Οι Χύτροι της Κύπρου

Η αρχαία πόλη των Χύτρων στην Κύπρο, θεωρείται πως βρισκόταν λίγο ανατολικότερα από την Κυθραία.
Υπάρχει η εκδοχή να σχετίζεται και η πόλη των Χύτρων με τα Κύθηρα - όπως αναφέρει ο Σάββας Π. Χριστίδης στο βιβλίο του "Κυθραία, η πράσινη κοιλάδα" - πριν το νησί των Κυθήρων υπάρχει η νήσος Χύτρα και πριν την Κυθραία υπήρχαν οι Χύτροι (ένα από τα 12 βασίλεια της Κύπρου).
Η πρώτη πόλη της Κύπρου που ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, αλλά δυστυχώς κάηκε τον 9ο μ.Χ. αιώνα από τους Σαρακηνούς.
Οι πρώτοι οικισμοί στην περιοχή των Χύτρων θεωρούνται ότι είναι νεολιθικής εποχής (7.000 - 4.000 π.Χ.), ενώ μεταγενέστεροι οικισμοί που είναι της εποχής του χαλκού (3.000 π.Χ) φαίνεται πως δημιουργήθηκαν νοτιότερα και διαμορφώθηκε η πόλη των ιστορικών χρόνων, με το όνομα Χύτροι.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι δεν συγκροτήθηκαν οι οικισμοί των Χύτρων γύρω από το Κεφαλόβρυσο της Κυθραίας, όπου υπήρχε το νερό και ούτε στις κοιλάδες της σημερινής Κυθραίας.Η πιθανή απάντηση είναι ότι εφ ενός την εποχή εκείνη ίσως το νερό να μην υπήρχε σ αυτήν την περιοχή και αφ ετέρου στις κοιλάδες να μην υπήρχε ασφάλεια από τους πειρατές.
Οι κάτοικοι των Χύτρων ασχολήθηκαν με την γεωργία (σιτηρά), την κτηνοτροφία (στα βορεινά) και την μελισσοκομία.
Ιδιαίτερα η τελευταία είναι ονομαστή, αφού το μέλι των Χύτρων ήταν το καλύτερο της περιοχής.
Το μέλι των Χύτρων παραγόταν σε κυψέλες πρωτόγονης τεχνολογίας που είχαν τοποθετηθεί στις υπώρειες των λόφων προς τα δυτικά, όπου όπως αναφέρει ο Σάββας Χρηστίδης "θα μπορούσαν οι μέλισσες να μαζεύουν τη γύρη από την ανθοφορία της πλούσιας βλάστησης του ποταμού"
Ο Διόσκουρος (3ος αιώνας π.Χ.) στο Γεωπονικόν βιβλίον αναφέρει: "Άριστον μέλι το Αττικόν και του Αττικού τον Υμήττιον και του Κυπρίου το Χύτριον"
Την ίδια περίοδο ο Ηρακλείδης ο Πόντιος αναφέρεται στα Κύθηρα "φέρει γαρ η νήσος πολλά και μέλι και οίνον"
Το όνομα Χύτροι λέγεται πως το πήραν από τον Χύτρο, εγγονό του Ακάμαντα (επώνυμου άρχοντα της Ακαμαντίδας φυλής στην Αττική, μετά τον Τρωικό πόλεμο που οι Αχαιοί κατέκλυσαν την Κύπρο από την Αττική και άλλα μέρη της Ελλάδας. Ενώ, μια άλλη εκδοχή πλην της Χυτρέας και Κυτρέας και Κυθραίας, θεωρείται ο λόγος της κατασκευής στην περιοχή πήλινων δοχείων.
Οι Χύτροι αποτελούσαν μια πόλη Βασίλειο και φαίνεται πως έφθασαν στην ακμή τους κατά τους Αλεξανδρινούς χρόνους.
Η εγκατάλειψη της πόλης φαίνεται πως οφείλεται κυρίως στην καταστροφή της από την Αραβική επιδρομή του 912 μ.Χ. από την αλματώδη ανάπτυξη της Κυθραίας καθώς επίσης και την λειτουργία των νερόμυλων της κυθραίας λόγω της
ύπαρξης του νερού και βέβαια των πηγών του Κεφαλόβρυσου.
"Κοινότητες που ιδρύθηκαν από Κυθηρίους
Οδοιπορικό στα Κυπριακά Κύθηρα
Κυθραία - Καραβά - Κυθέρεια"
Ηλίας Μαρσέλλος- Κυθηραισμός