Μανιώδεις σπηλαιολόγοι εξερευνητές έχουν περιπλανηθεί κάτω από τη γη

Μανιώδεις σπηλαιολόγοι εξερευνητές έχουν περιπλανηθεί κάτω από τη γη σε Μαρκόπουλο, Κερατέα, Λαύριο, Βουλιαγμένη, Υμηττό, Γλυφάδα, Βάρη, Χαϊδάρι, Αιγάλεω, Πάρνηθα, Κάλαμο, Πεντέλη αλλά ακόμα και στον Περισσό. Κρυμμένα μυστικά σε υπόγειες διαδρομές. Εκατοντάδες σπήλαια μοναδικής ομορφιάς στην Αττική
«Μόνο στην Αττική, τα σπήλαια και σπηλαιοβάραθρατα κάθετα φυσικά πηγάδια- ξεπερνούν τα διακόσια, κυρίως σε Υμηττό, αλλά και σε Πεντέλη- Πάρνηθα. Για μας, ωστόσο, τους ερασιτέχνες σπηλαιολόγους, ο “παράδεισός” μας είναι τα μεταλλεία Λαυρίου. Εκεί
εισχωρούμε για να διανύσουμε αμέτρητα χιλιόμετρα κάτω από τη γη...». 
Έχει τρυπώσει σε εκατοντάδες γνωστά ή κι ανεξερεύνητα, μικρά και μεγάλα, ελληνικά σπήλαια. Για τον 52χρονο υποδιευθυντή τραπέζης- χομπίστα σπηλαιολόγο κ. Νίκο Λελούδα, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας (ΕΣΕ), οι υπόγειες διαδρομές είναι, εδώ και τριάντα τρία χρόνια, η συστηματική «τρέλα» του, όπως κι ο ίδιος παραδέχεται. «Έμαθα πρόσφατα και το Facebook, μόνο και μόνο για να ανεβάζω εκεί τις φωτογραφίες μου από τα ελληνικά σπήλαια!
Στην Ελλάδα έχω ταξιδέψει παντού για να “χαθώ” μέσα τους, το καθένα τους είναι και μια πρόκληση για μένα! Ακόμα και η Αττική είναι γεμάτη από αυτά, μόνον ο Υμηττός έχει περισσότερα από ογδόντα! Συνεχώς, μάλιστα, μας ειδοποιούν και για νέα: λίγες μέρες πριν, για παράδειγμα, δήμαρχος της Ανατολικής Αττικής μάς πληροφόρησε πως οι φωτιές του καλοκαιριού έφεραν στο φως την κρυμμένη μέχρι πρότινος είσοδο ενός σπηλαίου. Στο αμέσως προσεχές διάστημα, εκκρεμεί η οργανωμένη εξερεύνησή του από εμάς, για να διαπιστώσουμε τι ακριβώς κρύβει στο εσωτερικό του...», λέει στα «ΝΕΑ».
Εικόνες μοναδικής ομορφιάς, αλλά κι εκτεταμένης καταστροφής συνθέτουν κατά περίπτωση, όπως εξηγεί, το προφίλ των σπηλαίων στο Λεκανοπέδιο. «Το πιο εντυπωσιακό, τουλάχιστον στα δικά μου μάτια, είναι το Σπήλαιο του Πανός, λίγο πιο κάτω από την κορυφή του Πάνειου Όρους, πάνω από την Κερατέα. Το λέμε και Σπήλαιο του Λόρδου Βύρωνος, γιατί εκεί μέσα είχε χαθεί ο Λόρδος όταν οι πυρσοί του έσβησαν. Εξίσου ξεχωριστή είναι και η περιήγηση στα αρχαία ορυχεία Λαυρίου, που χρονολογούνται από τη Μυκηναϊκή Εποχή. Ήταν ανοιχτές στοές μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ΄70. Μέσα εκεί είναι διάσπαρτα κι εκατοντάδες πηγάδια, καλυμμένα ωστόσο σήμερα από μπάζα και λύματα. Δυστυχώς, κι αρκετά άλλα αττικά σπήλαια είναι κατεστραμμένα από βανδαλισμούς. Κάποιοι κόβουν τμήματα από τον διάκοσμό τους και τα παίρνουν σπίτι τους...», υποστηρίζει ο κ. Λελούδας.
Σπήλαια- χαβούζες... «Κατά καιρούς συναντάμε σπήλαια- χωματερές, με βοθρολύματα ή άλλα, πάσης φύσεως στοιβαγμένα σκουπίδια. Το πιο εξωφρενικό που έχουμε αντικρύσει, λίγο καιρό νωρίτερα, ήταν σε τεχνητό πηγάδι, βάθους εκατό μέτρων, στα μεταλλεία Λαυρίου: μέσα εκεί βρήκαμε πεταγμένες χιλιάδες παρτίδες ληγμένων φαρμάκων! Αυτά ήταν πια σε αποσύνθεση, σε υγρή μορφή, κοντά στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής!», λέει με τη σειρά του ο 42χρονος, με δεκαετή πλέον εμπειρία, σπηλαιολόγος, κ. Θανάσης Ξανθόπουλος, μέλος της ΕΣΕ.
«Είναι κρίμα όταν ένα σπήλαιο είναι κοντά σε δρόμο ή και χωματόδρομο, να σταματούν άγνωστοι ασυνείδητοι και να πετούν εκεί μέσα τα σκουπίδια τους. Και στο Γραμματικό, σε παλιά ορύγματα μεταλλείων, βάθους έως και εκατό μέτρων, διαπιστώσαμε ότι έχει εναποτεθεί μεγάλος όγκος οικιακών απορριμμάτων. Κι όμως, σε ευθεία γραμμή, η λίμνη του Μαραθώνα απέχει μόλις δύο χιλιόμετρα...», σημειώνει. Και σε άλλα αθηναϊκά σπήλαια, η ανθρώπινη παρέμβαση έχει παίξει τον ρόλο της αρνητικά, συμπληρώνει. «Το πλέον μοναδικό σε μέγεθος και στολισμό σπήλαιο στον Νομό Αττικής, το Κουτούκι της Παιανίας, ένα από τα μόλις δύο επισκέψιμα- με εισιτήριο- για το κοινό, πάσχει από τη λεγόμενη αρρώστια των σπηλαίων: λόγω του κακού φωτισμού του, τα τοιχώματά του έχουν πρασινίσει από την άνοδο της θερμοκρασίας. Στη Ριζούπολη, πάλι, έχουν χτιστεί σπίτια ακριβώς πάνω από- σφραγισμένο ως αρχαιολογικό σήμερα- σπήλαιο 2.500 τετραγωνικών μέτρων!», αναφέρει ο κ. Ξανθόπουλος.
Από την Παλαιολιθική Εποχή Σπήλαια αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ακόμα κι από την Παλαιολιθική Εποχή, πριν από 40.000 χρόνια (!), σώζονται σήμερα διάσπαρτα στην Αττική (http://odysseus.culture.gr). «Χαρακτηριστικό είναι αυτό του Αρχεδήμου ή Νυμφολήπτου στη Βάρη, αλλά και του λήσταρχου Κίτσου, στο Λαύριο. Υπάρχουν, επίσης, πολλά μικρά γύρω από την Ακρόπολη, ενώ φημισμένο παλαιοντολογικά είναι και το σπηλαιοβάραθρο Χόνι Λάγκι, μέσα στα λατομεία στο Μαρκόπουλο. Ιστορικό- λαογραφικό χαρακτήρα έχει, τέλος, και η Σπηλιά του Νταβέλη, στην Πάρνηθα...», απαριθμεί χαρακτηριστικά στα «ΝΕΑ» η 40χρονη ερασιτέχνις σπηλαιολόγος κ. Πέλη Φιλιππάτου, έφορος Αρχείου Σπηλαίων της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας. Ακριβώς δυο χρόνια νωρίτερα, η ίδια κι άλλοι σπηλαιολόγοι φίλοι της έβαλαν ένα από τα τελευταία αποκτήματα στην πλούσια «συλλογή» τους, εξερεύνησαν το άγνωστο μέχρι τότε οριζόντιο «Σπήλαιο της Αφαίας», στο Χαϊδάρι. 
«Τα ξεχνώ όλα όταν μπαίνω στο σπήλαιο»
Δύσκολο, αν όχι αδύνατο, είναι να περιγραφεί με ακρίβεια λόγου η αίσθηση μιας περιπλάνησης κάτω από την επιφάνεια της αττικής γης, ισχυρίζονται οι άνθρωποι που τη δοκίμασαν. Φανατικοί σπηλαιολόγοι που το έψαξαν κι ασχολήθηκαν, «κόλλησαν» εύκολα με το αντικείμενο. «Μ΄ ενθουσιάζει το αίσθημα της ανακάλυψης, το ότι μπορώ δηλαδή, από το 2001 που εκπαιδεύτηκα σε σχετικά σεμινάρια, να μπαίνω εκεί όπου δεν έχει εισχωρήσει άλλος πριν από μένα, ίσως εδώ και χιλιάδες χρόνια! Τη στιγμή που αρχίζω να κατεβαίνω, τα ξεχνώ όλα, βρίσκομαι πια αλλού, σ΄ άλλον κόσμο! Είναι μια αίσθηση απαράμιλλης ομορφιάς, που μόνον ελάχιστοι, όσοι το ζήσουν, μπορούν να την απολαύσουν! Από κει και πέρα, τα σπήλαια είναι κι ένας τρόπος για να έρθεις σε άμεση επαφή με τη φύση, να περάσεις ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο σου, μαζί με άλλους ανθρώπους, όχι μόνος σου.
Είναι μια άγνωστη σε πολλούς μορφή κοινωνικής έκφρασης...», υποστηρίζει η κ. Πέλη Φιλιππάτου, που διατηρεί εκδοτική εταιρεία με τον, επίσης σπηλαιολόγο, σύζυγό της. «Από μικρός, την ώρα που οι άλλοι συνομήλικοί μου έπαιζαν ποδόσφαιρο, εγώ προτιμούσα να εξερευνώ, συνήθως μόνος μου, ως παιχνίδι, τον κούφιο λόφο της γειτονιάς μου, απέναντι από τα δικαστήρια της Ευελπίδων. Ήταν διάτρητος με καταφύγια της εποχής του Μεταξά. Εκεί μέσα υιοθετούσα εντελώς πρωτόγονες μεθόδουςέδενα σπάγκους για να μη χαθώ! Από τότε με συνάρπαζε το άγνωστο, αυτό το απόλυτο σκοτάδι! Με φόβιζε, αλλά και με τραβούσε κιόλας...», θυμάται ο έμπειρος σπηλαιολόγος Νίκος Λελούδας, συγγραφέας δύο τόμων με απεικονίσεις σπηλαίων της ελληνικής επικράτειας. 
Μαθήματα σπηλαιολογίας.
Ο ενδιαφερόμενος δεν έχει παρά να απευθυνθεί σ΄ έναν από τους κατά τόπους συλλόγους της χώρας- στην πλειονότητά τους μέλη της Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΣΟΕ) - για να ασχοληθεί με τη σπηλαιολογία ή απλώς να επισκεφθεί προς εξερεύνηση οποιοδήποτε, μη τουριστικά αξιοποιημένο, σπήλαιο. Ούτως ή άλλως, τουλάχιστον θεωρητικώς, ισχύει από το 2004 η- βάσει σχετικού νόμου- απαγόρευση πρόσβασης σε οποιοδήποτε σπήλαιο χωρίς προηγούμενη άδεια από την αρμόδια Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας- Σπηλαιολογίας του ΥΠ.ΠΟ., καθώς στο σύνολό τους θεωρούνται αρχαιολογικοί χώροι.
Κυρίως, όμως, για λόγους ασφαλείας, οι άνθρωποι του χώρου προειδοποιούν κάθε επίδοξο σπηλαιολόγο να μην αποπειραθεί μόνος του ή ανεκπαίδευτος να εισέλθει σε σπήλαιο. Του αντιπροτείνουν να παρακολουθήσει τα τρίμηνης διάρκειας, συνήθως από τον Μάρτιο, εκπαιδευτικά σεμινάρια για αρχάριους, έναντι συνολικά 220 ευρώ. Άλλα 40 ευρώ θα του κοστίσει, στο ελάχιστο, και η αγορά του απαραίτητου εξοπλισμού, που περιλαμβάνει κράνος, φακό, γαλότσες κι εργατική φόρμα. Θα εκπαιδεύεται δύο φορές την εβδομάδα, επί ένα δίωρο, σε θεωρητικό επίπεδο, καθώς και τα Σαββατοκύριακα στο πεδίο, σε σπήλαια.
www.tanea.gr