Δελφοί: ο "ομφαλός της Γης"

Οι Δελφοί, με πληθυσμό 1.500 κατοίκων, είναι ένα από τα ωραιότερα και επιβλητικότερα τοπία της Ελλάδας.
Ο "ομφαλός της Γης", σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική περίοδο, αποκτώντας στη συνέχεια - και ιδιαίτερα στους κλασικούς χρόνους - τεράστια ιστορική σημασία, αφού συνδέθηκε με τα σπουδαιότερα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας.
Ο Απόλλωνας, θεός της κάθαρσης και του αληθινού χρησμού, κυριάρχησε στις παλαιότερες λατρείες του τόπου. Δίδαξε στους ανθρώπους το "μέτρο", δηλαδή τη σωφροσύνη και τη μετριοπάθεια και αναδείχτηκε ως η πιο ηθική και ειρηνική έκφραση του ελληνικού πνεύματος.

Το περιβόητο Μαντείο, στο οποίο ο μαντικός λόγος του θεού δυνόταν από το στόμα της Πυθίας, διευθυνόταν από το λεγόμενο ιερατείο, δηλαδή από ιερείς με βαθιά μυσταγωγική μόρφωση. Επιπλέον, οι Δελφοί με το γνωστό θεσμό των Αμφικτιονιών έδωσαν το σύνθημα για φιλία, αδελφότητα και ειρηνική συνύπαρξη των λαών, ως θεμελιώδη επιδίωξη της Δελφικής Ιδέας.
Μια εξαιρετικά εντυπωσιακή απόδειξη του διεθνούς κύρους του ιερού του θεού του Φωτός, ήταν το πλήθος των αφιερωμάτων από ηγεμόνες, πόλεις και πλούσιους ιδιώτες, τόσο σε ποιότητα όσο και σε καλλιτεχνική αξία, από τα οποία, δυστυχώς, διασώθηκαν ελάχιστα.
Στα βορειοδυτικά, βρίσκεται ένα από τα καλύτερα διατηρημένα Στάδια της αρχαιότητας, που χρονολογείται από τα ρωμαϊκά χρόνια στο οποίο τελούνταν τα "Πύθια", αγώνες με Πανελλήνια σημασία, κάθε τέσσερα χρόνια.
Στα Νοτιοανατολικά βρίσκεται ο ιερός τόπος, το τέμενος, ο οποίος περιβάλλεται από τοίχο και περιέχει, το Ναό του Απόλλωνα, δωρικού ρυθμού του 4ου αιώνα π.Χ., το θέατρο, χωρητικότητας 5.000 θέσεων, καθώς και μια μεγάλη ομάδα "θησαυρών", δηλαδή μικρών οικοδομημάτων με μορφή ναίσκου, που τα είχαν αφιερώσει διάφορες πόλεις στο Ιερό και σ αυτά φυλάσσονταν τα πολύτιμα αναθήματα. Μία ιδέα αυτών των κτιρίων μπορεί να πάρει ο επισκέπτης από τον αναστηλωμένο Θησαυρό των Αθηναίων.

Σημαντικότερος όλως φαίνεται ότι υπήρξε ο Θησαυρός των Σιφνίων, που ξεχωρίζει για το γλυπτό του διάκοσμο, ο οποίος εκτίθεται στο Δελφικό μουσείο μαζί με το υπέροχο και μοναδικό χάλκινο άγαλμα του Ηνίοχου, τη Σφίγγα των Ναξίων, τους δύο Κούρους, τα χρυσελεφάντινα της ανασκαφής του 1939 και δεκάδες άλλα ευρήματα.
Ανατολικότερα, εκεί που συναντούνται οι δύο βράχοι των Φαιδριάδων βρίσκεται η πασίγνωστη Κασταλία Πηγή, ενώ κάτω από τον αμαξωτό δρόμο το Γυμνάσιο και λίγο χαμηλότερα το τέμενος της Προνοίας Αθηνάς, μέσα στο οποίο ένα κυκλικό οικοδόμημα δωρικού ρυθμού, η θόλος, είναι πραγματικό αριστούργημα.
Η νέα πόλη των Δελφών, η οποία μεταφέρθηκε ένα χιλιόμετρο πιο δυτικά, μετά τις ανασκαφές του 1892, έχει να παρουσιάσει σύγχρονη τουριστική υποδομή και είναι έτοιμη να φιλοξενήσει όλες τις κατηγορίες των επισκεπτών.
Εκεί υπάρχει το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, που έχει ως κύριο στόχο την αναβίωση των Δελφών ως ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πνευματικό κέντρο με δραστηριότητες διεθνούς κλίμακας, το σπίτι του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού, το οποίο έχει μετατραπεί σε Μουσείο Δελφικών Εορτών, το παράρτημα της Σχολής Καλών Τεχνών και πλήθος καταστημάτων και εργαστηρίων ειδών λαϊκής τέχνης.
Στο Δήμο Δελφών εντάχτηκε το Χρισσό, που πήρε το όνομά του από την αρχαία πόλη της "Κρίσσας", η οποία χτίστηκε, κατά τον Όμηρο, τον 14ο ή 15ο π.Χ. αιώνα. 'Ιχνη ερειπίων των τειχών της αρχαίας Κρίσας που καταστράφηκε από τους Αμφικτίονες στον πρώτο "ιερό πόλεμο" γύρω στο 590 π.Χ., σώζονται πάνω στο λόφο Στεφάνη, νοτιότερα.
Εκεί, στην αρχή της κατάφυτης από ελαιόδεντρα πεδιάδας, το λεγόμενο "Κρισαίο Πεδίο", που απλώνεται ως τη θάλασσα της Ιτέας, βρισκόταν στην αρχαιότητα ο Ιππόδρομος των Δελφών, όπου ετελούνταν τα "Πύθια".
Το Χρισσό σήμερα είναι μία κωμόπολη, με σπίτια κυρίως νεοκλασικής τεχνοτροπίας που περιβάλλονται από ολοπράσινους κήπους, με δύο γραφικές πλατείες που δροσίζουν αιωνόβια πλατάνια, με παραδοσιακές ταβέρνες, με ευγενικούς και φιλόξενους κατοίκους, στην πλειονότητά τους αγρότες.
Βορειοδυτικά του Χρισσού, σε απόσταση 7 χλμ., βρίσκεται το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία. Η πρόσβαση στο μοναστήρι γίνεται και από τους Δελφούς, μέσω του ίδιου ασφαλτοστρωμένου δρόμου. Χρισμένο σε μια μαγευτική τοποθεσία, σε υψόμετρο 400 μ., "εποπτεύει" όλη την έκταση του τεράστιου ελαιώνα της Άμφισσας, τον Κορινθιακό κόλπο, το Γαλαξίδι και αντίκρυ τα βουνά της Πελοποννήσου.
Το μοναστήρι έγινε ευρύτερα γνωστό στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 υπήρξε το ορμητήριο και το καταφύγιο των αγωνιστών της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, έως τον Αύγουστο του 1825, οπότε οι Τούρκοι το κατέστρεψαν, ενώ ο ναός ανεγέρθηκε στην ίδια θέση το 1834. Το μοναστήρι πυρπολήθηκε και από τους Ιταλούς τον Φεβρουάριο του 1943.
Ανοικοδομήθηκε σταδιακά από το 1961 και ύστερα. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια που μετατράπηκε από αντρικό σε γυναικείο, έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικότατες εργασίες συντήρησης και ανάδειξης των παλαιοτέρων δομών του μοναστηριού.
Ο επισκέπτης σήμερα μπορεί να θαυμάσει κυρίως το ωραιότατο ξυλόγλυπτο τέμπλο του με παραστάσεις από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, αλλά και την πολύτιμη βιβλιοθήκη του, με χειρόγραφα και επιστολές από την περίοδο της επανάστασης.
"ταξίδια"