Ένας από τους πιο πλούσιους Έλληνες, ο Καλλίας, είχε περιβεβλημένο το πηγάδι του με χρυσό!.
Γι αυτό και οι κωμωδιογράφοι τον έλεγαν "λακκόπλουτο"!
Αλλά και η πριγκιποπούλα ξεχώριζε από τις άλλες, γιατί έριχνε στο πηγάδι ασημένιο σίκλο, δεμένο σε αργυρή αλυσίδα, για να βγάλει νερό!Πηγάδι, πεδίο επίδειξης πλούτου!:
Λέγεται ότι κάποτε μια Θρακιώτισσα, η Τιμόκλεια βιάστηκε από
κάποιον Θράκα αξιωματικό.
Κατακρήμνισε τότε το βιαστή της σε πηγάδι και σαν να μην έφθανε αυτό, τον καταπλάκωσε και με λίθους.
(Μια άλλη αντίληψη πως όλα τα κακά πνεύματα κατοικούν στα κατάβαθα των πηγαδιών).
Το πηγάδι ήταν και τόπος γνωριμίας.Κάποιες φορές και με τραγικές συνέπειες ο Μενούσης κατέληξε φονιάς της καλή του, εξαιτίας μιας σκηνής σε ένα πηγάδι.
Πηγάδι, πεδίο έρωτος!Αυτός που αντλούσε το νερό απ το πηγάδι λεγόταν φρεάντλης.
Και αυτό κάποτε ήταν επάγγελμα επί μισθώ!
Ένας τέτοιος μάλιστα ήταν και ο φιλόσοφος Κλεάνθης, ο οποίος την ημέρα μελετούσε βιβλία και το βράδυ έβγαζε τα προς το ζην με αυτόν τον τρόπο.
Ο ειδικευμένος τεχνίτης στις διανοίξεις (φρεωρύξεις) και στα κτισίματα πηγαδιών λέγεται πηγαδάς (αρχ. φρεωρύχος, φρεωρύκτης - πηγαδάς).
Η ειδική αυτή εργασία λεγόταν φρεατία.
Πηγάδι, πεδίο εργασίας !
Ο λαός αποφασίζει να ρίξει στο πηγάδι το μυστικό του, σίγουρος πως δεν πρόκειται να το μάθει κανείς και ανακουφισμένος πως το εξομολογήθηκε σε κάποιον.
Με την ίδια λογική αποφάσιζε να ρίξει μέσα σε ξερό πια πηγάδι και όλα τα χολερόπληκτα χαλκώματά του, πριν εγκαταλείψει τον πληγέντα τόπο του.
Οι Πωγωνίσιοι, όταν τραγουδάνε τα πολυφωνικά τους τραγούδια, κάνουν κύκλο σαν να ρίχνουν τον καημό τους "σε τρίσβαθο πηγάδι".
Οι Καραγκούνηδες χρησιμοποιούν την Πρωτομαγιά το πηγαδόνερο για τις μαντεψιές του Κλήδονα.
Το φρέαρ παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική ζωή του Έλληνα από τα πανάρχαια χρόνια: ενώ αντλούσαν νερό από τα καθιερωμένα ορύγματα, οι αρχαίοι τραγουδούσαν ειδικά τραγούδια, που τα ονόμαζαν "τραγούδια του σχοινιού του πηγαδιού"Το πηγάδι (αρχαία ελληνικά φρέαρ < φρείας<φρω<φέρω) σημαίνει τόπος όπου υπάρχει πηγή, που φέρει ύδωρ. Το νερό αυτής της πηγής λέγεται πηγαδόνερο (φρεατιαίον ύδωρ), για να ξεχωρίζει από τα άλλα νερά. Από πάνω, τα παλιά πηγάδια φράζονταν με την πηγαδόπετρα, να μη σκονίζονται και λερώνονται. Αργότερα, έγιναν στεγασμένα πηγάδια, με πέτρα ή σίδερο, περίτεχνα στολισμένα. Αναφέρονται περιπτώσεις που τα φύλαγε από τυχόν δολιοφθορές ειδικός φύλακας, από εχθρούς, αλλά και από τα ζωντανά που ήθελαν να ξεδιψάσουν.
Κτισμένο - σχεδόν κυκλικό - και χορταριασμένο πλατύστομο πηγάδι, με σιδερένιο μηχανισμό άντλησης του νερού (γαύλος ή γαυλός), στηριζόμενο σε καρδιόσχημο κιγκλίδωμα, ξύλινη προστατευτική τάβλα για το πόσιμο νερό και τον σίκλο (κουβά) να αναμένει το διψασμένο διαβήτη.
Στην Παιανία Αττικής.
Το πιο γνωστό αρχαίο πηγάδι στην Αττική ήταν το Καλλίχορον φρέαρ, εντός του ιερού χώρου της Ελευσίνας, γύρω από το οποίο οι γυναίκες της πόλης είχαν καθιερώσει την εκτέλεση χορών και μουσικών χορωδιών προς τιμήν της θεάς Δήμητρας.
Το ίδιο συμβαίνει στο Πριγκιποννήσι, όπου οι Έλληνες είχαν ένα κοινόχρηστο πηγάδι έξω από το χωριό.Στην οδό Ελευσίνας - Μεγάρων, οι διαβάτες ξεδιψούσαν στο ΄Ανθιον φρέαρ.
Άλλο διάσημο φρέαρ της αρχαίας Αττικής, ήταν στο Δήμο Αναργυρασίων.
Στο Ερεχθείο της Ακρόπολης των Αθηνών αναφέρεται φρέαρ (ή/και πηγή) με το όνομα Ερεχθηίς.
Ο μαραθωνομάχος που ανήγγειλε στους Αθηναίους μονολεκτικά τη νίκη της μάχης του Μαραθώνα, στάθηκε σε ένα πηγάδι "να πάρει αναψυχή".
Η συνοικία αυτή, έκτοτε, γύρω απ το πηγάδι της αναψυχής του, ονομάστηκε Ψυχικό.
Στα αρχαία χρόνια ο Δήμος της Λεοντίδος φυλής Αττικής, οι Φρέαρροιμ, η συνοικία του Πειραιώς Φρεατύς (που πήρε το όνομά της από φρέαρ με ιαματικό νερό).
* Σκούτρα Βοιωτίας
Σχεδόν τετράγωνο, κτισμένο με πέτρα, πλατύστομο πηγάδι, στα Σκούτρα, ένα από τα Δερβενοχώρια της Βοιωτίας, σκεπασμένο ε σιδερένιο κάλυμμα, για το πόσιμο νερό που περιέχει.
Συνήθως και πάνω από το κάλυμμα τοποθετούνταν μια μεγάλη πέτρα, στην περίπτωση που θα φυσήξει να μην πάρει ο αέρας τη λαμαρίνα...
Έξω από τα Σκούρτα βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Νικολάου. Γύρω της πολλά πηγάδια.Άλλο γεμάτο θρύλους πηγάδι βρίσκεται στα ριζά του βουνού Ρόκανι.
Λένε ότι το πηγάδι βγάζει στον Ωρωπό.
* Κυπαρισσία - Πελοπόννησος
Κλασικό, περιποιημένο πηγάδι. Κυκλικό σχήμα, με περιστόμιο (ίσθμιο ή γείσο) που προεξέχει για πρακτικούς λόγους.
Σιδερένια κατασκευή άντλησης (κρεάγρα) του πηγαδόνερου, ενώ αυτό που εντυπωσιάζει είναι η μεταλλική "πηγαδόπετρα" σε σχήμα κορυφής κώνου...
Στην Τρίπολη υπήρχε το πηγάδι "του Γουλέ" στη συνοικία των Ταξιαρχών.
Σε πολλά πηγάδια, στο κοντινότερο δέντρο κρεμούσαν την εικόνα κάποιου άγιου.
Ήταν για να φυλάει το νερό.
Γιατί στην αρχαιότητα, δράκοι φύλαγαν τα νερά.
* Ρόδος - ΔωδεκάνησαΟρθογώνιο παραλληλεπίπεδο, όσον αφορά το σχήμα του κτιστού μέρους, με τον αντλητήρα να στηρίζεται σε δύο ορθογώνιες επίσης παραλληλεπίπεδες κολόνες, επί των οποίων μια εγκοπή φιλοξενεί ένα κυλινδρικό ξύλο, το οποίο απολήγει σε δύο εντέχνως σκαλισμένες μύτες.
Το ρόλο της πηγαδόπετρας" παίζει ξύλινη τάβλα, η οποία συνάδει με το κομψοτέχνημα.
Και αυτό το κτίσμα είναι στα χρώματα του λευκού του Αιγαίου.
Στη νησίδα Ρω ακόμη διατηρείται και δείχνουν το πηγάδι από το οποίο υδρυόταν η ηρωική "Κυρά της Ρω".
* Κάλυμνος - Δωδεκάνησα
Στεγασμένο πηγάδι στην Κάλυμνο, άρα με πολύτιμο πόσιμο νερό.
Κλείνει με σιδερένιο (ή ξύλινο ) καπάκι, ενώ το κτίσιμό τους είναι κοινό στα νησιά μας, κωνόσχημο, χωρίς την κορυφή του κώνου.
Και πάντα στο αιγαιακό λευκό.
Το πηγάδι "΄δένει" με ασπρόμαυρο βοτσαλόστωμα αύλειο χώρο, χαρακτηριστική παραδοσιακή τέχνη των Δωδεκανήσων.
Έτσι η λευκή φόρμα του πηγαδιού ξεπετιέται, και διακρίνεται από μακριά.
Όπως όλα τα νησιά του Αιγαίου, έτσι και τα Δωδεκάνησα πάσχουν από λειψυδρία.
Το πολύτιμο αγαθό του νερού, λοιπόν, φυλάσσεται ως κόρη οφθαλμού.
Κι όταν μαι Χώρα έχει πολύ νερό ή πολλά πηγάδια, δεν κρατιέται, το διατυμπανίζει.
Όπως η Χώρα Κάρπαθου, που άλλοι την ξέρουν και απλώς ως "Τα Πηγάδια".
Αλλά και η Μεγίστη, όπου η Χώρα απαρτίζεται από δύο συνοικίες η μία λέγεται κι αυτή "Πηγάδια".
Υπάρχουν άπειρα τοπωνύμια στη χώρα μας ονομαζόμενα από ένα ή περισσότερα πηγάδια.
Πηγάδι της Σύρου, ντυμένο στ άσπρα των Κυκλάδων. Θα μπορούσε να μοιάζει από μακριά και με κτιστό φούρνο.
Είναι όμως έτσι για να συνάδει με το τοπίο.
Καλύπτεται από μια λεπτή λαμαρίνα, στην οποία επάνω έσταξε λίγες σταγόνες ανοιχτού πράσινου ο ανώνυμος καλλιτέχνης.
Ο μεταλλικός κουβάς αναμένει, δεμένος με ιμανιά ή αρπάγη ( το ειδικό σχοινί με το οποίο αντλείται ο κάδος από το πηγαδόνερο)...
Τα παλαιά παραδοσιακά λουκούμια της Σύρου φτιάχνονταν με νερό από συγκεκριμένα πηγάδια, γι αυτό και τα όποια άλλα λουκούμια, ακόμη κι αν έχουν τα ίδια συστατικά, δεν πρόκειται ποτέ να έχουν την ίδια γεύση με τα συριανά..
Στη Φολέγανδρο μια κατοικία λεγόταν πλήρης εάν σ αυτήν υπήρχαν όλα: στάβλος, πηγάδι, φούρνος, περιβόλι, αμπέλι και βέβαια κατοικία.
Όσον αφορά τη λαογραφία των πηγαδιών στις Κυκλάδες, ιδιαίτερη αξία έχουν τα περίφημα "θολωτά πηγάδια" στην Κύθνο, με τα πηγαία νερά τους.
γεωτρόπιο
0 Σχόλια