί ήταν "σερνικό" (αρσενικό). Για τα θηλυκά έλεγαν απλά "να ζήσει". Ως γλυκό του τηγανιού, οι δίπλες χρειάζονται αγνά υλικά και μαστοριά για να πετύχει η συνταγή.
Η βασιλόπιτα από γιορταστικό ψωμί και τον "μελίπηκτο" των αρχαίων Ελλήνων, που ήταν προσφορά στους θεούς, στα πνεύματα και στους νεκρούς για να εξασφαλίσουν υγεία, δύναμη και καλή τύχη, έγινε γλύκισμα για τη παραμονή της Πρωτοχρονιάς, πάντα με το φλουρί για τον τυχερό της χρονιάς, που ανατέλλει.
Το κόψιμο της βασιλόπιτας έχει και τη σχετική τελετουργία και οι τοπικές συνταγές έχουν την τιμητική τους τις γιορτινές ημέρες.
Φουσκωτός και λευκός με τα 100 του φύλλα και τα ασπρισμένα αμύγδαλα, ο μπακλαβάς της Κύμης, θυμίζει πολύ τη "μπακλαβού" της Μυτιλήνης.
Στην Κύμη τον έφτιαχναν με πολύ λεπτό φύλλο, που άνοιγαν με τη "σαΐτα" -έτσι αποκαλούν τον πλάστη- επάνω σε "πλασταριές", δηλαδή μεγάλους ξύλινους πάγκους. Κατόπιν, έψηναν τον μπακλαβά για 12 ώρες σε σιγανό χωριάτικο φούρνο και τον σιρόπιαζαν ζεστό με κρύο μελωμένο σιρόπι. Ύστερα τον σκέπαζαν με ζεστές κουβέρτες για 2-3 εικοσιτετράωρα και τον σερβίριζαν τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά.
Τα ζυμαρένια κεντήδια, που κοσμούν την επιφάνεια του Χριστόψωμου, αναπαριστούν τα έθιμα και τις παραδόσεις κάθε τόπου. Στη μέση του ψωμιού υπάρχει απαραιτήτως ένας μεγάλος σταυρός από ζυμάρι και στο κέντρο του ένα άσπαστο καρύδι.
Τα ζυμαρένια λουλούδια είχαν τόσα πέταλα, όσα και τα μέλη της κάθε οικογένειας, τα ζυμαρένια φύλλα συμβολίζουν την προστασία και τη γονιμότητα, ενώ τα κλαράκια κληματαριάς και τα σταφύλια είναι σύμβολα αφθονίας.
Από την αρχαιότητα υπήρχε η συνήθεια των "μειλίχιων προσφορών" στους δαίμονες και τους θεούς του Άδη για να τους εξευμενίσουν και να αλλάξουν την τύχη, ώστε να είναι ευνοϊκή όλον τον χρόνο. Οι προσφορές αυτές ήταν μικροί πλακούντες, περιχυμένοι με μέλι, όπως ακριβώς τα μελομακάρονα.
Στη Σμύρνη, τα έλεγαν και φοινίκια, πιθανώς από τους Έλληνες, που είχαν ζήσει στην Αφρική, αφού το σχήμα τους μοιάζει με τον βασικό καρπό της, τον χουρμά.
0 Σχόλια