Οι κάτοικοι της Φιλίας δίνουν μαθήματα ιστορίας και πολιτικής στους ΄Αγγλους.

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1958 επισκέφθηκε το χωριό Φιλιά της Κύπρου ο Άγγλος Διοικητής Λευκωσίας συνοδευόμενος από το βοηθό του, Απόστολο Κοντό. Μεταξύ των άλλων χώρων που επισκέφθηκαν ήταν και το καφενείο του Ιάκωβου (Γιακουμή) Χατζηκωστή.
Κατά την ώρα της επίσκεψης βρίσκονταν στο καφενείο περί τα 15 πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και ο πρώην μουκτάρης (κοινοτάρχης).
Ο Διοικητής ρώτησε τους παρισταμένους τί θέλουν να κάνει η Κυβέρνηση στο χωριό τους. Ακολούθησε μεταξύ του Διοικητή και των κατοίκων η ακόλουθη συζήτηση, που έφερε σε δύσκολη θέση τους εκπροσώπους της Αγγλικής αποικιοκρατίας.
Ας την παρακολουθήσουμε:

" Χωρικοί: Αφού επί 20 χρόνια σας ζητούμεν δρόμους κλπ και ουδέποτε εισακούσθημεν, τώρα δεν θέλομε τίποτε άλλο παρά την ελευθερίαν μας, πλήρη αυτοδιάθεσιν.
- Τι εννοείτε με την λέξιν ελευθερία; ρώτησε ο Διοικητής.
Χωρικοί : - Να φύγουν οι Άγγλοι, να επιστρέψουν οι εξόριστοι, να αφεθούν ελεύθεροι οι πολιτικοί κατάδικοι και κρατούμενοι, να καταργηθούν τα μέτρα εκτάκτου ανάγκης και να διαλυθούν η επικουρική και εφεδρική αστυνομία.
Διοικητής: - Και αν φύγουν οι Άγγλοι, ποιος θέλετε να είναι ο Κυβερνήτης σας; Μήπως κάποιος Έλλην;
Χωρικοί: Εις τον Κυπριακόν λαόν εναπόκειται ποιον θα εκλέξη.
Διοικητής: Και τι θα κάμωμεν τους Τούρκους; Να τους πετάξωμεν;
Χωρικοί: - Μετά την αυτοδιάθεσιν θα ζήσωμεν με τους Τούρκους ειρηνικώς, ως και προηγουμένως, και θα απολαμβάνουν πλήρους ισοτιμίας εις τα κοινοτικά ζητήματα. Εις δύο παγκοσμίους πολέμους η Ελλάς και ο Κυπριακός λαός επολέμησαν παρά το πλευρόν σας δια την ελευθερίαν των λαών - όπως διαλαλούσατε - ενώ η Τουρκία εις μεν τον πρώτον ητο εναντίον σας, εις δε τον δεύτερον ουδετέρα. Πώς τώρα αναγνωρίζετε την Τουρκίαν ως πιστή σύμμαχον και υποκινείτε τους Τούρκους της Κύπρου εις σφαγάς, εμπρησμούς και λεηλασίας κατά του Ελληνικού Κυπριακού λαού, υποσχεθέντες μάλιστα εις αυτούς τον διαμελισμόν;
Διοικητής: - Περί τούτου λέγονται πολλά, αλλά όλοι σφάλλονται.
Εις παρατήτησιν του Διοικητού ότι επί του παρόντος η Κυβέρνησις δεν έχει χρήματα, οι χωρικοί απήντησαν ότι χρήματα θα υπάρχουν αρκετά, όταν διαλυθεί η επικουρική και εφεδρική αστυνομία, αι οποίαι αποζυμούν ένα μεγάλο ποσόν εκ του Κυπριακού προϋπολογισμού.
Ο Διοικητής απήντησεν ότι αύται θα διαλυθούν, όταν οι Έλληνες Κύπριοι δεχθούν το σχέδιον Μακμίλλαν.
Οι χωρικοί εδήλωσαν εις τον Διοικητής ότι το σχέδιον Μακμίλλαν είναι παντελώς απαράδεκτον και ότι ο Ελληνικός Κυπριακός λαός θα δεχθή το σύνταγμα, το οποίον θα εγκρίνη ο μόνος εκπρόσωπός του, ο Εθνάρχης Μακάριος.
Μετά την τελευταίαν ταύτην απάντησιν, οι Κυβερνητικοί εκπρόσωποι ανεχώρησαν εκ του χωρίους μας"
Εφημερίδα Έθνος 9-9-1958.
* Είναι να θαυμάζει κανείς την τόλμη των κατοίκων απέναντι στον ξένο κυρίαρχο, που μετά από αυτή την ψυχρολουσία δεν τόλμησε να επισκεφθεί άλλο χωρίς της περιοχής Μόρφου.
Η Δράσις μας