Απελευθέρωση των Ιωαννίνων 1913

Οι μάχες για την κατάληψη των Ιωαννίνων κράτησαν 85 μέρες (29 Νοεμβρίου 1912 - 21 Φεβρουαρίου 1913) Με την ευκαιρία του εορτασμού της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων, θεώρησα σκόπιμο να παραθέσω ορισμένα ιστορικά στοιχεία που πιστεύω θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον σας για την πόλη "Των Θρύλων και των Παραδόσεων" όπως πολλοί ονομάζουν τα Γιάννενα.
Σκλαβωμένα για 460 χρόνια στους Τούρκους κατακτητές, ελευθερώθηκαν στις 21 Φεβρουαρίου του 1913, μετά από σκληρές μάχες στα γύρω υψώματα και κυρίως στο "Μπιζάνι"
που κράτησαν τέσσερις (4) μήνες.

Τα οχυρωματικά έργα, που έφτιαξε ο Γερμανός Φον Ντερ Γκολτς (1909) και οι ορδές του Τούρκου Εσάτ πασά διοικητή του Τούρκικου στρατού στα Γιάννενα, στάθηκαν ανίκανα να σταματήσουν τους Έλληνες.

Τον τουρκικό στρατό των 45.000 ανδρών αντιμετώπισαν οι τσολιάδες και οι φαντάροι μας με την ξιφολόγχη και τα ελάχιστα πολυβόλα.
Για την ιστορία αναφέρουμε ότι την ημέρα της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων, παραδόθηκαν 30.000 Τούρκοι στρατιώτες και 1.000 αξιωματικοί, με 120 πολυβόλα και πυροβόλα.

Ο ιστορικός θα μας διηγηθεί αργότερα:
"Το κανονίδι πήγαινε καπνός κι όλη τη νύχτα τούτη μέχρι το χάραμα. Ο βρόντος τάραζε τα πάντα. Τα σπίτια και ο τόπος τρεμούλιαζαν σαν από σεισμό.
Οι Γιαννιώτες - άντρες, γυναίκες και παιδιά - με κολλημένα τα μάγουλα και τα μάτια στο "τζαμλίκια" των σπιτιών τους, έβλεπαν τους Τούρκους φαντάρους να μπαίνουν στην πόλη τσούρμο - τσούρμο και να τρέχουν κυνηγημένοι σαν τα αγρίμια να κρυφτούν...

Γέροντες μέσα στα σπίτια τους, ετοιμοθάνατοι κι άλλοι άρρωστοι σκλάβοι, κρατούσαν την ψυχή στο στόμα και πάλευαν να μην ξεψυχήσουν ετούτη τη μέρα...
Καρτερούσαν τη λευτεριά και ύστερα να...πέθαιναν."
Σε λίγο η Γαλανόλευκη και όχι το μισοφέγγαρο θα κυματίζει περήφανη στο Διοικητήριο της πόλης. Οι Γιαννιώτες τη χαιρετίζουν με κανονιοβολισμούς και ντουφεκίδι.

Το δημοτικό τραγούδι, σύμφωνα με τη λαογραφία, θα επισημάνει αργότερα:
"Ξύπνα καημένε μου πασά να ιδείς τα Γιάννενά σου.
Τα πήρανε οι Έλληνες, δεν είνι πια δικά σου.
Και για να παρηγορηθείς, βεζίρη μου κι αν κρίνεις,
ειπέ το της Βασιλικής και της κυρα-Φροσύνης.
Βοή κι αντάρα ακούγεται, βροντοκοπούν τουφέκια
και τα κανόνια πέφτουνε, σαν ναν αστροπελέκια...
Κων/νος Ζήκος ΦΩΝΗ ΣΥΝΤ/ΧΩΝ ΟΤΕ